آیا خلق و خوی کودک‌تان تغییرات محسوسی داشته است؟ آیا فرزندتان گاهی بسیار خوشحال و به یک باره تغییر رفتار می‌دهد؟ این موارد از جمله علائم ابتلا به اختلال دوقطبی در کودکان و نوجوانان به شمار می‌روند. با در نظر داشتن هر یک از این نشانه‌ها، باید هر چه سریع‌تر به درمان او اقدام کنید. در این مقاله از سایت پرستار اول به طور کامل در مورد اختلال دوقطبی صحبت خواهیم کرد. علاوه بر این مهم‌ترین نکات در مورد نحوه برخورد کودک مبتلا به اختلال دوقطبی و روش های پیشگیری از ابتلای به آن را بیان می‌کنیم. پاسخ به سوالاتی همچون آیا اختلال دوقطبی در کودک و نوجوان درمان دارد؟ از دیگر مسائلی است که در مقاله به آن خواهیم پرداخت. اگر شما هم چنین تغییرات رفتاری شدید و ناگهانی را در فرزندتان می‌بینید، حتما تا انتهای این مقاله از مرکز پرستاری پرستار اول با ما همراه باشید.
اختلال دوقطبی در کودکان چیست؟
اختلال دوقطبی در کودکان نوعی اختلال روانی است که باعث بروز تغییرات غیرعادی در رفتار و حتی سطح انرژی آنها می‌شود. در چنین حالتی کودک یا نوجوان مبتلا به این اختلال، در مواجهه با مشکلات نسبت به سایر هم‌سالان خود واکنش بسیار متفاوتی را نشان می‌دهد. مشکلات زندگی، استرس و اضطراب و همچنین آسیب‌های شدید روحی از جمله عواملی هستند که ریسک ابتلا به اختلال دوقطبی در کودکان را افزایش می‌دهند.
بهترین روش تشخیص اختلال دوقطبی، توجه به علائمی است که کودک از خود نشان می‌دهد.
نکتهای که در مورد این نوع اختلال روانی باید بیان کنیم این است که معمولاً افراد اختلال دوقطبی در کودکان را با بیش فعالی اشتباه می‌گیرند. این دو اختلال از نظر برخی ویژگی‌ها با هم شباهت دارند. مواردی همچون زیاد صحبت کردن، مدام صحبت دیگران را قطع کردن و افزایش انرژی از جمله این ویژگی‌ها هستند. تفاوت اختلال دوقطبی و بیش فعالی در نشانه‌های ابتلا به آنها است. اختلال دوقطبی در خلق و خو و بیش فعالی بر تمرکز و توجه کودک در یادگیری و انجام کارهای روزانه اثر می‌گذارد.
تفاوت دیگر این دو اختلال در سن ابتلا به آن است. بیش فعالی معمولاً بین کودکان و نوجوانان و اختلال دوقطبی در همه سنین رواج دارد. شاید بپرسید روش تشخیص اختلال دوقطبی در کودکان، نوجوانان و بزرگسالان چیست؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم که بهترین روش تشخیص اختلال دوقطبی، توجه به علائمی است که فرد از خودش نشان می‌دهد. در ادامه با علائم این بیماری بیشتر آشنا خواهیم شد.
پیشنهاد مقاله : ارتباط پرستار با کودک در منزل؛ رفتار اصولی پرستار کودک
علائم اختلال دوقطبی در کودکان
با شناخت علائم این نوع اختلال قادر به تشخیص سریع‌تر آن در فرزند خود شده و درمان آنها را اثربخش‌تر خواهید کرد. از جمله علائم اختلال دوقطبی در کودکان عبارتند از:
- داشتن مشکلات خواب به صورت بی خوابی یا خوابیدن زیاد
- داشتن مشکل در تمرکز
- بی‌حوصله‌گی بیش از حد
- تمایل به انجام کارهای پرخطر مثل مصرف مشروبات الکلی، مواد مخدر و داشتن رابطه جنسی
- بروز رفتارهای احمقانه نسبت به دیگر افراد هم‌سن خود
- پیروی نکردن از قوانین برقرار در یک محیط
- زود عصبانی شدن و پرخاش کردن
- زیاد بیدار شدن در طول شب
- تکرار رفتار همراه با گریه، غم و اندوه
بعد از این که با این نشانه‌ها و علائم اختلال دوقطبی آشنا شدیم، باید علت اختلال دوقطبی در کودکان را نیز مورد بررسی قرار دهیم. چرا که شما با کنترل علت‌‌های ابتلا به این اختلال در کودک‌تان، از درگیر شدن او با اختلال دوقطبی جلوگیری خواهید کرد.
