تاریخ انتشار: نوامبر 19, 2017نویسنده: دسته بندی: کودک, روانشناسی
درخودماندگی

درخودماندگی یا اتیسم

اختلال در خود ماندگی یا اتیسم یکی از چندین اختلال رشد فراگیر محسوب می شود و به اختلال های طیف درخودماندگی معروف است. ویژگی های آن دسته از اختلال ها عبارتند از: آسیب گسترده در روابط متقابل اجتماعی و مهارت های ارتباطی و الگوهای قالبی در رفتار، علایق و فعالیت ها. کودکان مبتلا به اتیسم به شیوه های غیرعادی و همواره گیج کننده رفتار میکنند.

درخودماندگی

 

مثال:

” پسر هشت ساله من علی  درخودمانده است. درخودماندگی به وضوح بیماری بدی است. نوعی ناسازگاری است. من می دانم ، علی هم می داند.او می خواهد از این حالت خارج شود.از من می پرسد: آیا تو عادی هستی؟  روی انگشتان پایش راه می رود .من حرف او را تصحیح می کنم: آیا من، آیا من عادی هستم؟ صدای پر طنین او گوش خراش است.چشمان آبی اش به دقت من را ورانداز می کند.به او میگویم : نه تا زمانی که جیغ می کشی ، لگد میزنی و مردم را گاز میگیری. با جیغ می گوید : تو می خواهی من عادی باشم. روی کف اتاق ولو می شود و پاهایش را در هوا تکان می دهد. گوش هایم را می گیرم و به آرامی تکان می خورم و کار او را تقلید می کنم.

وقتی بیدار می شود یکراست میرود سراغ دستگاه استریو، گوشی ها را روی گوشش می گذارد و و یکسره شبح اپرا گوش میکند.اگر روی دستگاه دیسک دیگری به جز شبح باش ، در همان حالیکه به میز لگد میزند شروع میکند به جیغ کشیدن و صندلی ها را واژگون میکند و هر کسی را که دستش برسد میزند. بعد ناگهان میزند زیر گریه. گریه ای که تمامی ندارد و اندوهی در آن دیده می شود  بود که در یافت نمی شود.بعد در دفترچه اش جمع و تفریق می کند یا رویدادهای روز قبل را با دقتی وسواس گونه ثبت میکند.

چون نمی تواند حرکت دستهایش را کنترل کند حروف و ارقامی را به طور ناخوانا روی ورقه ها میکشد، در سراسر روز به دنبال آپاستروف است.آنها را روی امضاها ، جعبه های کورن فلکس و کتابها پیدا میکنند.« این یک آپاستروف است » بدنش به لرزه می افتد و چشمانش از شوق برق می زند.دوستان واقعی اش گوینده های خبری هستند. چشمانش صفحه تلویزیون را می پایند تا گوینده های خبری ظاهر شوند و وقتی ناپدید می شوند عزا می گیرد.گاهی در گفتگوهایی که مثلا با آنها دارد ، اسپانیایی را هم قاطی میکند.

اتیسم

نحوه رفتار بسیاری از کودکان مبتلا به اتیسم همچون علی ، نامأنوس غیرعادی و معمولا گیج کننده است.ممکن است با شوق و ذوق مجذوب

صدای چرخ یک ماشین اسباب بازی شوند، اما اگر کسی بکوشد با بهانه کردن همین اسباب بازی به آنها نزدیک شود به او توجهی نشان نمی دهند یا بر سر همین موضوع قشقرق راه می اندازند.این کودکان ممکن است گاهی چنان به شما نگاه کنند که گویی شما یک جام شیشه ای هستید واما گاهی نیز مستقیما به شما نگاه می کنند و بازویتان را می کشد تا آنچه را می خواهند برایشان انجام دهید. وقتی با کودک مبتلا به درخودماندگی صحبت می کنید ، طوری رفتار می کند که انگار ناشنواست اما بعد با شنیدن صدای خفیف مچاله کردن کاغذ یک شکلات که از اتاق دیگر می آید به سمت آن جلب می شود.

