آبریزش بینی و عطسه معمولاً واکنش بدن به ویروسها، آلرژی یا تغییرات محیطی هستند و شدت آن از فردی به فرد دیگر متفاوت است. این وضعیت میتواند خفیف باشد و با استراحت و مصرف مایعات بهبود یابد، اما گاهی نیاز به درمان خانگی یا دارویی دارد. علت آبریزش بینی شامل عفونتهای ویروسی، آلرژیهای فصلی، هوای سرد یا خشک، تغییرات هورمونی و مصرف برخی داروها است. برای درمان سریع آبریزش بینی بزرگسال، روشهای خانگی مانند نوشیدن دمنوشهای گیاهی، بخور گرم و شست و شوی بینی مؤثر هستند و در موارد شدید داروهای ضداحتقان و آنتی هیستامین زیر نظر پزشک توصیه میشوند.
علت اصلی بروز آبریزش بینی چیست؟
آبریزش بینی زمانی رخ میدهد که غشاهای مخاطی درون بینی تحریک یا ملتهب شوند. این تحریک میتواند به دلیل عفونت، آلرژی یا تغییرات محیطی ایجاد شود و معمولاً با عطسه همراه است. برای کاهش این علائم روشهای مختلف خانگی و دارویی وجود دارد که در درمان آبریزش بینی و عطسه مؤثر هستند. مهمترین دلایل آبریزش بینی عبارتاند از:
۱. عفونت ویروسی
سرماخوردگی و آنفلوآنزا فقط چند واژه خشک پزشکی نیستند، بلکه مثل مهمانهای ناخواندهای هستند که در فصل پاییز، وقتی هوا یک روز گرم و روز بعد خنک میشود، سر و کلهشان پیدا میشود. این ویروسها سراغ مجاری تنفسی میروند، غشاهای مخاطی بینی را تحریک میکنند و نتیجهاش آبریزش مداوم، عطسههای پیاپی و آن حس آشنای «دستمال به دست بودن» است.
در این روزها که مدارس باز شده و کودکان بیشتر در تماس نزدیک با هم قرار میگیرند، شیوع ویروسها طبیعی است. به همین دلیل، آگاهی از درمان آنفولانزا در کودکان اهمیت زیادی دارد، چون سیستم ایمنی آنها هنوز در حال رشد است و نیاز به مراقبت بیشتری دارند.
۲. آلرژی فصلی
آلرژی مثل دشمن نامرئی طبیعت است. گرده گلها در بهار، گرد و غبار خانه یا حتی موی حیوانات خانگی، محرک اصلی هستند. گاهی بدون اینکه چیزی بخورید یا مریض شوید، بینیتان شروع به آبریزش میکند و عطسه های پشت سر هم میزنید. انگار بدن شما به این ریزگردها میگوید: «من با تو مخالفم!»
۳. هوای سرد یا خشک
وقتی دمای هوا پایین است یا باد خشک میوزد، بینی ما واکنش دفاعی جالبی نشان میدهد. بدن سعی میکند بینی را مرطوب نگه دارد تا هوایی که میکشید خشک و اذیتکننده نباشد. نتیجه؟ آبریزش بینی خفیف یا حتی عطسه های ناگهانی در خیابانهای سرد شهر!
۴. تغییرات هورمونی
هورمونها هم میتوانند با بینی شما بازی کنند. در دوران بارداری یا حتی دوران قاعدگی، ترشح مخاط بیشتر میشود و بینی شروع به آبریزش میکند، انگار که بینی هم دارد از احساسات شما باخبر میشود!
به نقل از سایت Cleveland Clinic
رینیت بارداری (Pregnancy Rhinitis) به گرفتگی بینی و سایر علائم مربوط به بینی گفته میشود که معمولاً در ماههای پایانی بارداری ظاهر میشوند و حداقل شش هفته ادامه دارند. بیشتر افراد درباره ویار غذایی و سوزش معده در بارداری صحبت میکنند، اما کمتر کسی هشدار میدهد که ممکن است در ماههای آخر بارداری، مدام احساس کنید سرما خوردهاید.