تفاوت اختلال دوقطبی در کودکان و بزرگسالان
متخصصان علم روانشناسی معتقدند اختلال دوقطبی نوعی بیماری روانی است که می‌تواند افراد در سنین مختلف را درگیر کند. البته مکانیزم عملکرد بیماری و همچنین روش‌های درمان در کودکان و بزرگسالان کمی با هم تفاوت دارد. کودکان از نظر شخصیتی و رفتاری وابستگی بیشتری به اطرافیان خودشان دارند. بنابراین خانواده کودکانی که دچار اختلال دوقطبی هستند، با دقت در رفتار خود با او می‌توانند به درمان هرچه سریع‌تر فرزندشان کمک کنند. این در حالی است که در درمان افراد بزرگسالی که دچار اختلال دوقطبی هستند، اطرافیان تاثیرگذاری زیادی ندارند. در ادامه دو مورد از مهم‌ترین تفاوت اختلال دوقطبی در کودکان و بزرگسالان را بیان می‌کنیم:
- اختلال دوقطبی یک اختلال رفتاری است که در آن بیمار ثبات شخصیتی نداشته و بین شیدایی و افسردگی تغییر خلق می‌دهد. این تغییر رفتار در افراد بزرگسال بسیار محسوس است اما در کودکان این تغییرات چندان محسوس نیست.
- نکته دیگر در تفاوت اختلال دوقطبی در کودکان و بزرگسالان، مدت زمانی است که بیمار رفتارش تغییر می‌کند. یعنی ممکن است یک فرد بزرگسال به مدت یک هفته یا بیشتر در حالت شیدایی باشد و سپس وارد فاز افسردگی شود. در واقع تفاوت علائم اختلال دوقطبی در کودکان در مقایسه با بزرگسالان در سرعت بروز آنها در این افراد است. این تغییر حالت در کودکان خیلی سریع‌تر اتفاق می‌افتد، یعنی ممکن است یک کودک در عرض چند ساعت تغییر خلق دهد و از شیدایی به حالت افسردگی برسد.
خطرات اختلال دوقطبی
همان‌طور که تا اینجا گفتیم، بیماری اختلال دوقطبی یک بیماری با بار روانی است که روی احساسات و خلقیات بیمار تاثیر می‌گذارد. ممکن است بیمار برای چند روز یا چند هفته در حالت شیدایی بوده و با انرژی زیاد کارهای روزمره خود را انجام دهد. تغییر ناگهانی رفتار از حالت شیدایی به فاز افسردگی و بی‌حوصله شدن از مهم‌ترین حالات بیمار مبتلا به این اختلال است. در چنین شرایطی فرد باید به یک متخصص و مشاور روانشناس مراجعه کرده و تحت درمان قرار بگیرد.
بیماری اختلال دوقطبی یک بیماری با بار روانی روی احساسات و خلقیات بیمار است.
روانشناس بعد از بررسی حالت بیمار، نظر قطعی خود را در مورد این که فرد دچار اختلال دوقطبی هست یا نه اعلام می‌کند. اگر این تغییرات در خلق و خو نادیده گرفته شود و بیماری اختلال دوقطبی درمان نشود، خطرات زیادی را به همراه دارد.
در ادامه مهم‌ترین خطرات بیماری دوقطبی را بیان می‌کنیم:
- مصرف مشروبات الکلی و مواد مخدر
- منزوی شدن و برقراری روابط اجتماعی بسیار ضعیف
- عدم اعتماد به نفس
- از دست دادن توانایی مدیریت مالی و همچنین ایجاد مشکلات مالی و حقوقی
- اقدام به خودکشی
- استرس بالا و اختلال اضطراب
- افزایش وزن و ابتلا به چاقی
- مبتلا شدن به مشکلات تیروئید
- ابتلا به بیماری‌های قلبی
مشکلاتی که بیان کردیم، برخی از مهم‌ترین خطرات اختلال دوقطبی به شمار می‌رود. برای این که دچار این خطرات و مشکلات نشوید، بهتر است در کمترین زمان ممکن اقدام به درمان این اختلال کنید.
