بیماری ام اس یا مالتیپل اسکلروز، یکی از بیماریهای خود ایمنی است که تاثیر زیادی بر مغز و نخاع و یا سیستم عصبی مرکزی میگذارد. در این بیماری شناخته شده، سیستم ایمنی بدن به رشتههای عصبی حمله کرده و با از بین بردن پوشش محافظ اعصاب یا میلین، عملکرد صحیح بدن را دچار اختلال میکند. با قطع شدن ارتباط مغز و سایر اعضای بدن، مشکلاتی در راه رفتن و بینایی فرد ایجاد میگردد. برخی بیماران ام اس در انجام کار های روزانه خود به قدری به مشکل بر میخورند که نیازمند مراقبت های خاص می شوند. استفاده از یک پرستار در منزل برای این افراد بسیار مفید است.
مراقبت از بیمار سکته مغزی و بیمار ام اس در منزل، از اهمیت بالایی برخوردار است؛ و تاثیر زیادی در بهبود سلامتی فرد دارد. در ادامه با ما همراه باشید تا شما را با علائم، درمان و عوارض این بیماری آشنا نماییم.
علائم بیماری ام اس
علائم و نشانههای بیماری ام اس، زیاد بوده و با توجه به عواملی مانند میزان آسیب عصبی و اعصاب درگیر خود را نشان میدهند. این علائم عبارتاند از:
- احساس ضعف
- بی حسی یا گزگز
- داشتن علامت لهرمیت که در این شرایط، فرد احساس شوک الکتریکی همراه با حرکات خاص گردن و خم شدن گردن به سمت جلو دارد.
- نداشتن هماهنگی در هنگام حرکت
- کاهش بینایی در یک چشم و یا از دست دادن بینایی به طور کامل
- از بین رفتن بینایی فرد همراه با درد در هنگام حرکت چشم
- دوبینی
- داشتن تاری دید
- احساس سرگیجه داشتن
- اختلال در عملکرد جنسی، مثانه و روده
- خستگی مداوم
- ایجاد مشکل در حافظه، درک اطلاعات و تفکر
- تغییر خلق و خوی
- افزایش جزئی دمای بدن
- مشکلات تنفسی
- لرزش غیرقابل کنترل
علت بیماری ام اس در مردان و زنان
برای ام اس یا مولتیپل اسکلروزیس که یک بیماری خود ایمنی است، هیچ علتی مشخص نشده است. ولی امکان دارد برخی از عوامل مانند سابقه خانوادگی، برخی ویروسها، تاثیر هورمونها در خانمها و شرایط محیطی در به وجود آمدن این بیماری موثر باشند. در ادامه به بررسی برخی از دلایل پدید آمدن ام اس میپردازیم:
1. ژنتیک:
یکی از عواملی که میتواند در ایجاد بیماری ام اس تاثیرگذار باشد، ژنتیک است. با توجه به این که نمیتوان ژنتیک را به تنهایی دلیل ایجاد ام اس دانست، ولی سابقه خانوادگی چندان بی تاثیر نیست؛ زیرا در صورتی که یک نفر از اعضای خانواده به ام اس مبتلا شوند، احتمال این که سایر اعضای خانواده به این بیماری مبتلا گردند زیاد است. بهطورکلی، بعضی از جهشهای ژنتیکی خاص، میتواند خطر ابتلا به ام اس را افزایش دهند.
2. سبک زندگی:
یکی دیگر از عوامل تاثیر گذار در بروز ام اس، نوع سبک زندگی است. عواملی مانند رژیم غذایی حاوی میوه، اسیدهای چرب امگا 3 و سبزی میتواند در ایجاد این بیماری تاثیر بگذارد؛ و یا رژیمهای غذایی که دارای نمک زیادی هستند؛ میتوانند با تاثیر گذاشتن بر سیستم ایمنی موجب التهاب بدن گردند. این نکته بیشتر در بیماریهای خود ایمنی مانند بیماری صرع و ام اس اهمیت زیادی دارد.
3. استرس:
یکی از مهمترین دلایلی که بیشتر افراد را درگیر این بیماری میکند استرس است. بااینکه بسیاری از افراد بیمار، دلیل بیماری خود را داشتن استرس میدانند ولی هیچ دلیل و مدرک محکمی برای اثبات آن وجود ندارد. هنوز مشخص نشده است که آیا استرس میتواند علت بیماری ام اس باشد و یا این که آن را تحریک مینماید.