خوشبختانه این گرفتگی بینی معمولاً تا دو هفته پس از زایمان برطرف میشود، زمانی که سطح هورمونها در بدن دوباره به حالت طبیعی برمیگردد. مانند بسیاری از ناراحتیهای دیگر دوران بارداری، مقصر اصلی هورمونها هستند. داخل بینی گیرندههایی وجود دارد – پروتئینهایی که به سیگنالهای بدن واکنش نشان میدهند – و این گیرندهها هورمونهایی مثل استروژن را شناسایی میکنند. کارشناسان هنوز دقیق نمیدانند چرا این اتفاق میافتد، اما در برخی خانمهای باردار، افزایش سطح هورمونها باعث میشود این گیرندهها واکنش نشان داده و رگهای خونی بینی گشاد شوند و مخاط بیشتری تولید شود. همین موضوع موجب گرفتگی بینی و دشواری در تنفس میشود.
۵. داروهای خاص
برخی داروها مانند داروهای فشار خون (مثل انالاپریل یا لوزارتان) و برخی داروهای ضدافسردگی (مانند فلوکستین یا سرترالین) میتوانند باعث آبریزش بینی شوند. وقتی این داروها وارد بدن میشوند، گاهی سیستم ایمنی یا غشاهای مخاطی بینی تصور میکنند مشکلی وجود دارد و برای محافظت، ترشح مخاط را افزایش میدهند. در نتیجه بینی شما نوعی واکنش شیمیایی نشان میدهد که ممکن است عجیب به نظر برسد، اما در واقع پاسخی طبیعی به تغییرات دارویی در بدن است.
آبریزش بینی مزمن چیست؟
آبریزش بینی مزمن حالتی است که ترشح بینی بیش از ۱۰ روز ادامه پیدا میکند و معمولاً با علائمی مثل گرفتگی بینی، سرفه یا خستگی همراه است. این وضعیت معمولاً نشانهای از یک مشکل زمینهای است که باید شناسایی و درمان شود. در بسیاری از موارد، بیماریهایی مانند سینوزیت مزمن، آلرژی طولانی مدت (رینیت آلرژیک مزمن) یا حتی پولیپ بینی میتوانند عامل اصلی این نوع آبریزش باشند. شناسایی و درمان علت زمینهای، کلید کنترل مؤثر و پایدار علائم است.
1. رینیت آلرژیک (آلرژی مزمن)
در رینیت آلرژیک، بدن به طور مداوم نسبت به مواد حساسیتزا مانند گرد و غبار، موی حیوانات یا گرده گل واکنش نشان میدهد. این واکنش منجر به التهاب غشاهای مخاطی بینی و ترشح طولانیمدت مخاط میشود.
2. پولیپ بینی
پولیپها بافتهای غیرطبیعی هستند که در داخل بینی رشد میکنند و جریان هوا را محدود میکنند. وجود آنها باعث میشود بینی همیشه کمی مسدود باشد و ترشح مخاط به شکل مزمن ادامه پیدا کند.
3. انحراف تیغه بینی
انحراف تیغه بینی میتواند مسیر عبور هوا را مختل کند و باعث تجمع مخاط و آبریزش مزمن شود. حتی بدون عفونت یا آلرژی، این حالت میتواند باعث گرفتگی و ترشح دائمی بینی شود.
4. مصرف طولانی اسپری بینی دکونژستانت
استفاده طولانیمدت از اسپریهای بینی ضداحتقان میتواند باعث وابستگی و التهاب مداوم غشاهای مخاطی شود. در واقع، به جای تسکین طولانیمدت، مصرف بیش از حد این اسپریها اغلب باعث بازگشت شدیدتر علائم میشود؛ حالتی که به آن «رینیت دارویی» گفته میشود. در ایران، اسپریهایی مانند نفازولین (Naphazoline)، اکسی متازولین (Otrivin، Nazivin) یا فنیل افرین از جمله مواردی هستند که اگر بیش از ۵ تا ۷ روز پشت سر هم استفاده شوند، میتوانند باعث وابستگی و تشدید گرفتگی بینی شوند. بهترین روش، استفاده کوتاهمدت از آنها و جایگزینی تدریجی با محلولهای نمکی یا درمان علت اصلی است.
درمان های خانگی آبریزش بینی
برای درمان خانگی عطسه و آبریزش بینی میتوان از ترکیب روشهای ساده ولی مؤثر استفاده کرد. شست و شوی بینی با محلول نمکی، بخور گرم و مصرف مایعات فراوان از مهمترین اقدامات هستند. همچنین استفاده از دمنوش برای سرماخوردگی و آبریزش بینی بسیار مفید است. دمنوشهای سنتی و خانگی از آن جهت بخشی از درمان خانگی سرماخوردگی محسوب میشوند که به کاهش ترشح مخاط و باز شدن مجاری تنفسی کمک میکنند.