نحوه برخورد با کودک مبتلا به اختلال دوقطبی
رفتار والدین و اطرافیان کودکان مبتلا به اختلال دوقطبی می‌تواند کمک زیادی به درمان آنها کند. بعد از تشخیص اختلال دوقطبی در کودکان، باید بیش از قبل مراقب برخورد خود با فرزندتان بوده و نکات مهمی را در رفتار با او و مراقب کودک خود در نظر داشته باشید. در ادامه برخی از رفتارهای کمک کننده به درمان اختلال دوقطبی در کودکان را به شما معرفی می‌کنیم:
- اولین نکته این است که هر چه سریع‌ترکودک‌تان را برای درمان تحت نظر روانپزشک قرار دهید. پس از مراجعه به یک متخصص روانپزشک، باید تمام رفتارها و تغییر حالات فرزند خود را برای او توضیح دهید.
- مسئله دیگری که به درمان اختلال دوقطبی در کودکان کمک زیادی می‌کند، مصرف دارو است. به زمان و نحوه مصرف داروهایی که روانپزشک معالج او تجویز کرده، دقت زیادی داشته باشید.
- شما به عنوان والدین فرزندتان باید این نکته را بدانید که عواطف و احساسات او در اکثر مواقع توسط بیماری‌اش کنترل می‌شود. بنابراین به حرکات و رفتار غیرمعمول او بیش از حد واکنش نشان ندهید.
- از کودک خود حمایت عاطفی کرده و هرگز با رفتار خود آنها را به پرخاشگری یا عصبانی بودن تشویق نکنید.
- مسئله دیگری که ممکن است در طول درمان اختلال دوقطبی در کودکان با آن مواجه شوید، تغییر حالت کودک است. اگر در طول درمان، فرزندتان دچار استرس و اضطراب زیاد، بی‌قراری، افزایش وزن ناگهانی و یا کلسترول خون بالا شد، حتماً به پزشک مراجعه کنید. چرا که در چنین شرایطی ممکن است نیاز باشد که پزشک دوز داروی فرزندتان را تغییر دهد.
- در طول درمان فرزندتان، بیش از گذشته افکار و رفتارهای او را زیر نظر بگیرید. مشاهدات در مورد این بیماران در طول درمان اختلال دوقطبی نشان دهنده داشتن افکار خودکشی و اقدام به آن است.
- نکته دیگری که باید در مورد داروی اختلال دوقطبی در کودکان بدانید، عوارض ناشی از مصرف آنها است. بنابراین لازم است این عوارض روش‌های درمان آنها را بشناسید.
- آخرین نکتهای که باید در نظر داشته باشید، در مورد میزان دوز مصرفی داروهای فرزندتان است. به این نکته توجه داشته باشید که شما به هیچ عنوان نباید دوز مصرفی داروهای او را کم یا زیاد کنید. تغییر دوز مصرفی داروهای اختلال دوقطبی در کودکان، صدمات جبران ناپذیری را برای سلامت کودک‌تان خواهد داشت.
نکات بالا از جمله مواردی هستند که با رعایت آنها می‌توان به درمان اختلال دوقطبی در کودکان کمک کرد. در ادامه مهم‌ترین روش پیشگیری از اختلال دوقطبی در کودکان را بررسی خواهیم کرد.
روش پیشگیری از اختلال دوقطبی در کودکان
اختلال دوقطبی یک بیماری با بار روانی است که می‌تواند افراد مختلف در هر سن و سالی را با خود درگیر کند.
بعد از تشخیص اختلال دوقطبی در کودکان، باید بیش از قبل مراقب برخورد خود با فرزندمان باشیم.
