علل بی اشتهایی در سالمندان

علل بی اشتهایی در سالمندان چه چیزهایی می تواند باشد؟ آیا بی اشتهایی در سالمندان شایع بوده و یا تعداد بسیار کمی از سالمندان ممکن است با آن درگیر باشند. اگر به عنوان مراقب سالمند مشغول به کار هستید و وظیفه پرستاری از سالمند را بر عهده دارید می بایستی با اصول تغذیه سالمندان آشنا باشید. به ذکر کنیم که بی اشتهایی در دوران سالخوردگی بسیار شایع بوده و تقریبا 20 درصد از افراد بالای 60 سال به این وضعیت دچار می شوند. به طور کلي کاهش اشتها بين افراد مسن با روند پيري ارتباط دارد. با افزایش سن و کاهش تحرک، سوخت و ساز بدن به علت کم شدن بعضی از هورمون های رشد، کاهش پیدا می کند. موسسه پرستار اول با سابقه چندین ساله در زمینه پرستاری از سالمند و پرستاری از کودک، در این مقاله سعی داشته علل بی اشتهایی در سالمندان را مورد بررسی قرار داده و راه های درمان بی اشتهایی در سالمندان را ارائه دهد.

کدام هورمون باعث بی اشتهایی در سالمندان است؟

برای اینکه بتوانید در مورد علل بی اشتهایی در سالمندان اطلاعاتی داشته باشید می بایستی به عنوان پرستار سالمند هورمون هایی که ممکن است با بدکارکردی خود سبب این بی اشتهایی شود را بدانید. به طور کلی هورمون های فیزیولوژیک اشتها شامل گرلین، لپتین، نوروپپتید PYY3- 36 می باشد. اما متخصصان برای اینکه بفهمند کدام یکی از هورمون های گفته شده در بی اشتهایی سالمندان تاثیر دارد، آزمایشی را انجام دادند. در این آزمایش افرادی با سن های مختلف را انتخاب کردند به صورتی که همه آنها ناشتا بودند. سپس به آنها صبحانه ای با میزان کالری برابر دادند و بعد هورمون های ترشح شده در بدن آن ها را مورد بررسی قرار دادند. در این تحقیق به این نتیجه رسیدند که میزان ترشح هورمون های لیپتین و گرلین و نوروپیتید تقریبا در همه افراد یکسان بوده ولی ترشح هورمون PYY3- 36 در افراد مسن (به خصوص بالای 80 سال) بسیار بالا می باشد و باعث بی اشتهایی در افراد مسن می شود. پس می توان یکی از علل بی اشتهایی در سالمندان را ترشح هورمون PYY3- 36 نام برد.

علل بی اشتهایی در سالمندان چیست؟

علل بی اشتهایی در سالمند چه چیزهایی می تواند باشد؟ برخی افراد با افزایش سن با کاهش شديد اشتها روبه رو مي شوند که اين کاهش اشتها روي وزن و سلامت آن ها تأثير مي گذارد. مشکل از دست دادن اشتها در سالمندی «آنورکسي پيري» نام دارد.  «آنورکس پيري» اغلب با عادت هاي بد غذايي مانند رژيم غذايي نان و چاي که در سراسر جهان بين افراد مسن رايج است، ارتباط دارد. در اين نوع برنامه غذايي، نان و چاي جايگزين اغلب غذاها مي شود. در زیر به چند مورد از علل بی اشتهایی در سالمندان پرداخته شده است:

• ضعف حواس: معمولا با افزایش سن، حواس بویایی، شنوایی، بینایی و چشایی افول پیدا می کند. با از دست رفتن حواس بینایی و چشایی طبیعتا میل به غذا خوردن در سالمند کاهش پیدا کرده و با گذشت زمان باعث بی اشتهایی در سالمند می شود. به زبان ساده بد طعم شدن مزه دهان در برخی مواقع می تواند علل بی اشتهایی در سالمندان را توجیه کند.
• بیماری های گوارشی: مشکلات گوارشی از قبیل قورت دادن، مشکل در هضم و جذب می تواند باعث کم اشتهایی شود. علایم بیماری های گوارشی می تواند به صورت سوزش سر دل، درد معده، حالت تهوع، ریفلاکس، نفخ و اسهال ظاهر شود. وظیفه والدین یا پرستار سالمند در این شرایط بالا بردن وعده های غذایی و میان وعده ها و کاهش حجم غذا در هر وعده می باشد.
• مشکل جوییدن: معمولا با افزایش سن و افتادن دندان ها، نامناسب بودن دندان های مصنوعی، ضعیف شدن آرواره و فک، مشکلاتی در جوییدن غذا پیش آمده و به دنبال آن افزایش بی اشتهایی در این افراد مشاهده می شود.
• کم تحرکی: با افزایش سن معمولا تحرک سالمندان کاهش پیدا کرده و به دنبال آن مصرف غذا و اشتها کاهش پیدا می کند. این مورد نشان می دهد که علل بی اشتهایی در سالمندان در برخی از موارد می تواند خود معلول علت دیگری باشد.
• مصرف دارو: مصرف دارو های شیمیایی باعث کاهش اشتها در سالمندان می شود. شاید تاثیر دارو به طور مستقیم نباشد اما به صورت غیر مستقیم بر اشتهای افراد تاثیرگذار است.