4. کمبود ویتامین دی:
یکی دیگر از عوامل مهم در ایجاد بیماری ام اس، کمبود ویتامین دی معرفی شده است. محققان طی مطالعاتی به این نتیجه رسیدهاند که کمبود ویتامین بدن با بروز بیماری ام اس رابطه مستقیمی دارد؛ زیرا ویتامین دی، در عملکرد سیستم ایمنی بدن نقش مهمی داشته و میتواند به تنظیم پاسخهای ایمنی کمک نماید. برخی از مطالعات دیگر نشان دهنده این است که در صورت افزایش ویتامین دی در بدن فرد، احتمال بروز ام اس کاهش مییابد.
5. خستگی بیش از حد:
خستگی بیش از حد هم که به عنوان یکی دیگر از علتهای بیماری ام اس معرفی شده است؛ به تنهایی به وجود آورنده این بیماری نیست. بهطورکلی، افراد مبتلا به ام اس خستگیهای شدیدی را تجربه میکنند. از مهمترین علت این خستگیها میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
- وارد شدن آسیب به سیستم عصبی مرکزی و همچنین وجود اختلال در انتقال سیگنالهای عصبی
- داشتن استرس و اضطراب و همچنین، مشکلات هیجانی و روانی
- وجود مشکل در خواب
- کمبود ویتامین در بدن و یا نداشتن فعالیت بدنی کافی
6. ابتلا به برخی میکروبهای خطرناک در دوران کودکی و مصرف دخانیات:
بیماری مولتیپل اسکلروزیس یا ام اس، میتواند به دلیل داشتن یک عفونت در دوران کودکی اتفاق بیفتد. همچنین، مصرف دخانیات میتواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد؛ زیرا دخانیات میتوانند تاثیرات بدی بر روی سیستم ایمنی بدن بگذارند و باعث ایجاد التهابهای شدید گردند. همچنین مصرف دخانیات علائم بیماری را افزایش و پیشرفت آن را سرعت میبخشند.
7. نوع جنسیت:
یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار در ایجاد بیماری ام اس، جنسیت است. بر اساس تحقیقات انجام شده، بروز بیماری ام اس در زنان بیشتر از مردان است. این تفاوت میتواند به دلیل عوامل زیادی مانند تغییرات هورمونی، ژنتیکی و غیره است. همچنین برخی از محققان بر این باورند که هورمونهای استروژنی میتوانند بر سیستم ایمنی بدن تاثیر بگذارند و بروز این بیماری را در زنان افزایش دهند.
8. نژاد:
عامل تاثیر گذار دیگر در بروز بیماری ام اس، نژاد است. طبق تحقیقات انجام شده، مشخص گردیده است که این بیماری در بین افراد سفید پوست نسبت به نژادهای آسیایی و آفریقایی رایجتر است. دلیل این تفاوتها، بیشتر با عواملی مانند محیط و سبک زندگی و ژنتیک در ارتباط است.
9. انواع بیماریهای خود ایمنی:
با توجه به این که ام اس، یک بیماری خود ایمنی بوده بنابراین، ممکن است افرادی که به این بیماری مبتلا هستند در معرض سایر بیماریهای خود ایمنی هم قرار بگیرند. ارتباط این بیماریها مشخص میکند که زمینه هورمونی و ژنتیکی، نقش مهمی در ایجاد این بیماری دارند.
عوارض بیماری ام اس چیست؟
بیماری ام اس، در افراد مبتلا میتواند عوارض زیادی را به وجود آورد. از مهمترین عوارض بیماری ام اس عبارتاند از:
- گرفتگی یا سفتی ماهیچهها: افراد مبتلا به ام اس، میتوانند به گرفتی و یا سفتی عضلات دچار شوند؛ که این موضوع میتواند در انجام فعالیتهای روزانه آنها تاثیر منفی بگذارد.
- ایجاد مشکل در تکلم: برخی از افراد مبتلا به ام اس، ممکن است در صحبت کردن خود دچار مشکل شوند.
- افسردگی: از عوارض دیگر بیماری ام اس، افسردگی است. بهطورکلی، این بیماری همهی جنبههای زندگی فرد را دچار اختلال میکند و حتی تاثیر منفی بر روحیه و خلق و خوی او میگذارد.
