یکی از شایع‌ترین مشکلات گوارش در کودکان، مسأله یبوست در آن‌هاست. این عارضه، در بسیاری از موارد باعث ناراحتی و درد در کودک شده و روند طبیعی دفع و جذب بدن او با مشکل مواجه می‌شود. به همین دلیل، در ادامه مطالب، به معرفی غذا برای یبوست کودکان خواهیم پرداخت تا افراد به ویژه پرستار کودک با آگاهی از این مطالب بتوانند راهکاری مناسب جهت رفع یبوست بکار گیرند.
تعریف یبوست
همان طور که می دانید یبوست یک نوع بیماری بسیار شایع در بین مردم است که در بسیاری از مواقع کودکان نیز با آن مواجه خواهند شد. یبوست در واقع به خشکی مزاج نیز شهرت دارد زیرا در این بیماری دفع مدفوع با مشکل مواجه می شود و مدفوع سفت می گردد. از این رو ابتلا به یبوست در کودکان و یا بزرگسالان با درد در حین دفع مدفوع و یا حتی برخی از مواقع خونریزی از مقعد همراه است که شرایط بسیار ناخوشایندی ایجاد می شود.
علت یبوست در کودکان
یبوست در کودکان دلایل زیادی دارد. اما گاهی اوقات هیچ دلیل واضحی وجود ندارد.
برخی از علل احتمالی یبوست در کودکان عبارتند از:
- به اندازه کافی غذاهای پر فیبر مانند میوه و سبزیجات نمی‌خورند.
- مایعات کافی نمی‌نوشند.
- احساس فشار یا وقفه منظم در حین نشستن لگن (یا توالت).
- احساس نگرانی یا اضطراب در مورد چیزی – مانند خانه تکانی، آمدن نوزاد جدید، یا شروع مهد کودک یا مدرسه.
اگر کودک یبوست داشته باشد، ممکن است دفع کردن آن برای او دردناک باشد، که ممکن است به این معنی باشد که تمایلی به دفع کردن ندارد. این می‌تواند یک دور باطل ایجاد کند. هر چه بیشتر جلوی خود را بگیرد، بیشتر دچار یبوست می‌شود.
راهکار درمان یبوست
در چنین مواقعی باید از غذاهای ملین استفاده کرد تا خشکی روده برطرف شود و با نرم شدن روده مشکل یبوست برطرف گردد. به همین دلیل می خواهیم بهترین غذا برای درمان یبوست کودکان را تحت بررسی قرار دهیم.
به نقل از وبسایت chkd :
یبوست در کودکان دلایل مختلفی دارد و با تغییرات کوچکی در رژیم غذایی و سبک زندگی قابل درمان و پیشگیری است. یبوست زمانی رخ می‌دهد که کودک برای دفع مدفوع مشکل دارد یا مدفوع سختی دارد که ممکن است باعث درد شود. نشانه‌های یبوست در نوزادان شامل مدفوع سفت و در کودکان بزرگتر مدفوع سخت و کم‌فاصله با درد شکمی است. برای رفع یبوست، مصرف غذاهای سرشار از فیبر مانند سیب پخته، بروکلی پخته، بلغور گندم، نخود، لوبیا، عدس، و نان گندم کامل می‌تواند مؤثر باشد. کودکان بالای ۴ سال می‌توانند میوه‌ها و سبزیجات خام مصرف کنند و مواد غذایی مانند بادام، تخم کتان، و ذرت بوداده را به رژیم غذایی خود اضافه کنند. همچنین، افزایش مصرف آب، کاهش نوشیدنی‌های کافئین‌دار و تشویق به فعالیت بدنی می‌تواند به بهبود یبوست کمک کند.
بهترین غذا برای درمان یبوست کودکان
اگر یبوست در کودکان درمان نشود، در طولانی مدت به اسفنگتر مقعد فشار زیادی وارد می شود و با شل شدن این اسفنگتر ممکن است بی اختیاری مدفوع در کودکان رخ دهد. انواع غذاهای ملین و نرم کننده که می توان برای درمان یبوست کودکان مورد استفاده قرار داد، از قبیل زیر هستند:
1. مواد غذایی حاوی غلات سبوس دار
غلات سبوس دار از بهترین گزینه ها برای درمان این بیماری در کودکان است که منظور از غلات سبوس دار مواد غذایی تولید شده از گندم و جو است به گونه ای که در آن سبوس نیز وجود داشته باشد.
به عنوان مثال: در میان انواع نان ها می توان گفت که نان سنگک از جمله غلات سبوس دار محسوب می شود که می توان یک غذای مناسب برای کودکان باشد.
