آرتریت تمپورال Temporal arthritis که به آن آرتریت شریان گیجگاهی نیز گفته میشود، نوعی التهاب در شریانها یا رگهای خونی بوده که مسئول انتقال اکسیژن از قلب به سایر نواحی بدن هستند. این عارضه عموماً در شریانهای بزرگ و متوسط واقع در دو طرف سر، بهویژه در ناحیه گیجگاهی، مشاهده میشود.
التهاب موجود در این شریانها میتواند باعث کاهش سرعت جریان خون گردد و در نتیجه علائمی نظیر سردرد، درد در ناحیه صورت و مفاصل ایجاد کند. اگر این بیماری به موقع درمان نشود، میتواند به عوارض جدیتری همچون اختلالات بینایی و حتی کوری منجر شود. برای مدیریت این عارضه، استفاده از داروها میتواند به تسکین علائم کمک کند و خطر بروز مشکلات جدیتر را کاهش دهد. علاوه بر این، استخدام پرستار سالمند نیز میتواند به بهبود سریعتر بیماران مبتلا، کمک شایانی نماید.
آرتریت تمپورال چیست؟
آرتریت تمپورال که همچنین به عنوان آرتریت سلولهای غولپیکر (Giant Cell Arteritis) شناخته میشود، یک التهاب عروقی است که عمدتاً عروق بزرگ و متوسط به ویژه عروق موجود در ناحیه سر را تحت تأثیر قرار میدهد. این بیماری بیشتر در افراد بالای 50 سال دیده میشود و میتواند به سردردهای شدید، درد در ناحیه گیجگاه، تغییر در بینایی و علائم عمومی مانند خستگی و تب منجر شود. در صورت عدم درمان، این بیماری ممکن است به نابینایی دائمی یا دیگر عوارض جدی منجر گردد. بنابراین استخدام پرستار در منزل ضروری بوده تا بیمار، سریعتر بهبود خود را به دست اورد.
علت آرتریت تمپورال
علل آرتریت تمپورال به خوبی شناخته نشده است. هیچ عامل محرک یا خطر ثابتی وجود ندارد. یکی از دلایل ممکن است پاسخ سیستم ایمنی معیوب باشد. به عنوان مثال، سیستم ایمنی بدن ممکن است به بدن “حمله” کند. این نوع بیماری اغلب در افرادی که پلی میالژی روماتیکا دارند رخ می دهد.
به نقل از وبسایت my.clevelandclinic :
چه چیزی باعث آرتریت تمپورال می شود؟
محققان علت دقیق آرتریت تمپورال را نمیدانند، اما بسیاری معتقدند که این یک بیماری خودایمنی یا خود التهابی است. این بدان معناست که سیستم ایمنی بدن شما ممکن است به طور تصادفی به عروق خونی سالم شما حمله کند. علاوه بر این، از آنجایی که این بیماری عمدتاً با افزایش سن افراد را تحت تأثیر قرار می دهد، می تواند با روند پیری مرتبط باشد. دانشمندان همچنین معتقدند ژنتیک و عوامل محیطی، مانند عفونتها، ممکن است در این امر نقش داشته باشند.
آیا آرتریت تمپورال از بین می رود؟
مانند پلی میالژی روماتیکا، علائم آرتریت تمپورال به سرعت با درمان ناپدید می شوند، اما درمان کورتیکواستروئید ممکن است ماه ها تا سال ها برای کاهش التهاب ضروری باشد. گاهی اوقات این بیماری ممکن است با سایر داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی مانند متوترکسات درمان شود.
درد بخش بزرگی از زندگی با آرتریت تمپورال است، یک نوع واسکولیت که بر شریان های گیجگاهی، جمجمه و دیگر سیستم کاروتید تأثیر می گذارد. شما اغلب در سر، پوست سر، فک و گردن خود احساس درد خواهید کرد. علت این وضعیت ناشناخته است. اعتقاد بر این است که تا حدودی به دلیل یک پاسخ ایمنی معیوب است. این اختلال با برخی عفونت ها و ژن های خاصی مرتبط است. آرتریت سلول غول پیکر در افراد مبتلا به اختلال التهابی دیگری به نام پلی میالژیا روماتیکا شایع تر است.