- امکان فلج شدن پاها
- ایجاد انواع تغییرات ذهنی همانند گرفتن فراموشی و نوسانات خلقی و یا ابتلا به خستگی مزمن
- مبتلا به صرع و تشنج
تاثیر رژیم غذایی بر ام اس
با توجه به رایج بودن بیماری ام اس در کشورهای غربی، یکی از سرنخهای مهم، تاثیر رژیم غذایی سالم در ایجاد این بیماری است. طبق تحقیقات انجام شده، استفاده از یک رژیم غذایی مناسب و منظم، میتواند علائم حاصل از بیماری ام اس را کاهش داده و در نتیجه به تدریج باعث بهبود و درمان این بیماری شود. بهترین رژیم غذایی برای افراد مبتلا به بیماری ام اس عبارت است از:
- استفاده از مواد غذایی که سرشار از آنتی اکسیدان بوده، برای مبارزه با التهاب
- استفاده از موادغذایی که سرشار ازفیبر است؛ برای این که بتواند به حرکات روده کمک نماید.
- دارای کلسیم و ویتامین D، برای جلوگیری از پوکی استخوان
- سرشار از ویتامینها و مواد معدنی، برای جلوگیری از کاهش انرژی و تعادل در سیستم ایمنی
- به اندازهی مصرف مواد غذایی که در بالا ذکر شد، باید استفاده از مواد غذایی مضر و التهاب زا را در رژیم غذایی خود کاهش دهید. طبق تحقیقات انجام گرفته، بعضی از رژیمهای غذایی مانند رژیم کتوژنیک میتواند به بهبود علائم ایجاد شده در اثر بیماری ام اس کمک نماید.
آیا بیماری ام اس کشنده است؟
با این که بیماری ام اس میتواند بر کیفیت زندگی بیماران تاثیر منفی بگذارد ولی با پیشرفت روزافزون علم، میتوان این بیماری را تا حد زیادی کنترل نمود؛ بنابراین، بهتر است بگوییم در صورتی که افراد مبتلا به بیماری ام اس درمان شوند، مرگ به سراغ آنها نمیآید؛ زیرا این بیماری کشنده نیست. بهطورکلی، عمر بیماران مبتلا به ام اس 5 تا 10 سال کمتر از افراد سالم است. همین موضوع باعث افزایش امید به زندگی در بیماران مبتلا به ام اس میگردد.
انواع بیماری ام اس
برخی از بیماریها به عنوان مراحل طبقهبندی میشوند، اما مولتیپل اسکلروزیس به عنوان انواع طبقهبندی میشوند. انواع ام اس به پیشرفت علائم و دفعات عود بستگی دارد. انواع ام اس عبارتاند از:
ام اس عود کننده- فروکش کننده
بیشتر افراد مبتلا به بیماری ام اس یا مولتیپل اسکلروزیس، نوع عود کننده- فروکش کننده آن را تجربه میکنند. علائم این دسته از افراد، به صورت دورهای در طی روزها و یا هفتهها بروز میدهد. تقریبا این علائم به صورت جزئی هستند که به سرعت بهبود پیدا میکنند. حداقل 50 درصد از افراد مبتلا به دوره عود کننده – فروکش کننده، در مدت زمان 10 تا 20 سال، به حال وخیمتر دچار میشوند. ولی این دوره از بهبودی یک برآیند کامل از حالت پیشروی است.
ام اس پیشرونده ثانویه
بهطورکلی، حداقل 20 یا 40 درصد از افرادی که به بیماری مولتیپل اسکلروزیس یا ام اس عودکننده-خوب کننده مبتلا هستند، میتوانند پیشرفت ثابتی از علائم را تجربه کنند. پیشرفت علائم بیماری، همراه با دورههای درمان و یا بدون آن میتواند در مدت 10 تا 40 سال بعد از آغاز بیماری اتفاق بیفتد. به این نوع ام اس، ام اس پیشرونده ثانویه هم گفته میشود. از مهمترین علائم این بیماری، مشکلات حرکتی و راه رفتن است. همچنین، میزان پیشرفت ام اس در افراد مبتلا متفاوت هست.
