علت سکسکه و روش های درمان آن

سکسکه یکی از واکنش‌های غیرارادی بدن است که می‌تواند در هر سنی حتی در نوزادان رخ دهد. این مشکل به‌صورت صدای ناگهانی و کوتاهی که از دهان خارج می‌شود، شناخته می‌شود و ناشی از انقباضات غیرمنتظره دیافراگم، ماهیچه‌ای در بین ریه‌ها و معده است. در حالت عادی، دیافراگم با حرکات خود در فرآیند تنفس، هوای ورودی و خروجی به ریه‌ها را کنترل می‌کند. اما گاهی اوقات عوامل مختلفی موجب تحریک این ماهیچه می‌شوند و انقباضات غیرمنتظره آن را به دنبال دارند که منجر به تولید صدای مخصوص این مشکل می‌شود.

دلیل این موضوع این است که دستگاه تنفسی آن‌ها هنوز کامل رشد نکرده و حساس‌تر به تحریکات است. وقتی هوا با سرعت وارد حنجره می‌شود و تارهای صوتی به طور ناگهانی بسته می‌شوند، این صدا ایجاد می‌شود. هرچند این حالت اغلب بدون خطر بوده و خود به خود رفع می‌شود اما در موارد طولانی‌تر ممکن است نیاز به بررسی دقیق‌تر داشته باشد تا علت اصلی آن مشخص شود. برای افرادی که در محیط‌های خانگی نیاز به کمک دارند، حضور پرستار در منزل می‌تواند در شناسایی و مدیریت این مشکل کمک‌کننده باشد.

در چه صورتی سکسکه خطرساز می‌شود؟

همان‌طور که گفتیم سکسکه معمولا موقتی است و خود به خود برطرف می‌شود اما در برخی شرایط می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات جدی‌تری باشد. این مشکل در صورت طولانی شدن یا همراه شدن با علائم دیگر، نیاز به بررسی دقیق‌تری دارد. عوامل خاصی وجود دارند که خطر بروز این مشکل و مشکلات مرتبط با آن را افزایش می‌دهند.

• جنسیت

در مطالعات مشخص شده که این مشکل در مردان بیش از زنان رخ می‌دهد. دلایل این تفاوت ممکن است به عوامل فیزیولوژیک یا هورمونی مرتبط باشد که می‌توانند میزان بروز این مشکل را تحت تاثیر قرار دهند.

• مشکلات روحی و روانی

افرادی که در محیط‌های پرتنش یا با اضطراب بالا زندگی و کار می‌کنند، بیشتر در معرض ابتلا به سکسکه طولانی و مکرر هستند. استرس و فشارهای روحی می‌توانند به تحریک دیافراگم منجر شوند و باعث بروز این واکنش غیرارادی شوند.

• جراحی

برخی از عمل‌های جراحی؛ خصوصا جراحی‌های شکمی، می‌توانند منجر به این مشکل به‌صورت مداوم شوند. این وضعیت معمولا به دلیل تاثیر روی دیافراگم یا اعصاب مرتبط با آن رخ می‌دهد. توجه به این مسئله و در صورت نیاز مشورت با پزشک برای درمان‌های مناسب می‌تواند مفید باشد.

به نقل از وبسایت mayoclinic :

سکسکه، انقباضات یا حرکات ناگهانی مکرر در دیافراگم است که قابل کنترل نیست. دیافراگم عضله‌ای است که قفسه سینه را از ناحیه معده جدا می‌کند و نقش مهمی در تنفس دارد. اسپاسم در دیافراگم باعث می‌شود تارهای صوتی به‌طور ناگهانی بسته شوند و صدای “هیک” تولید شود. خوردن وعده‌های غذایی حجیم، نوشیدن نوشیدنی‌های الکلی یا گازدار و یا هیجان ناگهانی ممکن است باعث سکسکه شود. در برخی موارد، سکسکه می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل پزشکی زمینه‌ای باشد. برای بیشتر افراد، سکسکه معمولاً فقط چند دقیقه طول می‌کشد. به ندرت، سکسکه ممکن است ماه‌ها ادامه پیدا کند که در این صورت می‌تواند به کاهش وزن و خستگی شدید منجر شود.

عوارض سکسکه چیست؟

سکسکه طولانی‌مدت می‌تواند به مشکلاتی فراتر از یک واکنش کوتاه و گذرا تبدیل شود و تاثیرات منفی بر زندگی روزمره فرد بگذارد. این مشکل نه تنها آرامش روحی را مختل می‌کند بلکه بر فعالیت‌های حیاتی مانند خوردن و خوابیدن نیز اثر می‌گذارد. وجود پرستار بیمار می‌تواند در شناسایی و کنترل این مسئله کمک کند؛ خصوصا در مواردی که عوارض این مشکل شدت می‌یابد و زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

اختلال در صحبت کردن

این مشکل به‌صورت مداوم می‌تواند باعث ایجاد مشکل در مکالمات روزمره شود. این اختلال موجب قطع و وصل شدن گفتار می‌شود و فرد نمی‌تواند به‌صورت پیوسته و طبیعی صحبت کند که این مسئله می‌تواند بر تعاملات اجتماعی و شغلی او تاثیر منفی بگذارد.

اختلال در غذا خوردن

افرادی که دچار سکسکه طولانی‌مدت هستند، ممکن است هنگام خوردن دچار مشکل شوند. این وضعیت باعث می‌شود که فرآیند بلع دچار اختلال شود و فرد نتواند به راحتی غذا بخورد که می‌تواند به مشکلات دیگری مانند سوتغذیه منجر شود. در سکسکه نوزاد نیز این مشکلات مشاهده می‌شود.

