بیماری ALS، راه های کنترل بیماری بیماری ای ال اس

بسیاری از افراد ممکن است بیماری ALS را با بیماری MS اشتباه بگیرند، زیرا این بیماری علائمی مشابه با بیماری‌های عصبی دارد. به همین دلیل، در این مقاله از پرستار اول قصد داریم تا هر آنچه که شما باید در مورد این بیماری بدانید را برایتان شرح دهیم. مراقبت از بیماران سکته مغزی نیز مشابه مراقبت از این بیماران است. پس برای آشنایی با این بیماری و راه‌های شناخت و کنترل آن تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.

بیماری ALS چیست؟

بیماری ALS یک بیماری عصبی پیش‌رونده است که مغز و نخاع را در بدن فرد بیمار تحت تاثیر قرار می‌دهد. این بیماری در طولانی مدت باعث می‌شود فرد کنترل ارادی عضلات خود را از دست بدهد و این موضوع به مرور بدتر می‌شود. همچنین، این عارضه بر روی حرکاتی مثل صحبت کردن، بلعیدن و راه رفتن تاثیر بسیار زیادی می‌گذارد. البته باید اشاره کنیم که درمان‌هایی وجود دارد که باعث کاهش علائم در این افراد  و همچنین باعث افزایش طول عمر در این افراد می‌شوند. پرستار بیمار برای مراقبت از این بیماران باید با یکسری از دستورالعمل ها آشنا باشند که در ادامه به بررسی آن ها خواهیم پرداخت.

علائم بیماری ای ال اس

این بیماری شروع تدریجی دارد و علائمی که از خود بروز می‌دهد در افراد مختلف ممکن است متفاوت باشد. همچنین، علائم اولیه این بیماری با علائم پیشرفته‌ی آن ممکن است کاملاً متفاوت باشد. در این بیماری، فرد ممکن است در بلند کردن فنجان قهوه دچار مشکل باشد و یا اینکه به خوبی نتواند خودکار را به دست بگیرد، در حالی که برخی از افراد ممکن است در صحبت کردن خود دچار مشکل شوند. به طور کلی برخی از علائم وجود دارد که در افراد مشترک است که در زیر به آن‌ها اشاره خواهیم کرد:

• در هنگام راه رفتن تلوتلو می خورند.
• در هنگام نگه داشتن جسمی در دست با سختی مواجه می‌شوند.
• زمانی که صحبت می‌کنند، شما به سختی متوجه حرف‌های آن‌ها می‌شوید.
• گرفتگی عضلات
• احساس خستگی در دست و پا
• دشواری در بالا نگه داشتن سر
• سفت شدن ماهیچه‌های بدن
• کوچیک شدن حجم ماهیچه‌ها
• ضعیف شدن ماهیچه‌ها
• در هنگام خوردن، جویدن و بلعیدن غذا با مشکل مواجه می‌شوند.
• تحت تاثیر قرار گرفتن ماهیچه‌های تنفسی که منجر به تنگی نفس در این افراد می‌شود.

سن بروز بیماری ای ال اس

بیماری ای ال اس در سنین بالا بروز می‌کند. معمولا این بیماری در سنین 40 تا 70 سالگی خود را نشان می‌دهد. البته باید توجه کنید که این بیماری ممکن است در سن‌های دیگری نیز بروز کند، اما در سن 55 سالگی به بالا بسیار شایع‌تر است. بیماری ای ال اس در سنین جوانی نیز دیده شده است، اما بروز بیماری در این سن بسیار نادر است و کمتر اتفاق می‌افتد. بروز این بیماری در افراد ارتباط مستقیمی با افزایش سن در آن‌ها دارد.