برای کاهش سریع علائم آبریزش بینی در بزرگسالان، ترکیبی از روشهای طبیعی و ساده میتواند بسیار مؤثر باشد:
نوشیدن مایعات گرم
مایعات گرم مثل چای گیاهی یا دمنوش زنجبیل و آویشن نه تنها بدن را هیدراته نگه میدارند، بلکه با خاصیت ضدالتهابی و ضداحتقانی خود به کاهش التهاب غشاهای مخاطی بینی کمک میکنند و مجاری تنفسی را بازتر میکنند. مصرف مایعات گرم همچنین باعث تسکین گلو و کاهش سرفههای ناشی از آبریزش بینی میشود.
استنشاق بخار آب
بخور آب گرم یا استنشاق بخار میتواند مخاط بینی را رقیق کرده و گرفتگی بینی را کاهش دهد. این روش به خصوص در شب یا قبل از خواب مفید است، زیرا به تنفس راحتتر کمک میکند و از تجمع مخاط جلوگیری میکند.
استفاده از اسپری سالین (نمکی)
شستوشوی بینی با محلول سالین باعث پاکسازی گرد و غبار، آلرژنها و مخاط اضافی میشود و ترشح بینی را کنترل میکند. این روش ساده اما بسیار مؤثر، بدون عوارض جانبی دارویی، مناسب برای استفاده روزانه است.
پرهیز از محرکها
دود سیگار، هوای خشک و تغییرات ناگهانی دما میتوانند علائم آبریزش بینی را تشدید کنند. حفظ محیط مرطوب با استفاده از دستگاه رطوبتساز و دوری از دود سیگار به کاهش تحریک غشاهای مخاطی کمک میکند.
در واقع، دود سیگار یکی از قویترین محرکهای مجاری تنفسی است. در ترکیب دود سیگار بیش از ۷۰۰۰ ماده شیمیایی وجود دارد که بسیاری از آنها مانند فرمالدهید، آمونیاک و نیکوتین میتوانند مستقیماً باعث التهاب و تحریک غشاهای مخاطی بینی شوند. این ترکیبات باعث انقباض و گاهی گشاد شدن غیرطبیعی رگهای خونی در بینی میشوند و در نتیجه، ترشح مخاط افزایش مییابد. به همین دلیل حتی قرار گرفتن در معرض دود غیرمستقیم (دود سیگار دیگران) نیز میتواند آبریزش یا گرفتگی بینی را تشدید کند.
برای کاهش علائم و تسریع درمان آبریزش بینی، توصیه میشود از فضاهای بسته دودآلود دوری کنید و در محیطهای مرطوب و دارای تهویه مناسب قرار بگیرید.
استراحت کافی و تقویت سیستم ایمنی
استراحت کافی به بدن فرصت میدهد سیستم ایمنی خود را فعال کند و با عامل تحریککننده مقابله کند. ترکیب خواب مناسب، تغذیه متعادل و مصرف ویتامینها، به ویژه ویتامین C، روند بهبود آبریزش بینی را تسریع میکند. اگر علائم طولانی شد یا با تب و سرفه همراه بود، لازم است برای درمان آبریزش بینی به پزشک مراجعه شود.
علت آبریزش بینی بدون سرماخوردگی
گاهی اوقات فرد دچار آبریزش بینی میشود بدون اینکه علائم سرماخوردگی داشته باشد. علت ابریزش بینی بدون سرماخوردگی معمولاً شامل یکی از موارد زیر است:
آلرژی های محیطی
حساسیت به گرد و غبار، موی حیوانات یا گرده گل میتواند باعث ترشح مخاط بینی شود. حتی در نبود عفونت، سیستم ایمنی بدن واکنش نشان داده و بینی شروع به آبریزش میکند.