درمان بی اشتهایی در سالمندان

تقریبا تمام ویروس های عفونی مانند ویروس سرماخوردگی یا آنفولانزا ممکن است باعث بی اشتهایی شوند. متأسفانه یکی از شایع ترین علائم اخطاردهنده اولیه سرطان بی اشتهایی است که معمولاً با تغییر در حساسیت به مزه ها همراه است. به همین دلیل بررسی علل بی اشتهایی در سالمندان و راه های درمان آن بسیار مهم بوده و لازم است که مورد بحث قرار بگیرد.

به طور طبیعی با افزایش سن اشتها کم می‌شود. کاهش اشتها باعث می‌شود افراد بیشتر در معرض لاغری و تحلیل بافت‌های عضلانی قرار بگیرند. لاغری و کمبودهای تغذیه‌ای می‌تواند همراه با عوارضی مثل زخم بستر، اختلال مغزی، افت فشارخون هنگام بلند شدن، عفونت و کم‌خونی در سالمندان باشد. همچنین این افراد در انجام دادن کارهای شخصی خود کمک بیشتری  نیاز دارند و به دلیل ضعف عضلانی، احتمال افتادن و زمین خوردن در آنها بیشتر است که در این صورت احتمال شکستگی‌ها که ترمیم آنها نیز دور از انتظار است، افزایش می‌یابد. در زیر به چند مورد از راه های درمان بی اشتهایی در سالمندان پرداخته شده است:

1. اگر سالمندان به خاطر مشکلات در جوییدن و مشکلات دهانی نمی توانند میوه و غذا بخورند، از آبمیوه و غذاهای آبکی برای تغذیه سالمند استفاده کنید. سعی کنید روزانه میوه و سبزیجات در وعده غذایی سالمند قرار دهید. اگر سالمند نتواند سبزیجات خام را بخورد، آنها را پخته و له کرده و به سالمند بدهید.
2. غذاهای لبنی را در وعده غذایی سالمند قرار دهید. از گوشت چرخ کرده به جای گوشت و به جای نان از حبوبات پخته شده و برنج استفاده کنید. در بسیاری از موارد آشنا نبودن پرستار سالمند در منزل به تغذیه سالمندان می تواند یکی از علل بی اشتهایی در سالمندان باشد.
3. احساس تنهایی یکی دیگر از علل بی اشتهایی در سالمندان می باشد. معمولا سالمندانی که زوج خود را از دست داده اند نسبت به سالمندانی که با همسر خود زندگی می کنند کم اشتهاتر هستند. اگر سالمندی بنا به وضعیت جسمی خود کم تحرک است و یا در بستر قرار دارد باید والدین یا پرستار سالمند در کنار سالمند حضور داشته و همراه آن غذا بخورند که احساس تنهایی نکند.
4. برای افزایش اشتهای سالمندان لاغر، پیشهاد می شود که غذا در بشقاب بزرگ‌تر کشیده شود و از سبزی‌های رنگی مثل هویج، گوجه فرنگی، فلفل دلمه‌ای و… به شکل پخته شده در غذا استفاده شود .

باید محیط غذا خوردن سالمند به گونه ای باشد که میل به خوردن غذا افزایش پیدا کند. محیط گرم خانواده در کنار هم، استفاده از غذاهای رنگارنگ، افزایش وعده های غذایی، استفاده از میوه جات و سبزیجات می تواند اشتهای سالمند را افزایش دهد. اگر بنا به هر دلایلی والدین تجربه کافی در این زمینه را نداشته باشند و یا به خاطر شاغل بودن وقت کافی برای رسیدگی به سالمند مسن خود را ندارند می توانند با استخدام پرستار سالمند این مشکل را حل کنند. برای گرفتن مشاوره رایگان می توانید با موسسه پرستار اول  تماس بگیرید.