به نقل از سایت hss:

اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS) که با نام بیماری لو گریگ یا بیماری نورون حرکتی نیز شناخته می‌شود، یک بیماری پیشرونده و دژنراتیو است که سلول‌های عصبی را که حرکت ارادی عضلانی را کنترل می‌کنند، از بین می‌برد. این سلول‌ها که «نرون‌های حرکتی» نامیده می‌شوند، از مغز از طریق ساقه مغز یا نخاع به عضلاتی می‌رسند که حرکت بازوها، پاها، قفسه سینه، گلو و دهان را کنترل می‌کنند. در افراد مبتلا به ALS، این سلول ها از بین می روند و باعث از بین رفتن بافت های عضلانی می شوند. ALS بر عملکردهای حسی یا قوای ذهنی فرد تأثیر نمی گذارد. سایر نورون‌های غیرحرکتی، مانند نورون‌های حسی که اطلاعات را از اندام‌های حسی به مغز می‌آورند، سالم می‌مانند.
به طور کلی، ALS به یکی از دو روش طبقه‌بندی می‌شود: بیماری نورون حرکتی فوقانی بر اعصاب مغز تأثیر می‌گذارد، در حالی که بیماری نورون حرکتی تحتانی بر اعصاب ناشی از نخاع یا ساقه مغز تأثیر می‌گذارد. در هر دو مورد، نورون های حرکتی آسیب می بینند و در نهایت می میرند. ALS کشنده است.

 تشخیص بیماری ALS

تشخیص این بیماری تا حدودی برای پزشکان دشوار است، زیرا این بیماری علائمی مشابه با دیگر بیماری‌های عصبی دارد. به همین دلیل، برای تشخیص قطعی بیماری ALS تمامی جوانب زندگی بیمار، از جمله عوامل ژنتیکی و سابقه‌ی پزشکی او، مورد بررسی قرار می‌گیرد تا در نهایت این بیماری تشخیص داده شود.

پزشک شما برای تشخیص علائم این بیماری و خود بیماری ALS از شما می‌خواهد که این آزمایشات را انجام دهید:

• آزمایش خون
• آزمایش تجزیه و تحلیل مایع نخاعی
• آزمایش MRI

دلایل ایجاد بیماری ALS چیست؟

بیماری ALS یک بیماری عصبی است که در آن سلول‌های عصبی فرد تخریب می‌شوند. دانشمندان هنوز به طور مشخص دلیل ایجاد این بیماری در افراد را تشخیص نداده‌اند، اما بیان کرده‌اند که ایجاد این بیماری به مجموعه‌ای از عوامل محیطی و ژنتیکی برمی‌گردد که به صورت مختصر به توضیح آن خواهیم پرداخت.

1. عوامل ژنتیکی: به ژن‌های به ارث برده شده از والدین اشاره دارد. ممکن است برخی از افراد ژن‌هایی را به ارث برده باشند که باعث افزایش خطر ابتلا به بیماری ALS شود. حدود 10 درصد از افرادی که مبتلا به ALS می‌شوند، در اثر تغییر و جهش از ژن‌هایی که از خانواده به ارث برده‌اند، اتفاق می‌افتد.
2. عوامل محیطی: این عوامل شامل در معرض مواد سمی قرار گرفتن، مواجهه با فلزات سنگین مثل سرب و جیوه، ابتلا به بیماری‌های عفونی و حتی استعمال دخانیات می‌باشد که ریسک ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد. برخی از تحقیقات نشان داده است که افراد نظامی بیشتر به این بیماری مبتلا می‌شوند، زیرا نسبت به بقیه افراد بیشتر در معرض مواد سمی و عفونی هستند و شرایط استرس‌زایی را نیز تجربه می‌کنند که این موضوع سبب می‌شود فرد به این بیماری مبتلا شود.

طبقه بندی بیماری ALS

بیماری ALS (اسکلروز جانبی آمیوتروفیک) به دو نوع اصلی طبقه‌بندی می‌شود: ALS خانوادگی (FALS) و ALS اسپوردیک (SALS). این دو نوع طبقه‌بندی بر اساس علت بیماری در فرد ایجاد شده است.