رینیت وازوموتور (آبریزش بینی غیرآلرژیک یا تحریکپذیر)
رینیت وازوموتور نوعی آبریزش بینی است که به دلیل حساسیتهای غیرآلرژیک ایجاد میشود و ارتباطی با گرده گل یا آلرژیهای رایج ندارد. در این حالت، غشاهای مخاطی بینی به صورت عصبی یا واکنشی نسبت به عوامل محیطی تحریک میشوند؛ عواملی مثل بوهای تند (مثل ادویههای قوی یا عطرها)، تغییر ناگهانی دما، هوای سرد یا خشک و حتی دود سیگار. نتیجه این تحریک، آبریزش بینی موقت یا مزمن، گاهی همراه با گرفتگی بینی یا عطسههای پراکنده است، بدون اینکه تست آلرژی مثبت باشد یا علائم سرماخوردگی دیده شود. به عبارت سادهتر، بینی بیشحساس شده و با کوچکترین محرک، ترشح مخاط را شروع میکند.
تغییرات هورمونی
تغییرات هورمونی میتوانند باعث افزایش جریان خون در بینی و تحریک غشاهای مخاطی شوند و خود را به شکل آبریزش یا گرفتگی بینی نشان دهند. این موضوع به ویژه در دوران بارداری شایع است، اما در دوران پیش یائسگی (Perimenopause) نیز دیده میشود. در این دوره، نوسانات سطح هورمونهای استروژن و پروژسترون میتواند باعث تورم و التهاب خفیف مخاط بینی شود، حتی بدون وجود سرماخوردگی یا آلرژی مشخص. بنابراین زنان ممکن است در این بازه سنی نیز دچار بینی پر یا ترشح مکرر شوند، که طبیعی است ولی میتوان با روشهای مراقبتی و درمانی مناسب آن را کاهش داد.
مصرف برخی داروها
داروهایی مانند داروهای فشار خون، قرصهای ضدبارداری یا برخی ضدافسردگیها ممکن است باعث تحریک مخاط بینی و ترشح مزمن شوند.
داروهایی که میتوانند باعث آبریزش بینی یا تحریک مخاط شوند:
داروهای فشار خون:
- انالاپریل (Enalapril)
- لوزارتان (Losartan)
- کاپتوپریل (Captopril)
قرصهای ضدبارداری (هورمونی):
-
- ترکیبیهای خوراکی مانند لوونورژسترل + اتینیل استرادیول
- برخی قرصهای پروژستین تنها مانند دژوستین
داروهای ضدافسردگی:
- فلوکستین (Fluoxetine)
- سرترالین (Sertraline)
- سیتالوپرام (Citalopram)
آلودگی هوا یا عطرهای قوی
هوای آلوده، دود سیگار و عطرهای شدید میتوانند غشاهای مخاطی را تحریک کرده و آبریزش بینی ایجاد کنند، حتی بدون اینکه فرد بیمار باشد.
در مواردی که آبریزش بینی بدون سرماخوردگی رخ میدهد، ابتدا شناسایی علت دقیق بسیار مهم است، زیرا درمان مؤثر تنها زمانی امکانپذیر است که منبع تحریک مشخص باشد. به عنوان مثال، برخی افراد نسبت به گرد و غبار خانه یا موی گربه و سگ حساسیت دارند و حتی بدون بیماری، بینیشان شروع به آبریزش میکند. در مواقعی که علائم شدید یا آزاردهنده هستند، استفاده موقت از قویترین قرص آبریزش بینی مانند ستریزین یا لوراتادین میتواند به کاهش ترشح مخاط و کنترل عطسه کمک کند. توجه داشته باشید که این داروها تنها برای مدیریت علائم کوتاهمدت مناسب هستند و جایگزین شناسایی و درمان علت اصلی نمیشوند.
دمنوش های درمان آبریزش بینی
در طب سنتی ایرانی، استفاده از دمنوشها یکی از روشهای مؤثر و طبیعی برای کاهش آبریزش بینی و تقویت سیستم ایمنی بدن محسوب میشود. بسیاری از گیاهان دارویی خاصیت ضدالتهابی و ضداحتقان دارند و میتوانند روند بهبود را تسریع کنند. چند دمنوش مؤثر عبارتاند از:
دمنوش زنجبیل
زنجبیل در طب سنتی ایرانی به عنوان یک گرمکننده طبیعی شناخته میشود. این گیاه علاوه بر خاصیت ضدویروس، به کاهش التهاب غشاهای مخاطی بینی و باز شدن مجاری تنفسی کمک میکند. یک فنجان دمنوش زنجبیل در روز میتواند حس گرفتگی و آبریزش را کاهش دهد.