بسیاری از کودکان اتیسم از چیزهای که صدا دارند مثل صدای آبی که میریزد، صدای تاب، صدای آسانسور، صدای اسباب بازی برقی، یا حتی باد، بشدت می ترسند یا از آنها می گریزند. یکی از این کودکانن بقدری از جارو برقی می ترسید که به مکان های نزدیک گنجه ای که جاروبرقی را در آنجا می گذاشتند نزدیک نمی شد. وقتی جارو برقی روشن میشد کودک به سمت گاراژ فرار می کرد و گوش هایش را با دستهایش می گرفت. اما همین کودک به صدای ماشین هایی که در بزرگراه خطرناک با سر و صدا  از کنارش رد می شدند ، بی اعتنا بود.

اتیسم

با اینکه کودکان مبتلا به در اتیسم از چیزهای زیادی می ترسند، اما رابطه شان با سایر اشیاء و فعالیت ها خوب است و همه فکر و ذکرشان آنهاست. مثلا پنکه روشن ، چراغ چشمک زن ، یا مثل علی ، گوینده های شبکه های خبری تلویزیون. این کودکان اغلب به اشیاء عجیب وغریب مثل یک تکه سنباده، ریسمان، کش، یا مثل علی به آپاستروف علاقه نشان می دهند.

اگر یک صندلی از جای همیشگی خود در اتاق جابجا شود، اگر زرافه عروسکی بین عروسک و خرس عروسکی روی تخت قرار نداشته باشد یا مثل علی اگر روی دستگاه سی دی دیسک مورد علاقه او نباشد، ممکن است کودک مبتلا به درخودماندگی سر دیگران جیغ بکشد، به آنها لگد بزند یا آنکه به آنها حمله کند.امکان دارد آنها ساعتها در کنج اتاقشان مشغول بازی باشند .فعالیتهای قالبی یا تکراری از خود نشان دهند ،مثل تکان خوردن ، ردیف کردن اشیاء ، بریدن کاغذ برای ساختن کاغذ رنگی یا تکان دادن دستها و انگشتان در حین ورق زدن مجله ها بدون آنکه حتی نگاهی به تصویرهای آن انداخته باشند.این کودکان به جای دیدن کل تصویر ، بیشتر جذب یک رویداد یا شی کوچک می شوند. مثلا یک نقطه ریز روی پیراهنشان، برخلاف ما که در جنگل تنومندی درختان نظرمان را جلب می کنند . کودک مبتلا به درخودماندگی احتمالا جذب یک برگ سوزنی کاج میشود.

کودکان مبتلا به در خودماندگی به سه دلیل با یکدیگر متفاوت هستند:

سطح توانایی هوشی:  کودکان مبتلا به درخودماندگی میتوانند توانایی های ذهنی مختلفی داشته باشند که از عقب ماندگی عمیق تا هوش بالاتر از متوسط در نوسان است.

شدت مشکلات زبانی:  کودکان در خود مانده از لحاظ شدت مشکلات زبانی با یکدیگر متفاوتند. یک کودک خاموش است و دیگری قادر به تکلم می باشد.

تغییر رفتار همزمان با سن: رفتار کودکان در خود مانده با بالا رفتن سن آنها تغییر می کند.برخی پیشرفت ناچیزی دارند ، حال آنکه در سایر آنها توانایی زبانی رشد می کند یا اجتماعی تر می شوند.اگر چنین کودکانی پیشرفت هم کنند معمولا دچار عقب ماندگی ذهنی نمی شوند و در خردسالی به توانایی زبانی دست پیدا می کنند.

نقص های اجتماعی کودکان اتیسم

کودکان مبتلا به درخودماندگی مشکلات عمیقی از لحاظ برقراری ارتباط با دیگران دارند،حتی وقتی هوش آنها در حد متوسط یا بالای متوسط است.آنها از خردسالی در مهارتهای بسیاری که برای رشد اجتماعی اولیه لازم به شمار می آیند دچار کاستی هستند و هر چه بزرگتر می شوند رفتارهای اجتماعی کمتری از خود نشان می دهند و به نظر می رسد در مقابل احساسات سایرین فاقد حساسیت هستند.