• ALS اسپوردیک (SALS)

شایع‌ترین نوع ای ال اس است و حدود 90 تا 95 درصد از افرادی که مبتلا به این بیماری هستند در این طبقه‌بندی قرار می‌گیرند. علت آن به طور قطعی هنوز مشخص نشده است، اما برخی از پژوهشگران علت بروز این بیماری را ترکیبی از عوامل محیطی و ژنتیکی می‌دانند.

• ALSخانوادگی (FALS)

10 تا 15 درصد از افرادی که مبتلا به بیماری ALS می‌شوند، به علت تاریخچه خانوادگی آن‌ها است. این نوع به دلیل جهش‌های ژنتیکی مشخص ایجاد می‌شود. ژن‌های SOD1، C9ORF72، TARDBP و FUS از مهم‌ترین ژن‌هایی هستند که با ALS خانوادگی مرتبط هستند. این نوع از ALS معمولاً در افراد جوان بروز می‌کند، اما این موضوع در مورد تمامی افراد صدق نمی‌کند.

انواع درمان‌های دارویی، فیزیکی و فیزیوتراپی

برای درمان بیماری ALS می‌توانید از 3 روش درمان دارویی، فیزیکی و فیزیوتراپی استفاده کنید. البته باید به این نکته توجه کنید که برای این بیماری درمان قطعی وجود ندارد، اما این درمان‌ها باعث کاهش سرعت پیشرفت بیماری، بهبود علائم و بهبود کیفیت زندگی فرد خواهند شد.

1. درمان‌های دارویی

ریلوزول (Riluzole): اولین دارویی است که برای درمان بیماری ALS تایید شده است. این دارو با کاهش سطح گلوتامات باعث می‌شود تا بیماری با سرعت کمتری در بدن فرد پیشرفت کند. برخی از تحقیقات نشان داده است که مصرف این دارو باعث می‌شود فرد مبتلا به ALS چند ماه بیشتر عمر کند.

اداراوون (Edaravone): یکی دیگر از داروهای تاثیرگذار بر این بیماری است. مصرف این دارو در برخی از بیماران باعث می‌شود بیمار عملکرد عضلانی بهتری نسبت به قبل داشته باشد.

برای بهبود و کنترل علائم، داروهایی مثل باکلوفن یا تیزانیدین که باعث کاهش اسپاسم و گرفتگی عضلانی می‌شوند، تجویز می‌شود. همچنین، از برخی داروهای دیگر مثل آمپلیفایرها، آتروپین یا آمیتریپتیلین برای بهبود تنفس بیمار و… تجویز می‌شود.

2. فیزیوتراپی

در فیزیوتراپی، یک فرد متخصص برای بهبود انعطاف‌پذیری و تحرک عضلات و مفاصل، حرکات اصلاحی را با شما کار می‌کند. انجام حرکات فیزیوتراپی از تحلیل رفتن عضلات فرد مبتلا به ای ال اس جلوگیری می‌کند. فیزیوتراپی به منظور کاهش درد و سفتی عضلات، تقویت عضلات سالمی که در بدن بیمار باقی مانده است، انجام تمرینات کششی با بیمار، و همچنین به بیمار یاد می‌دهد که چطور از عصا و واکر استفاده کند. بنابراین، فیزیوتراپی برای افراد مبتلا به این بیماری بسیار مهم و حیاتی است.

3. کار درمانی

• کار درمانی به مجموعه آموزش‌هایی گفته می‌شود که به بیمار داده می‌شود تا بتواند فعالیت‌های روزمره خودش را بدون کمک انجام دهد. کار درمانی شامل انجام این فعالیت‌ها می‌شود:
• بیمار برای انجام فعالیت‌های روزانه خود مثل لباس پوشیدن و غذا خوردن احتیاج به وسایل کمکی دارد که کار درمانگر نحوه‌ی استفاده از این وسایل را به فرد آموزش می‌دهد.
• شخصی‌سازی محیط زندگی فرد با توجه به شرایط او، مثلا نصب دستگیره در قسمت‌هایی از خانه.
• فراهم کردن وسایل ارتباطی برای بیمارانی که قادر به صحبت کردن نیستند.