دمنوش نعناع
نعناع حاوی منتول طبیعی است که اثر خنککننده و بازکننده مسیرهای تنفسی دارد. نوشیدن دمنوش نعناع باعث کاهش احتقان بینی و تسهیل تنفس میشود و در کنار آن حس آرامش و سبک شدن سر را نیز ایجاد میکند.
دمنوش آویشن
آویشن با خاصیت ضدباکتریایی و ضدالتهابی، یکی دیگر از گیاهان مفید برای رفع آبریزش بینی است. این دمنوش به پاکسازی مجاری تنفسی و کاهش التهاب کمک میکند و در طب سنتی ایرانی، در درمان آبریزش بینی در سرماخوردگی و علائم آن بسیار توصیه میشود.
دمنوش بابونه
بابونه خاصیت آرامبخش و ضدالتهاب دارد و برای کاهش تحریک مخاط بینی و خواب راحت شبانه مناسب است.
دمنوش دارچین و عسل
ترکیب دارچین و عسل هم در طب سنتی ایرانی محبوب است و میتواند عطسه و آبریزش بینی را کاهش داده و سیستم ایمنی را تقویت کند. استفاده منظم از این دمنوشها، همراه با رعایت نکات ساده مانند استنشاق بخار آب و حفظ رطوبت محیط، میتواند روند بهبود آبریزش بینی را سرعت ببخشد.
برای جمعبندی، اگر میپرسید برای آبریزش بینی چه بخوریم، بهترین رویکرد تمرکز روی مایعات گرم و دمنوشهای گیاهی است. استفاده منظم از دمنوشهایی که در طب سنتی ایرانی معرفی شد به همراه نوشیدن چای یا سوپ گرم، میتواند ترشح مخاط را کاهش دهد، التهاب بینی را کنترل کند و به باز شدن راحتتر مجاری تنفسی کمک کند. تجربه جهانی نیز نشان میدهد که در بسیاری از فرهنگها، مصرف گیاهان گرمکننده و ضدالتهاب مانند زنجبیل، نعناع یا آویشن، به عنوان روشی طبیعی برای تسکین آبریزش بینی مورد استفاده قرار میگیرد.
بهترین داروی درمان آبریزش بینی
در مواردی که آبریزش بینی شدید باشد و درمانهای خانگی کافی نباشند، استفاده از دارو میتواند به کنترل علائم کمک کند. قویترین قرص آبریزش بینی معمولاً ترکیبی از ضداحتقانها و آنتی هیستامینها است که با کاهش التهاب غشاهای مخاطی و کنترل ترشح مخاط، به تسکین سریع علائم کمک میکند. داروهای رایج درمان آبریزش بینی عبارتاند از:
کلرفنیرامین: یکی از داروهای ضدحساسیت کلاسیک که التهاب و آبریزش بینی ناشی از آلرژی را کاهش میدهد، اما ممکن است خوابآلودگی ایجاد کند.
ستریزین و لوراتادین: آنتیهیستامینهای مدرن که برای آلرژی و آبریزش بینی مناسب هستند و اثر خوابآور کمتری دارند.
فنیل افرین یا سودوافدرین: داروهای ضداحتقان که گرفتگی بینی ناشی از سرماخوردگی یا التهاب مخاطی را کاهش میدهند. باید با احتیاط و برای مدت کوتاه مصرف شوند تا باعث وابستگی یا خشکی بیش از حد بینی نشوند.
قرصهای ترکیبی سرماخوردگی بزرگسالان: این داروها معمولاً چند ترکیب فعال شامل ضداحتقان، آنتی هیستامین و گاهی مسکن دارند و برای کنترل همزمان عطسه، تب و آبریزش بینی مفیدند.
قویترین قرص آبریزش بینی معمولاً حاوی ترکیبات ضداحتقان و آنتی هیستامین است که باعث کاهش التهاب و کنترل ترشح مخاط میشود، اما در نظر داشته باشید مصرف خودسرانه ضداحتقانها بیش از چند روز توصیه نمیشود. تا باعث وابستگی نشود. در صورت وجود بیماریهای زمینهای مثل فشار خون بالا، دیابت یا مشکلات قلبی، قبل از مصرف دارو باید با پزشک مشورت کرد. این داروها تنها برای کنترل علائم هستند و درمان علت اصلی آبریزش بینی باید توسط پزشک تعیین شود. در برخی موارد پزشک ممکن است بهترین قرص سرماخوردگی و آبریزش بینی را با توجه به شدت علائم تجویز کند.