ام اس پیشرونده اولیه
بعضی از افرادی که به بیماری ام اس یا مولتیپل اسکلروزیس مبتلا هستند. شروع تدریجی و همچنین پیشرفت علائم و نشانههای بیماری را بدون متوجه شدن هیچگونه عودی تجربه مینمایند. به این نوع ام اس، ام اس اولیه-پیشرونده گفته میشود.
تشخیص بیماری ام اس
تشخیص به موقع و زود بیماری ام اس، دارای اهمیت زیادی است؛ زیرا در این صورت میتوان با انواع روشهای درمانی پیشرفت این بیماری را کند نمود. تشخیص بیماری ام اس با توجه به عواملی مانند سابقه علائم فرد به همراه نتایج انواع آزمایشهای پزشکی تجویز شده، شامل موارد زیر است:
- ارزیابی تعادل و هماهنگی در حرکات فرد
- ارزیابی شرایط بینایی بیمار
- ارزیابی عملکرد فکری و ذهنی فرد
- انجام آزمایش خون برای بررسی سایر مشکلات
- تصویربرداری ام آرآی یا رزونانس مغناطیسی، برای تشخیص انواع ضایعات ایجاد شده در مغز
- ارزیابی کردن آب نخاع بیمار برای جمع نمودن مایع مغزی نخاعی
به نقل از hopkinsmedicine :
یک آزمایش خاص برای تشخیص ام اس استفاده نمی شود. تشخیص بر اساس علائم و نشانه ها، آزمایش های تصویربرداری و آزمایش های آزمایشگاهی است. یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی می تواند با دنبال کردن یک فرآیند دقیق برای رد سایر علل و بیماری ها، تشخیص دهد. برای تشخیص ام اس عود کننده و در حال بهبودی دو چیز باید درست باشد:
- شما باید 2 حمله با فاصله حداقل 1 ماه داشته باشید. حمله زمانی است که علائم ام اس به طور ناگهانی ظاهر شود. یا زمانی که علائم ام اس برای حداقل 24 ساعت بدتر شود.
- شما باید بیش از 1 ناحیه آسیب به میلین سیستم عصبی مرکزی داشته باشید. میلین غلافی است که رشته های عصبی را احاطه کرده و از آنها محافظت می کند. این آسیب باید در بیش از 1 نقطه از زمان رخ داده باشد و توسط هیچ بیماری دیگری ایجاد نشده باشد.
چه عواملی خطر ابتلا به بیماری ام اس را افزایش میدهند؟
برخی از عوامل، ممکن است خطر ابتلا به بیماری ام اس را افزایش دهند، آگاهی از این مطالب برای پرستار در منزل و خانوادهها میتواند به بیماران کمک کند. برخی از مهمترین عوامل ایجاد کننده بیماری ام اس عبارتاند از:
- سن: با توجه به این که بیماری ام اس میتواند در هر سنی رخ دهد. ولی شروع آن از سن 20 تا 40 سالگی است.
- جنسیت: طبق تحقیقات انجام شده، زنان معمولا 2 تا 3 برابر از مردان، بیشتر در معرض ابتلا به ام اس عود کننده و فروکش کننده هستند.
- سابقه خانوادگی: یکی دیگری از مواردی که میتواند احتمال ابتلا به ام اس را افزایش دهد، سابقه خانوادگی است؛ مثلا در صورتی که یکی از والدین شما به ام اس مبتلا هستند؛ شما هم در معرض ابتلا به این بیماری هستید.
- عفونتهای خاص: انواع عفونتها و ویروسهای خاص و خطرناک مانند اپشتین بار با ام اس مرتبط هستند. اپشتین بار، ویروسی بوده که مونونوکلئوز عفونی را ایجاد مینماید.
- آبوهوا: این بیماری خود ایمنی، در مناطقی که دارای آبوهوای معتدل هستند؛ رایجتر است. برخی از این مناطق عبارتاند از: جنوب شرقی استرالیا و اروپا، کانادا، شمال ایالات متحده، نیوزیلند
- چاقی: یکی دیگر از عواملی که خطر ابتلا به ام اس را افزایش میدهد افزایش وزن است. کسانی که چاق بوده و یا در دوران کودکی چاقی را تجربه کردهاند، بیشتر در معرض ابتلا به بیماری مولتیپل اسکلروزیس یا ام اس هستند.
- میکروبیوم روده: افرادی که به ام اس مبتلا هستند؛ میکروبیوم روده آنها نسبت به افراد سالم، متفاوت است.