فاکتورهای موثر بر ابتلا به ALS

فاکتورهای موثر بر ابتلا به بیماری ALS (اسکلروز جانبی آمیوتروفیک) هنوز به طور کامل مشخص نشده است. اما برخی از تحقیقات نشان داده است که عوامل محیطی و ژنتیکی بر روی این بیماری تاثیرگذار هستند. در ادامه به برخی از تاثیرگذارترین فاکتورها بر روی این بیماری اشاره می‌کنیم:

• عوامل ژنتیکی: همانطور که قبلاً نیز به آن اشاره شد، این بیماری در اثر برخی از ژن‌هایی که از والدین به ارث می‌بریم ایجاد می‌شود.
• افزایش سن: این بیماری بیشتر در افراد با سن بالا رخ می‌دهد. امکان ابتلا به این بیماری در افراد بالای 50 سال بیشتر است. البته در برخی موارد این بیماری در بین افراد جوان نیز دیده شده است که البته کمتر است.
• جنسیت: این بیماری در مردان بیشتر از زنان دیده شده است. البته باید بگوییم که فاکتور جنسیت در سنین بالاتر تقریبا حذف می‌شود، ولی در سنین پایین و جوانی مردان 1.5 برابر بیشتر از زنان به این بیماری مبتلا می‌شوند.
• سموم محیطی: سم‌هایی مثل آفت‌کش‌ها و یا هر ماده‌ی سمی دیگری که افراد در معرض آن قرار بگیرند، باعث بروز این بیماری در آن‌ها خواهد شد.
• آسیب‌های فیزیکی: برخی از تحقیقات نشان داده است که برخی از آسیب‌های وارد شده به سر یا بدن، به خصوص به نخاع، فرد امکان ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد.
• عفونت‌های ویروسی: ابتلا به برخی از عفونت‌های ویروسی مزمن ممکن است روی سیستم عصبی فرد تاثیر بگذارد و به طبع خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد.

مقایسه ALS و MS

بیماری MS یک بیماری خودایمنی است، در حالی که بیماری ALS از هر 10 نفر، 1 نفر به علت جهش ژنی به این بیماری مبتلا شده‌اند. آسیبی که MS بیشتر به بدن وارد می‌کند ذهنی است، اما ALS آسیب‌هایی از نوع جسمی به بدن فرد وارد می‌کند. در بیماری MS کم اتفاق می‌افتد که فرد در مراحل پایانی بیماری خود شکننده و یا ناتوان شود، اما در بیماری ALS فرد کاملا ناتوان می‌شود و حتی منجر به مرگ فرد می‌شود. سن تشخیص بیماری MS معمولا بین 20 تا 50 سالگی است و به ندرت اتفاق می‌افتد که کودکان و نوجوانان به این بیماری مبتلا شوند. این بیماری در زنان شایع‌تر است، در حالی که بیماری ALS در مردان شایع‌تر است.

روش های کنترل بیماری اسکلروز جانبی آمیوتروفیک

همانطور که قبلاً اشاره کردیم، روش درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد، اما با یکسری اقدامات می‌توانید این بیماری را کنترل کنید که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد.

• استفاده از برخی داروها که قبلاً نیز معرفی کردیم، باعث می‌شود تا هم روند پیشرفت بیماری کاهش یابد و هم علائم بیماری بهبود پیدا کند.
• استفاده از فیزیوتراپی و کار درمانی کمک خواهد کرد تا فرد بتواند عضلات سالم خود را قوی‌تر کند و فعالیت‌های روزمره خود را بهتر انجام دهد.
• برخی از افراد در صحبت کردن مشکل دارند که برای این بیماران گفتار درمانی بسیار کمک‌کننده خواهد بود.
• استفاده از یک رژیم غذایی مناسب برای بیمار به حفظ قوای بیمار کمک خواهد کرد و وضعیت سلامتی او را بهبود خواهد بخشید.
• این بیماران دچار مشکلات تنفسی هستند که استفاده از دستگاه‌های تنفسی به آن‌ها کمک خواهد کرد بهتر تنفس کنند.