2. عدسی
عدسی که غذای ملین و بسیار پر خاصیت برای کودکان محسوب می شود که با قرار دادن آن در لیست مواد غذایی و غذاهای مورد نیاز کودک می توانید هم در تامین ویتامین های مورد نیاز کودک موثر واقع گردید و هم از بروز یبوست در کودک جلوگیری کرد و یا به درمان آن بپردازید. خوراک عدسی را می توانید به همراه سیب زمینی طبخ کنید و در وعده غذایی کودک قرار دهید. لازم به ذکر است که در خوراک عدسی می توانید از نان هم استفاده کنید و نان که سبوس دار را در داخل آن تیلیت کنید تا موجب سیر شدن کودک هم بشوید.
3. سبزیجات و میوه جات
سبزیجات و میوه جات نقش بسیار مهمی در رفع یبوست هستند که نه تنها کودکان بلکه بزرگسالان نیز باید از آنها استفاده کنند تا از ابتلا به یبوست جلوگیری شود و یا یبوست درمان گردد. بهترین انواع میوه و یا سبزی برای درمان این مشکل را می توان به عنوان مثال: آلو، زرد آلو، کیوی، کلم بروکلی، ترب، توت،گوجه، سیب، انگور و …. در نظر گرفت که مصرف آنها برای کودک مشکل ساز نیست و میتوانید به عنوان بهترین غذا برای درمان یبوست کودکان از انها استفاده کنید.
4. آبمیوه
چنانچه کودکی که پرستاری از او را به عهده دارید، بد غذا باشد و به سختی مواد غذایی را مصرف کند، می توانید برای درمان یبوست او از آبمیوه ها استفاده کنید. بهترین انواع آبمیوه برای این مشکل را میتوان آب هلو، آب انبه و … در نظر گرفت. مایعات به حرکت محتویات روده کمک می‌کنند. مقدار مصرف مایعات و آب میوه ها باید با توجه به سن و وزن فرد تعیین شود.
5. سیب زمینی و هویج پخته
بهترین غذا برای درمان یبوست کودکان را میتوان سیب زمینی و هویج پخته در نظر گرفت که به کمک آن می توان فیبر مورد نیاز و ویتامین های مورد نیاز بدن کودک را فراهم کرد و به عنوان یک وعده غذایی سالم و روننده برای کودکان استفاده کرد که در درمان یبوست نیز موثر است.
غذاهای ملین برای کودکان
غذاهای ملین برای کودکان به اشکال و انواع مختلفی وجود دارد. مصرف این مواد باعث می‌شود تا یبوست در کودکان رفع شده و از عوارض احتمالی این عارضه همچون تب در کودکان، غذا نخوردن کودکان، آسیب به روده و… جلوگیری شود. برخی از مواد ملین به شرح زیر است:
- جو دوسر
جودوسر یکی از مواد مفید سبوس‌دار بوده که حاوی فیبر محلول و نامحلول و غذاهای ملین برای کودکان است. فیبر محلول در این ماده مغذی باعث تقویت سیستم عمومی بدن می‌شود.
از طرفی، فیبر نامحلول موجود در جو دوسر باعث می‌شود تا حرکات روده به طور منظم انجام شده و از این طریق، موجب رفع یبوست در کودکان شود. به همین دلیل، والدین می‌توانند از جو دوسر پرک، بلغور جو دوسر و یا جو پوست‌کنده، در رژیم غذایی کودکان استفاده نمایند.
- برنج قهوه‌ای
برنج قهوه‌ای سرشار از ویتأمین، مواد معدنی و مواد غذایی متنوع است. همچنین، این ماده مغذی مقدار فراوانی فیبر به همراه دارد. به همین دلیل، برتج قهوه‌ای از جمله غذاهای ملین برای یبوست کودکان بشمار می‌رود.
- ارزن
ارزن نیز یکی از مواد مغذی بشمار می‌رود که حاوی فیبر نامحلول است. این فیبرها، باعث تقویت و نظم در حرکات روده می‌شوند؛ به همین دلیل، در رفع و بهبود یبوست در کودکان بسیار مؤثر خواهند بود. کودکان و نوجوانان می‌توانند با مصرف این ماده مغذی از مزایای فراوان آن بهره‌مند شوند.
- لوبیا
انواع مختلفی از لوبیا وجود دارد که می‌توانند در غذا‌هایی نظیر سوپ، آبگوشت، سالاد، خورش و… مورد استفاده قرار گیرند. این مواد، به دلیل وجود فیبر برای بهبود یبوست کاربرد فراوانی دارند.
- کلم بروکلی
کلم بروکلی به عنوان ماده مغذی، حاوی گوگردی به نام سولفورافان است. این ماده مغذی، باعث می‌شود تا حرکات روده تنظیم شوند و از این طریق یبوست را بهبود خواهد بخشید.
- کنگر فرنگی
کنگر فرنگی نیز سرشار از فیبر است که باعث بهبود یبوست و افزایش سلامت دستگاه گوارش در کودکاک خواهد شد. همچنین، این ماده مغذی حاوی اینولین بوده که اثرات پروبیوتیکی را به همراه دارد و باعث تقویت و سلامت روده‌ها می‌شود.