درمان بیماری ام اس یا مالتیپل اسکلروز
در حال حاضر هیچ درمانی برای بیماری ام اس یا مولتیپل اسکلروزیس وجود ندارد. بهطورکلی، مراحل درمانی ام اس، به مدیریت علائم، کاهش دورههای عود یا بازگشت بیماری با علائم بدتر و همچنین جلوگیری از پیشرفت آن کمک میکند. مراحل درمانی بیماری ام اس به صورت زیر است:
درمان اصلاح کننده یا DMTs:
در اولین مرحله از دوره درمانی، سازمان غذا و دارو آمریکا (FDA)؛ چند دارو را برای یک دوره درمانی طولانی در نظر میگیرد. با استفاده از این داروها میتوانید حملات MS را کنترل نموده و از ایجاد ضایعات جدید بر روی مغز یا نخاع جلوگیری کنید.
تجویز داروهای کنترل عود:
در این قسمت از دوره درمانی بیماری ام اس، پزشک متخصص مغز و اعصاب داروهای زیادی را از دستهی کورتیکواستروئیدها تجویز مینماید. با استفاده از این داروها میتوانید از حملات شدید عصبی جلوگیری کنید و همچنین، با کاهش دادن التهاب ایجاد شده، آسیب وارد شده به غلاف میلین بهبود مییابد. برخی از داروهایی که میتوانند پیشرفت ام اس را کند نمایند عبارتاند از:
- بتا اینترفرون
- تریفلونومید (Aubagio)
- فینگولیمود (Gilenya)
- گلاتیرامر استات (Copaxone, Glatopa)
- ناتالیزومب
- آلمتوزوماب (Lemtrada)
- (Tysabri)
- سیپونیمود (Mayzent)
- اکرلی زومب (Ocrevus)
- دی متیل فومارات (Tecfidera)
درمان حملات بیماری ام اس
برای تعویض نمودن پلاسما، قسمت مایع خون (پلاسما) برداشته میشود و از سلولهای خونی جدا میگردد. سپس در این مرحله، این سلولهای خونی با محلول پروتئینی (آلبومین) مخلوط گشته و وارد بدن میشوند. در صورت داشتن علائم جدید یا شدید و عدم پاسخ به استروئیدها، پزشک متخصص میتواند از این روش تعویض نمودن پلاسما استفاده نماید.
فیزیوتراپی:
یکی دیگر از راههای درمان ام اس، انجام فیزیوتراپی است. در این روش درمان، فیزیوتراپیست با آموزش دادن انواع تمرینات اصولی میتواند به بیمار کمک نماید که قدرت و تعادل خود را حفظ نماید.
درمان نشانههای بیماری ام اس
در این روش، پزشک میتواند با تجویز داروهای زیر علائم بیماریهای ام اس را کاهش دهد. این داروها عبارتاند از:
- تجویز داروهای آرامبخش
- سم بوتولینوم یا بوتاکس
- انواع داروهای کاهش اسپاسم عضلانی
- شلکنندههای عضلانی مانند داروهای باکلوفن و تیزانیدین
- تجویز داروهای کاهش دهنده خستگی مانند آمانتادین، مودافینیل و متیل فنیدات
بیماری ام اس در بارداری
با وجود همهی محدودیتها و اختلالاتی که بیماران مبتلا به ام اس دارند، ولی به دلیل پیشرفت روزافزون علم، امید به زندگی در آنها دوچندان است. بهطورکلی، بیماری ام اس که هیچ تاثیری بر حاملگی زنان نداشته و طبق تحقیقات انجام گرفته، مادران مبتلا به ام اس، میتوانند مانند مادران سالم دیگر یک بارداری طبیعی زا تجربه نمایند.
همچنین آنها میتوانند یک نوزاد سالم را به دنیا آورند. برخی از افراد معتقدند که بیماری ام اس باعث حاملگیهای خارج از رحم، سقطجنین، به دنیا آمدن نوزاد مرده و یا زایمان زودرس میگردد. ولی باید بگوییم همهی این موارد یک باور غلط است؛ و زنان مبتلا به ام اس میتوانند مادر شوند.