نحوه پرستاری از بیماران اسکلروز جانبی آمیوتروفیک

پرستاری از این بیماران بسیار حائز اهمیت است. به همین دلیل باید به یکسری از نکات توجه شود:

این بیماران مانند پرستاری از بیماران قطع نخاعی نیازمند توجه و مراقبت‌های ویژه هستند. بنابراین، در ابتدا باید توجه داشته باشید که بیمار حتماً از برنامه دارویی خود پیروی کند، زیرا در صورتی که داروهای خود را مصرف نکند، علائم او تشدید می‌شود.حرکت کردن و تحرک داشتن برای این بیماران بسیار مهم است، زیرا باعث می‌شود تا عضلات سالم که در بدن آن‌ها باقی مانده تقویت شود. به همین دلیل توجه داشته باشید که فرد را تشویق به انجام حرکات کششی کنید و برخی از حرکاتی که فیزیوتراپ توصیه می‌کند را با او تمرین کنید.برای حفظ سلامت بیمار، حتماً باید به تغذیه او توجه کنید و غذاهای سالم و مقوی را به فرد بیمار بدهید.

جمع‌بندی

در این مقاله در مورد هر آن چیزی که باید در مورد بیماری ALS بدانید صحبت کردیم و بیان کردیم که به دلیل شباهت این بیماری با سایر بیماری‌های دستگاه عصبی، تشخیص این بیماری کمی سخت و دشوار است. همچنین، منشا این بیماری و راه‌های درمان آن به طور قطعی مشخص نشده است، اما با برخی از روش‌ها می‌توان علائم را در بیمار کنترل کرد. اگر شما نیز تجربه‌ای در مورد این بیماری دارید که می‌تواند مفید باشد، با ما و کاربران سایت در میان بگذارید.

سوالات متداول

1. بیماری ALS چیست؟

بیماری ALS یک بیماری عصبی پیش‌رونده است که مغز و نخاع را در بدن فرد بیمار تحت تاثیر قرار می‌دهد. این بیماری باعث می‌شود فرد کنترل ارادی عضلات خود را از دست بدهد و به مرور زمان بدتر می‌شود. همچنین، این عارضه بر روی حرکاتی مثل صحبت کردن، بلعیدن و راه رفتن تاثیر بسیار زیادی می‌گذارد.

2. چه عواملی بر ابتلا به ALS تاثیر دارند؟

عوامل موثر بر ابتلا به ALS شامل عوامل ژنتیکی، افزایش سن، جنسیت، سموم محیطی، آسیب‌های فیزیکی و عفونت‌های ویروسی می‌شود. این عوامل می‌توانند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند.

3. تفاوت بیماری ALS و MS چیست؟

بیماری MS یک بیماری خودایمنی است که عمدتاً آسیب‌های ذهنی به بدن وارد می‌کند، در حالی که ALS آسیب‌های جسمی ایجاد می‌کند. بیماری ALS در مردان شایع‌تر است و منجر به ناتوانی شدید و حتی مرگ می‌شود، در حالی که بیماری MS در زنان شایع‌تر است و ناتوانی شدید در مراحل پایانی کمتر رایج است.

4. چگونه می‌توان بیماری ALS را کنترل کرد؟

برای کنترل بیماری ALS می‌توان از داروها، فیزیوتراپی، کار درمانی، گفتار درمانی و یک رژیم غذایی مناسب استفاده کرد. این اقدامات باعث کاهش سرعت پیشرفت بیماری و بهبود علائم می‌شوند.

5. پرستاری از بیماران ALS شامل چه نکاتی است؟

پرستاری از بیماران ALS شامل مراقبت‌های ویژه، پیروی از برنامه دارویی، تشویق به حرکت و تحرک، تمرین حرکات کششی و تغذیه مناسب است. این نکات به بهبود وضعیت سلامتی و کیفیت زندگی بیمار کمک می‌کنند.