این کودکان عموما در بازشناسی چهره و یکپارچه سازی رفتار اجتماعی ، ارتباطی و عاطفی مشکل دارند . درک نکردن انسان ها به عنوان عناصری اجتماعی، میتواند باعث شود که کودک، با مردم مثل یک شی برخورد کند یا توجه واعمال او متوجه اجزای بدن سایرین شود. این کودکان در تمامی جنبهای توجه اجتماعی مشترک که به منزله توانایی هماهنگ سازی کانون توجه خود با فرد دیگری یا یک علاقه مشترک است ، دچار اختلال هستند.

اتیسم

کودکان مبتلا به درخودماندگی به شیوه ای غیر عادی اطلاعات اجتماعی را پردازش می کنند. امکان دارد در خردسالی از لحاظ تقلید اعمال بدنی یا جهت گیری به سوی محرک های اجتماعی تا محرک های غیر اجتماعی بیشتر از سایر کودکان در حال رشد یا مبتلا به سایر اختلالات رشدی ، مشکل داشته باشند.

بسیاری از کودکان مبتلا به اتیسم به مراقبان خود پاسخی می دهند که با پاسخ به افراد نا آشنا متفاوت اند. آنها رفتار اجتماعی تری با والدین خویش دارند و پس از یک جدایی کوتاه دوست دارند به آنها نزدیک تر باشند.در درجه بندی میزان دلبستگی، رفتارهای حرکتی حاکی از گمگشتگی و درهم ریختگی را در کودکان در خودمانده ای که دلبستگی مطمئنی را به مادرشان نشان می دهند،در نظر میگیریم،نسبت این کودکان اندکی پایین تر از کودکان بهنجار گروه گواه می باشد،اما قابل مقایسه با آنهاست .

کودکان در خود مانده از لحاظ توانایی ایجاد دلبستگی دچار نقص کلی نیستند .در عوض آنها به ظاهر در ارتباط با توانایی در درک و پاسخ دادن به اطلاعات اجتماعی نقص دارند. علاوه بر مشکلات اجتماعی کودکان در خود مانده از لحاظ پردازش اطلاعات هیجانی که به شکل زبان اندام ، ایما و اشاره ، حالتهای چهره یا لحن جلوه می کنند نیز مشکل دارند.آنها در سنین پیش دبستانی در پی ابراز علایم عاطفی نیستند و به علایم دیگران هم توجه نمی کنند.

کودکان اتیسم مشکلات فراوانی در فهم اطلاعات هیجانی دارند و علاوه بر آن بیان غیرکلامی هیجان ها در این کودکان با کودکان بهنجار فرق زیادی دارد و غالبا به شکل استفاده محدود و خود به خود از حرکت های سر و دست و حرکت های خشک و قالبی یا ماشینی در چهره است.بنابر این اطلاعات هیجانی در این کودکان به صورت غیر عادی است.

نقص های ارتباطی کودکان اتیسم

کودکان درخودمانده، نابهنجاری های شدیدی از لحاظ برقراری ارتباط و استفاده از زبان دارند که در اوایل زندگی ظاهر می شوند و در طول زمان تداوم می یابند.از آنجایی که انگیزه اصلی برقراری ارتباط از میل به درمیان گذاشتن مقاصد، افکار و احساسات با دیگران سرچشمه میگیرد ، وجود اختلال هایی که در تعامل اجتماعی و فهم اجتماعی کودکان  در خود مانده بر رشد مهارت های برقراری ارتباط در این کودکان هم تاثیری عمیقا منفی داشته است.