درمان آبریزش بینی کودکان
آبریزش بینی در کودکان نیاز به مراقبت و دقت بیشتری دارد، زیرا داروهای مخصوص بزرگسالان برای آنها مناسب نیست و میتواند عوارض ایجاد کند. روشهای ایمن و مؤثر خانگی شامل شست و شوی بینی با سرم نمکی، استنشاق بخار ملایم و مصرف مایعات گرم است که به رقیق شدن مخاط و کاهش گرفتگی بینی کمک میکنند.
در خصوص نوزادان، گرفتگی بینی نوزاد یکی از دلایل اصلی بیقراری و اختلال در خواب است. برای برطرف کردن آن، استفاده از قطره یا اسپری سالین مخصوص نوزادان و تمیز کردن بینی با پوار یا مکنده بینی مخصوص، میتواند بسیار کمککننده باشد. برای کودکان بالای ۲ سال، دمنوش بابونه رقیق شده یا ترکیب عسل با مایعات گرم میتواند مفید باشد و به تسکین آبریزش بینی و آرامش کودک کمک کند.
در صورت بروز علائمی مانند تب بالا، سرفه شدید، بیحالی یا کاهش اشتها، حتماً باید به پزشک مراجعه شود. همچنین، هرگز برای کودکان خردسال از قرص آبریزش بینی یا داروهای ضداحتقان بدون تجویز پزشک استفاده نشود، زیرا مصرف خودسرانه میتواند خطرناک باشد.
بهبود فوری آبریزش بینی و عطسه
در کنار درمانهای خانگی و دارویی، رعایت چند نکته ساده میتواند روند بهبودی را سرعت بخشد:
مرطوب نگه داشتن هوای محیط
استفاده از بخور یا دستگاه رطوبتساز باعث میشود غشاهای مخاطی بینی خشک نشوند و ترشح مخاط طبیعی باقی بماند، که به کاهش تحریک و تسکین علائم کمک میکند.
تقویت سیستم ایمنی با تغذیه مناسب
مصرف سبزیجات تازه، میوههای حاوی ویتامین C و عسل طبیعی، علاوه بر تقویت سیستم ایمنی، خاصیت ضدالتهابی دارند و میتوانند به کاهش شدت آبریزش بینی کمک کنند.
استفاده از بخار و حوله گرم در زمان گرفتگی بینی
استنشاق بخار آب یا قرار دادن حوله گرم روی بینی و صورت میتواند مخاط غلیظ را رقیق کرده و تنفس را راحتتر کند.
بخور اکالیپتوس و اسپری نمکی
برای کاهش گرفتگی بینی ناشی از سرماخوردگی، بخور اکالیپتوس و شستوشوی بینی با اسپری نمکی بسیار مؤثر است و به پاکسازی مخاط و کاهش التهاب کمک میکند.
مراقبت از علائم طولانی یا تغییر رنگ مخاط
اگر علائم بیش از ۱۰ روز ادامه پیدا کرد یا ترشح بینی غلیظ، زرد یا سبز شد، احتمال وجود عفونت سینوسی وجود دارد و نیاز به دارو و مشاوره پزشکی دارد.
جمع بندی
آبریزش بینی یکی از علائم شایع است، اما نباید آن را دستکم گرفت زیرا میتواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله آلرژی، عفونت یا تحریک محیطی باشد. با شناخت دقیق علتها، استفاده از روشهای خانگی برای کنترل عطسه و آبریزش بینی، مصرف دمنوشهای گیاهی مفید و در صورت نیاز، استفاده از قویترین قرص آبریزش بینی زیر نظر پزشک، میتوان علائم را بهسرعت کاهش داد و روند بهبودی را تسریع کرد.
اگر میپرسید برای آبریزش بینی چی خوبه؟ پاسخ ساده اما مؤثر این است: تعادل. مراقبتهای خانگی مانند شستوشوی بینی، بخور گرم، مصرف مایعات و دمنوشها، تغذیه مناسب و پرهیز از محرکهای محیطی، همراه با درمان دارویی در موارد شدید، بهترین نتیجه را ایجاد میکند و تجربه یک روند درمانی مؤثر و پایدار را فراهم میسازد.
سوالات متداول