علائم آرتریت تمپورال
علائم آرتریت تمپورال به این بستگی دارد که کدام شریان تحت تأثیر قرار گرفته است. علائم اصلی عبارتند از:
- سردردهای مکرر و شدید
- درد و حساسیت روی شقیقه ها
- درد فک هنگام غذا خوردن یا صحبت کردن
- مشکلات بینایی، مانند دوبینی یا از دست دادن بینایی در یک یا هر دو چشم
- علائم عمومی تر نیز رایج هستند برای مثال، علائم شبیه آنفولانزا، کاهش وزن ناخواسته، افسردگی و خستگی
حدود 2 نفر از هر 5 نفر مبتلا به آرتریت تمپورال به پلی میالژی روماتیکا مبتلا می شوند. این مشکل باعث درد، سفتی و التهاب در عضلات اطراف شانه، گردن و باسن می شود.این نوع بیماری درمان نشده می تواند باعث آسیب جدی به رگ های خونی بدن شما شود و در برخی موارد می تواند تهدید کننده زندگی باشد. در صورت مشاهده علائم با پزشک خود تماس بگیرید. این کار باعث می شود که در مراحل اولیه بیماری تشخیص داده شود.
تشخیص آرتریت تمپورال
دو آزمایش اصلی برای تشخیص آرتریت تمپورال عبارتند از: میزان رسوب گلبول قرمز (ESR) که معمولاً “ضریب sed” نامیده می شود و تست پروتئین واکنشی C (CRP) که هر دو می توانند التهاب را تشخیص دهند. با این حال، این آزمایشات به تنهایی قطعی نیستند. پزشک از بیمار در مورد علائم می پرسد و شقیقه های فرد را معاینه می کند. پس از انجام برخی آزمایشات خون، بیمار به متخصص ارجاع داده می شود. متخصصان ممکن است آزمایش های بیشتری را برای کمک به تشخیص آرتریت تمپورال انجام دهند. ممکن است برای تشخیص بیماری به اقدامات زیر نیاز داشته باشید:
- تشخیص آرتریت تمپورال با اسکن اولتراسوند از شقیقه ها
- بیوپسی تحت بی حسی موضعی – روشی که یک قطعه کوچک از شریان تمپورال برداشته می شود و برای علائم آرتریت تمپورال بررسی می شود.
- اگر در بینایی مشکل دارید، باید یک قرار ملاقات با متخصص چشم داشته باشید.
درمان آرتریت تمپورال
آرتریت تمپورال با داروهای استروئیدی مانند پردنیزولون، درمان می شود. درمان قبل از تایید این عارضه آغاز می شود زیرا در صورت عدم رسیدگی سریع، خطر از دست دادن بینایی وجود دارد. 2 مرحله درمان برای این بیماری وجود دارد. دوز بالای اولیه استروئیدها برای چند هفته برای کمک به کنترل علائم و دوز کمتر استروئیدی (پس از بهبود علائم شما) در مدت زمان طولانی تری، احتمالاً چندین سال، تجویز می شود. اعداد کمی از افراد ممکن است نیاز به مصرف استروئید برای بقیه عمر خود داشته باشند. برای مشاهده وضعیت بیماری و بررسی عوارض جانبی که ممکن است داشته باشد، پیگیری های منظمی نیاز است.