حمله ام اس چند روز به طول می انجامد؟
مدت زمان حمله بیماری ام اس، متغیر بوده و در کل یک بازه زمانی مشخص را شامل نمیشود. در صورتی که علائم و نشانههای ام اس را در بیشتر از 2 روز مشاهده نمودید؛ بهتر است بدانید که به این بیماری دچار شدهاید. برخی از افراد علائمی مانند سرگیجه و یا دوبینی را به مدت دو یا سه هفته تجربه مینمایند و در بعضی موارد دیگر، علائم این بیماری در مدت یک ماه به صورت تدریجی افزایش مییابد. در نظر داشته باشید که مدت زمان حمله ام اس فقط به بیماری مربوط نبوده و امکان دارد، سیستم ایمنی بدن به تعداد یک یا بیشتر بخواهد حمله نماید. و سپس حملات متوقف گردند.
در صورتی که این بیماری به موقع تشخیص داده نشود مشکل جدیتر خواهد شد. زیرا در صورت تشخیص به موقع میتوانید با استفاده از داروها، مدت زمان حملهی علائم را کاهش دهید و به بهبود بافتهای عصبی که آسیب دیدهاند کمک نمایید.
نکات کلیدی در مورد بیماری ام اس
با آگاهی از نکات زیر در مورد بیماری ام اس، میتوانید به بیماران خود کمک کنید:
- مولتیپل اسکلروزیس یا ام اس، یکی از بیماریهای مزمن سیستم عصبی مرکزی بوده که میتواند زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد.
- بیماری ام اس غیر قابل پیش بینی بوده و بعضی از افراد فقط به نوع خفیف این بیماری مبتلا میشوند؛ و بعضی دیگر، توانایی وضوح دید در انجام اموری مانند راه رفتن، نوشتن و صحبت کردن را از دست میدهند.
- مهمترین علائم اولیه در بیماری ام اس، عبارتاند از: ایجاد مشکلات بینایی، ایجاد مشکل در حرکت کردن و سوزن سوزن شدن
- ام اس تاثیر متفاوتی بر روی هر فرد دارد. ولی از رایجترین مشکلات هر فرد در ام اس میتوان به مشکلات حرکتی، فکری و همچنین بی اختیاری روده و مثانه اشاره نمود.
- برخی از داروهای تجویزی و توانبخشی حفظ یا بازیابی عملکرد میتوانند کمک نمایند.
جمعبندی
همانطور که در بالا ذکر نمودیم، ام اس که با نام مالتیپل اسکلروز نیز شناخته میشود، یک بیماری خود ایمنی است. این بیماری، در اثر حمله سیستم ایمنی به سیستم عصبی مرکزی یعنی نخاع و مغز ایجاد میشود. غلاف میلین که حفاظت از سلولهای عصبی را انجام میدهد در این حمله، تحت تاثیر قرار گرفته و بر روی آن التهاب ایجاد میگردد. علائم این بیماری تا حدود زیادی شبیه به سایر شرایط پزشکی است.
به همین دلیل باید با مشاهده کمترین تغییر در سیستم عصبی مرکزی بدن، به پزشک مغز و اعصاب مراجعه نمایید. بیماری ام اس در افراد مبتلا تاثیر زیادی گذاشته و زندگی روزمره آنها را دچار اختلال میکنند؛ بنابراین شما میتوانید برای بیماران عزیز خود و برای بهبودی آنها از مرکز تخصصی پرستار اول، پرستار استخدام کنید. این مرکز با ارائهی بهترین خدمات به بیماران شما میتواند در بهبودی آنها کمک کند.
سوالات متداول
بیماری ام اس چگونه شروع میگردد؟
بیماری خودایمنی ام اس، با حمله سیستم ایمنی بدن به میلین ایجاد میشود. میلین، فیبرهای عصبی نخاع و مغز را پوشانده و از آنها محافظت مینماید.
بروز علائم ام اس به چه صورت است؟
اکثر افرادی که به ام اس مبتلا هستند عود علائم بیماری و همچنین فروکش کردن آنها را به صورت دورهای تجربه مینمایند. در دوره عود این بیماری، علائم به مدت چند روز و یا چند هفته ادامه داشته و بعد از این مدت، به طور جزئی و در مواردی به طور کامل بهبود مییابد.
چند درصد از افراد مبتلا به بیماری ام اس فلج میگردند؟
تقریبا 80% ازافراد مبتلا به بیماری ام اس، فلج نمیشوند.