متخصصان علم روانپزشکی مهم‌ترین عوامل ابتلا به این بیماری را وراثت، عوامل محیطی و برخی از بیماری‌های روانی عنوان کرده‌اند. بنابراین با شناخت هر یک از این عوامل می‌توان از ابتلای کودکان و نوجوانان به این اختلال پیشگیری کنید. محققان علم روانپزشکی در مورد اختلال دوقطبی بزرگسالان، عواملی همچون استرس و اضطراب زیاد، مصرف مواد مخدر و مشروبات الکلی را نیز موثر دانسته‌اند.
آیا اختلال دوقطبی در کودک و نوجوان درمان دارد؟
تا اینجا در مورد این که اختلال دوقطبی چیست و علائم و روش‌های پیشگیری از ابتلا به آن صحبت کردیم. در این بخش می‌خواهیم راه‌های درمان دوقطبی در کودک و نوجوان را بررسی کنیم. اگرچه متخصصان حوزه روانپزشکی اختلال دوقطبی در کودکان را به عنوان یک بیماری مادام العمر معرفی کرده‌اند. اما در یک دهه اخیر ترکیب روش‌های درمانی روانپزشکی، نتایج خوبی در کنترل تغییرات رفتاری این افراد داشته‌اند. یک متخصص روانپزشک برای کنترل علائم اختلال دوقطبی در کودکان، نوجوانان و بزرگسالان از ترکیب روش‌های روان درمانی و دارویی استفاده می‌کند. روش دیگری که اخیرا مورد استقبال خانواده‌ها نیز بوده، روش درمانی خانواده محور یا FFT است. در این روش کودک همراه با خانواده‌اش آموزش‌های لازم برای شناخت علائم، روش‌های کنترل رفتار، بهبود ارتباطات و مهارت‌های مورد نیاز برای حل مسئله می‌بیند.
کلام پایانی
در این مقاله از سایت پرستار اول با اختلال دوقطبی در کودکان آشنا شدیم. همچنین علت اختلال دوقطبی در کودکان، علائم و روش‌های پیشگیری از ابتلای به آن را بیان کردیم. علاوه بر این به این پرسش پاسخ دادیم که آیا اختلال دوقطبی در کودک و نوجوان درمان دارد؟ برای کمک به کنترل و رفع علائم ابتلای فرزندتان به این اختلال می‌توانید از یک پرستار متخصص در این حوزه کمک بگیرید. برای اطلاع از شرایط پرستار در منزل برای کودکان مبتلا به اختلال دوقطبی می‌توانید با کارشناسان پرستار اول تماس بگیرید.
سوالات متداول
1. چگونه از ابتلای کودک به اختلال دوقطبی جلوگیری کنیم؟
مهم‌ترین علت ابتلای کودکان به اختلال دوقطبی، قرار گرفتن در موقعیت تنش‌زا است. تا می‌توانید خانه خود را در آرامش و احساس امنیت نگه دارید. در صورت داشتن سابقه خانوادگی این بیماری با یک روانپزشک مشورت کنید.
2. آیا اختلال دوقطبی در کودک و نوجوان درمان دارد؟
تا به حال درمانی قطعی برای اختلال دوقطبی شناخته نشده است. اما از ترکیب روش‌های روان درمانی و دارویی می‌توان علائم ابتلا به آن را تا حد بسیار زیادی کاهش داد.
3. ابتلا به اختلال دوقطبی چه خطراتی را به دنبال دارد؟
استرس و اضطراب بیش از حد، داشتن افکار خودکشی و اقدام به آن، گوشه‌گیری و از دست دادن اعتماد به نفس، تمایل به مصرف مواد مخدر، مشروبات الکلی و برقراری روابط جنسی.
4. تفاوت اختلال دوقطبی و بیش فعالی در کودکان چیست؟
اختلال دوقطبی مربوط به تغییر رفتارهای ناگهانی و شدید در کودک است که از فاز شادی به افسردگی تغییر پیدا می‌کند. اما بیش فعالی کودکان مربوط به عدم توجه و تمرکز او در یادگیری و انجام کارهای روزانه است.
چنانچه نیاز به مشاوره و راهنمایی در مورد خدمات پرستاری؛ دارید کارشناسان ما به صورت شبانه‌روزی آماده پاسخگویی به سوالات شما هستند.