نیمی از کودکان مبتلا به در خودماندگی توانایی زبانی موثری پیدا نمی کنند.برخی شروع به صحبت می کنند اما معمولا بین دوازده تا سی ماهگی در رشد دچار واپس روی می شوند. کودکان درخود مانده فاقد توانایی گفتاری یا آنهایی که گفتار محدود دارند ، از ایما و اشاره برای ارتباط استفاده نمی کنند در عوض به شکل های ابتدایی ارتباط تکیه می کنند. مثل کشیدن دست مادر به سوی جسم مورد نظر.ممکن است کودکان مبتلا به اتیسم از اشاره های وسیله ای به منظور واداشتن دیگران به انجام کارهای فوری برای آنان ،استفاده کنند،اما نمی توانند برای بیان احساسات خویش از اشاره های بیانی استفاده کنند.

کودکان مبتلا به درخودماندگی که توانایی زبانی شان رشد می کند. معمولا قبل از پنج سالگی موفق به این کار می شوند.با اینکه تقریبا همه کودکان مبتلا به درخودماندگی در رشد زبان تاخیر دارند ،شکل های ارتباطی غیر عادی از لحاظ کیفی در آنها خیلی بارز و چشمگیر است.آهنگ گفتاری آنها غالبا غیرعادی است اما برجسته ترین مورد در آنها عبارت است از فقدان گپ های اجتماعی – یعنی نارسایی در استفاده از زبان هنگام ارتباط با دیگران.

سایر آسیب دیدگی های کیفی زبانی رایج در کودکان اتیسم:

پژواک گویی: کودک می تواند بلافاصله یا با درنگ ،همراه باشد و به این نکته اشاره دارد که کودک ،واژگان یا ترکیب واژه هایی را که شنیده است،عینا و یا مثل طوطی تکرار می کند.در حقیقت این رفتار می تواند نخستین گام اساسی برای زبان آموزی بسیاری از کودکان اتیسم به شمار آید.پژواک گویی و سایر رفتارهای کلامی غیر متعارف ،مثل گفتار درجامانده و سوال های بی وقفه ، می تواند کارکردهای ارتباطی و رشدی مختلفی برای کودکان مبتلا به در خودماندگی داشته باشد و بیانگر میل کودک به برقراری ارتباط هرچند به روشی بسیار ابتدایی باشد.

وارونه سازی ضمایر: کودک ضمایر شخصی را همانگونه که شنیده است بدون تغییر آنها با توجه به موقعیت ، تکرار میکند. کودکان درخودمانده از زبان به شیوه ای تحت الفظی نیز استفاده می کنند.غالبا معنای داده ها تغییرناپذیر هستند و نمی توان آنها را سوای معنای اولیه ای که کسب کرده اند به کار گرفت.حتی کودکان درخودمانده ای که از کارکرد بالایی برخوردار هستند و بر ترتیب لغات مسلط هستند و خزانه لغات فراوانی دارند ، باز هم درکارکرد عملی زبان دچار مشکل هستند و نقص های کلامی و هم غیر کلامی که بیانگر نارسایی اساسی در تشخیص افکار ، احساسات و مقاصد دیگران است، نشان می دهند.

علایق و رفتارهای تکراری کودکان اتیسم

کودکان مبتلا به اتیسم غالبا علایق محدودی دارند و رفتارهای تکراری مثل ردیف کردن اشیاء یا حرکتهای بدنی قالبی را از خود نشان می دهند.برخی از آنها با چنان شدتی رفتارهای قالبی مثل چرخاندن یا تکان دادن دست و پا را از خود بروز می دهند که به عرق کردن می افتند.

رفتارهای قالبی و تکراری مواقعی رخ می دهند که کودکان درخودمانده به طور آشکار به فعالیت دیگری مشغول نیستند .

رفتارهای خودانگیز:  عبارتند از حرکت های بدنی تکراری یا تکان دادن اشیا مثل تکان دادن دست یا چرخاندن مداد. رفتار خودانگیز می تواند شامل یک یا چند حس باشد و رفتار قالبی یکسانی مثل چرخاندن قاشق روی میز – میتواند چندین حس را در بر گیرد- مثل تماشای حرکت قاشق و شنیدن صدایی که تولید میکند.