- سیب
مصرف سیب کامل به همراه پوست آن، بر رفع یبوست بسیار تأثیرگذار خواهد بود. این ماده مغذی که سرشار از فیبر است باعث بهبود فرایند هضم نیز می‌شود.
- انگور
یکی دیگر از مواد مغذی که فیبر‌های مفیدی را به همراه دارد، انگور است. انگور، به بهبود حرکات روده کمک می‌کند. علاوه براین، انگور حاوی چندین ماده مغذی و آنتی اکسیدان است که باعث سلامت عمومی در بدن می‌شود.
- انواع توت
انواع مختلفی از توت نیز به عنوان غذاهای ملین برای کودکان بکار می‌روند. در حقیت، توت‌ها حاوی فیبر و چندین ترکیب فعال زیستی مثل تریپتوفان هستند که موجب بهبود فرایند دفع و جلوگیری از یبوست می‌شوند.
- کیوی
کیوی میوه‌ای است که باعث افزایش حفظ آب در داخل روده‌ها می‌شود. در واقع، این میوه با چنین مکانیزمی عملکرد روده بزرگ را تسهیل می‌کند و موجب رفع یبوست در کودکان می‌شود.
- انواع تخمه
انواع مختلفی از تخمه گیاهان و میوه‌ها همچون تخم کدو، تخم آفتابگردان، تخم کتان و… منابعی سرشار از فیبر هستند که عملکرد روده‌ها را بهبود می‌بخشند. به همین دلیل، مصرف این دانه‌ها برای رفع یبوست در کودکان توصیه می‌شود.
- غذاهای تخمیری
غذاهای تخمیری که به صورت طبیعی آماده می‌شوند، مانند ماست ساده، منبع غنی از پروبیوتیک‌های مفید هستند. این پروبیوتیک‌ها باعث می‌شوند تا عملکرد روده‌ها تقویت شود و نوعی غذاهای ملین برای کودکان به حساب می‌آیند. از این طریق باعث کاهش یبوست در کودکان خواهند شد.
- میوه‌های خشک
یکی دیگر از مواد مغذی مناسب برای بهبود یبوست در کودکان، استفاده از میوه‌های خشک‌شده نظیر هلو، کشمش، انجیر، خرما و… است. این میوه‌ها، با بهبود عملکرد دستگاه گوارش از بروز یبوست جلوگیری می‌کنند.
- آجیل
مصرف آجیل مانند پسته، فندق، بادام، گردو و… به دلیل وجود منابع مغذی و فیبر، بر یبوست در کودکان بسیار تأثیرگذار خواهند بود و باعث بهبود عملکرد دستگاه گوارش نیز می‌شوند.
سخن پایانی
با توجه به مطالبی که در خصوص بهترین غذا برای درمان یبوست کودکان مطرح کردیم، می توان گفت که استفاده از این مواد غذایی نه تنها برای درمان یبوست در کودکان مفید است بلکه از جمله مواد غذایی بسیار مقوی و مغذی برای کودکان محسوب می شود که مواد مورد نیاز برای بدن آنها را فراهم می کند و باعث رفع گشنگی انها می شود. از این رو توصیه می کنیم که پرستاران کودک حتما این مواد غذایی را در برنامه روزانه کودکان قرار دهند. حتی میتوان این غذا ها را به عنوان غذای کمکی کودک به برنامه غذایی کودکان اضافه کرد.
سوالات متداول
1- برای یبوست چی بخوریم ؟
2- آیا یبوست با مصرف مواد مغذی رفع می‌شود؟
بله. مصرف مناسب مواد مغذی بر بهبودی یبوست در کودکان بسیار تأثیرگذار خواهد بود.
3- آیا یبوست در کودک، موجب توقف رشد می‌شود؟
در موارد شدید ممکن است این اتفاق رخ دهد. زیرا، بدن کودک در این شرایط، قادر به تأمین مواد مغذی خود نخواهد بود و به همین دلیل در فرایند رشد اختلال ایجاد می‌شود.
4- آیا یبوست در کودکان طبیعی است؟
یبوست یکی از شایع‌ترین عارضه‌هاست که در کودکان رخ می‌دهد. به همین دلیل، نیاز است تا برای رفع آن از روش‌های مختلف مثل مصرف غذا برای یبوست کودکان استفاده نمایید.
5- بهترین میوه و سبزیجات برای درمان یبوست چیست؟
آلو، زرد آلو، کیوی، کلم بروکلی، ترب، توت،گوجه، سیب، انگور و …
6- چه روغن هایی برای یبوست کودکان مفید است؟
روغن مفید و غذا برای درمان یبوست کودکان روغن زیتون، انجیر و شلیل برای درمان یبوست کودکان بسیار مفید است.