داروی آرتریت تمپورال
درمان آرتریت تمپورال معمولاً شامل استفاده از داروهای کورتیکواستروئیدی مانند پردنیزون است که به سرعت التهاب را کاهش میدهند و علائم را بهبود میبخشند. دوز اولیه در اکثر موارد بالا بوده و به تدریج کاهش مییابد. همچنین داروهایی برای کنترل عوارض جانبی و بهبود کیفیت زندگی افراد مورد استفاده قرار میگیرند. در برخی موارد، داروهای بیولوژیک نیز ممکن است به عنوان گزینه درمانی در نظر گرفته شوند. سایر داروهایی که ممکن است در صورت ابتلا به آرتریت تمپورال به آنها نیاز داشته باشید عبارتند از:
- آسپرین با دوز پایین
برای کاهش خطر سکته مغزی یا حمله قلبی، که ممکن است در صورت تحت تاثیر قرار گرفتن شریانهای قلب اتفاق بیفتد. - مهارکننده های پمپ پروتون (PPIs)
برای کاهش خطر ابتلا به مشکلات معده مانند سوء هاضمه یا زخم معده، که می تواند از عوارض جانبی مصرف پردنیزولون باشد. - درمان با بیس فسفونات
برای کاهش خطر ابتلا به پوکی استخوان هنگام مصرف پردنیزولون - داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی
برای کاهش داروهای استروئیدی و کمک به جلوگیری از عود آرتریت تمپورال
راه های جلوگیری از بیماری آرتریت تمپورال
متأسفانه، هیچ راه مطمئنی برای پیشگیری از آرتریت تمپورال وجود ندارد، اما میتوان با رعایت چند نکته زیر احتمال بروز این بیماری را کاهش داد:
- معاینات منظم پزشکی: مراجعه منظم به پزشک برای بررسی سلامتی و شناسایی نشانههای اولیه بیماری.
- توجه به علائم: اگر احتمال میدهید که دچار علائم آرتریت تمپورال شدهاید، سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
- سبک زندگی سالم: تغذیه مناسب، ورزش منظم و کنترل استرس میتواند به تقویت سیستم ایمنی و سلامت کلی شما کمک کند.
- مدیریت بیماریهای مزمن: کنترل مشکلاتی بیماری مزمن مانند دیابت یا فشار خون بالا میتواند به کاهش خطر ابتلا به آرتریت تمپورال کمک کند.
آرتریت تمپورال یک بیماری جدی است که نیاز به تشخیص و درمان سریع دارد. توجه به علائم این بیماری و نشانهها و مراجعه به پزشک در مراحل اولیه میتواند خطرات جدی را کاهش دهد. درمان به موقع و مناسب میتواند کیفیت زندگی را بهبود بخشد و خطر عوارض جدی را کاهش دهد.
سوالات متداول
آیا آرتریت تمپورال به خودی خود بهبود می یابد؟
آرتریت تمپورال به خودی خود بهبود نمی یابد و نیاز به درمان فوری پزشکی دارد. تشخیص این بیماری باید در بیماران بالای 50 سال با شروع نوع جدیدی از سردرد، لنگش فک، علائم پلی میالژی روماتیکا، تب بدون دلیل یا کاهش وزن غیرقابل توضیح در نظر گرفته شود.
آیا می توان با آرتریت تمپورال ورزش کرد؟
اگر از استروئیدها به صورت طولانی مدت استفاده می نمایید لازم است روزانه یک ویتامین حاوی کلسیم و ویتامین D مصرف کنید. این کار می تواند از نازک شدن استخوان ناشی از استروئیدها جلوگیری کند. ورزش های منظم و ملایم را انجام دهید تا استخوان های خود را قوی نگه دارید و از تحلیل استخوان جلوگیری کنید. پیاده روی انتخاب خوبی است.
آرتریت تمپورال چقدر شایع است؟
آرتریت تمپورال بیشتر در افراد بالای 50 سال شایع است و در بین زنان نسبت به مردان بیشتر دیده میشود.
آیا آرتریت تمپورال قابل درمان است؟
بله، با استفاده از داروهای کورتیکواستروئیدی، بسیاری از بیماران، بهبودی قابل توجهی را تجربه میکنند. درمان زودهنگام بسیار اهمیت دارد.
آیا آرتریت تمپورال باعث نابینایی میشود؟
اگر درمان نشود، ممکن است به نابینایی دائمی منجر شود، بنابراین توجه به علائم و درمان سریع لازم است.
آیا میتوان از آرتریت تمپورال جلوگیری کرد؟
هیچ راهکار قطعی برای پیشگیری از این بیماری وجود ندارد، اما با رعایت سبک زندگی سالم و معاینات منظم پزشکی میتوان ریسک را کاهش داد.