سایر ویژگی های اتیسم:

ناتوانی هوشی ، آسیب های حسی وادراکی ، نقص های شناختی ، ویژگی های جسمانی و فشار روانی خانوادگی.

ناتوانی ها و توانایی های هوشی:

در واقع حدود 70 درصد از کودکان درخودمانده دچار عقب ماندگی نیز هستند و تقریبا 40 درصد کودکان دارای ناتوانی های هوشی شدید تا عمیق ، بهره هوشی پایین تر از 50 دارند و 30 درصد کودکان دارای ناتوانی های هوشی خفیف تا متوسط نیز هوشبهری بین 50 تا 70 را نشان می دهند.نمره پایین در هوشبهر کلامی ارتباط زیادی با شدت نشانه های درخودماندگی دارد،حال آنکه هوشبهر غیرکلامی همین ارتباط را با شدتی برابر نشان نمی دهد.نمره های هوشی کودکان مبتلا به درخودماندگی معمولا در طول زمان ثابت هستند و پیش بینی کننده خوبی برای سطح پیشرفت تحصیلی آنان به شمار میرود. مطالعات جدید نشان می دهد هوش کودکان مبتلا به درخودماندگی ، نسبت به آنچه قبلا تصور می رفت از انعطاف پذیری و تاثیر پذیری و بیشتری برخوردتار است.

اتیسم

نابغه های در خود مانده

حدود 5 درصد از کودکان درخودمانده قریحه استثنایی و اغلب قابل توجهی بروز می دهند که فراتر از آن چیزی است که بتوان میان کودکان بهنجار همسال آنان پیدا کرد.این کودکان که به نابغه های درخودمانده معروفند توانایی های فوق بهنجاری در حوزه هایی نظیر محاسبه ، حافظه ، پازل ، موسیقی یا نقاشی نشان می دهند. نابغه های درخودمانده اطلاعات را به اجزای آن تبدیل کنند و به آنها به شکل یک کل نمی نگرند که این امر موجب عملکرد استثنایی آنها در حوزه های خاصی می شوند. دیگر آنکه کودکان درخودمانده  به جای اندیشیدن با استفاده از افکار انتزاعی ، از تفکر تصویری برخوردارند که به آنها این امکان را می دهد تا مطالب را همچون یک دوربین یا ضبط صوت به خاط بسپارند.

نقص های حسی و ادراکی

ممکن است کودکان مبتلا به اتیسماختلال درخودماندگی یا اتیسم ازچندین اختلال رشدفراگیر محسوب میشودو به اختلال های طیف درخودماندگی معروف است.کودکان مبتلا به درخودماندگی ازچیزهای زیادی میترسند نقص های حسی و ادراکی نظیر غلبه حسی و گزینش گری مفرط محرک ها نشان دهند.غلبه حسی عبارت است از گرایش به تمرکز بر انواع خاصی از دروندادهای حسی نسبت به سایر دروندادها – مثل ترجیح دادن منظره ها به صداها -.گزینش گری مثبت عبارت است از تمایل به توجه به یک ویژگی در یک شی یا رویداد در محیط ، و نادیده گرفتن سایر ویژگی هایی که به همان اندازه مهم هستند.گزینش افراطی علاوه برآنکه در کودکان درخودمانده معمول است ،دربین کودکانی مبتلا به عقب ماندگی ذهنی نیز به چشم می خورد.توجه انتخابی به قسمت محدودی از محیط و نادیده گرفتن سایر ویژگی های مهم موجب می شود که به نظر برسد این کودکان دارای آن هستند

 

موسسه پرستاری پرستار اول

 

چنانچه نیاز به مشاوره و راهنمایی در مورد خدمات پرستاری؛ دارید کارشناسان ما به‌ صورت شبانه‌روزی آماده پاسخگویی به سوالات شما هستند.