سوتغذیه و کاهش وزن

این مشکل می‌تواند منجر به کاهش وزن شود زیرا فرد به دلیل مشکلات بلع و اختلال در غذا خوردن، مقدار کافی مواد مغذی دریافت نمی‌کند. این کاهش وزن غیرمنتظره ممکن است سلامت عمومی فرد را تهدید کند. قطعا حضور یک پرستار سالمند می‌تواند خیلی نقش داشته باشد.

کم آبی بدن

در اثر سکسکه طولانی‌مدت، فرد ممکن است به دلیل کاهش توانایی خوردن و آشامیدن دچار کم آبی شود. کم آبی بدن می‌تواند مشکلات جدی از جمله خستگی، ضعف عمومی و مشکلات مرتبط با عملکرد ارگان‌های داخلی را برای سلامتی ایجاد کند.

اختلالات روانی و بی‌خوابی

این مشکل می‌تواند تاثیرات روانی نامطلوبی داشته باشد و فرد دچار استرس و اضطراب شود. علاوه بر این، این مشکل ممکن است منجر به بی‌خوابی و خستگی شود زیرا فرد نمی‌تواند خواب راحتی داشته باشد. این بی‌خوابی می‌تواند کیفیت زندگی را کاهش دهد و باعث کاهش توانایی انجام فعالیت‌های روزمره شود.

درمان خانگی سکسکه به چه صورتی است؟

سکسکه یکی از واکنش‌های طبیعی بدن است که می‌تواند به دلیل تحریک دیافراگم ایجاد شود. این مشکل معمولا به‌صورت خودکار متوقف می‌شود اما برخی روش‌های ساده خانگی می‌توانند به سرعت درمان آن کمک کنند. استفاده از تکنیک‌های مختلف و روش‌های آسان می‌تواند تاثیر بسزایی در متوقف کردن این مشکل داشته باشد.

نفس کشیدن در کیسه پلاستیکی

تنفس داخل کیسه پلاستیکی یک روش موثر و ساده برای مقابله با این مشکل است. با این کار، سطح دی‌اکسید کربن در خون افزایش می‌یابد و باعث می‌شود که دیافراگم به حالت طبیعی خود بازگردد و انقباضات غیرعادی متوقف شوند. هنگام استفاده از این روش، دقت کنید که کیسه را به مدت طولانی مقابل دهان و بینی خود نگه ندارید تا اکسیژن مورد نیاز بدن کاهش نیابد. این روش برای موارد کوتاه‌مدت و غیرمزمن موثر است و به راحتی در منزل انجام می‌شود.

حبس کردن نفس

حبس کردن نفس برای چند ثانیه و سپس به آرامی بازدم کردن، یک راهکار کلاسیک برای مقابله با سکسکه است. این روش با افزایش فشار دیافراگم و تنظیم تنفس باعث بازگشت فعالیت عضلانی به حالت عادی می‌شود. برای اجرای این روش، عمیقا نفس بکشید و تا حد امکان نفس خود را نگه دارید و سپس به آرامی هوا را از ریه‌ها خارج کنید. تکرار چند باره این تمرین می‌تواند تاثیر بیشتری در توقف این مشکل داشته باشد.

نوشیدن آب سرد

نوشیدن آب سرد در جرعه‌های کوچک می‌تواند به کاهش تحریکات دیافراگم کمک کند. سرما باعث تحریک اعصاب مربوط به عضلات گلو می‌شود و می‌تواند انقباضات را کاهش دهد. بهتر است آب را به آرامی و به‌صورت جرعه‌جرعه بنوشید و اجازه دهید سرما به عضلات ناحیه گلو و دیافراگم برسد. این روش ساده و بدون نیاز به تجهیزات خاصی، به راحتی در خانه قابل انجام است و اغلب سریع جواب می‌دهد.

مصرف شکر

قرار دادن نصف قاشق چای‌خوری شکر روی زبان می‌تواند با تحریک اعصاب دهان و گلو، سکسکه را متوقف کند. طعم شیرین شکر باعث ارسال سیگنال‌های متفاوتی به مغز می‌شود و به تغییر رفتار دیافراگم کمک می‌کند. البته برای افراد مبتلا به دیابت، این روش توصیه نمی‌شود و باید با احتیاط از آن استفاده کنند. این روش قدیمی و سنتی از جمله روش‌های فوری برای کنترل این مشکل به شمار می‌آید.

استفاده از یخ

مکیدن و سپس بلعیدن یک تکه کوچک یخ می‌تواند انقباضات دیافراگم را آرام کند و به متوقف شدن این واکنش کمک کند. سرما باعث ایجاد انقباضات کوتاه در عضلات ناحیه گلو شده و با تمرکز روی این ناحیه، عملکرد دیافراگم تنظیم می‌شود. روش استفاده از یخ ساده و بدون عوارض جانبی است و می‌تواند در مواقعی که سکسکه طولانی می‌شود موثر باشد. اطمینان حاصل کنید که یخ را به آرامی مصرف کنید تا دچار مشکلات دندانی نشوید.

فشار دادن کف دست

فشار دادن کف دست با انگشت شست یک تکنیک ناشناخته اما کاربردی برای متوقف کردن این مشکل است. این روش بر پایه تحریک نقاط عصبی در کف دست بنا شده است که باعث تغییر در ارسال پیام‌های عصبی به مغز می‌شود. با این کار، تمرکز بدن بر روی سیگنال‌های جدید باعث می‌شود که واکنش این مشکل متوقف شود. این روش نیاز به هیچ ابزار یا وسیله‌ای ندارد و می‌تواند به راحتی در هر مکانی اجرا شود.

استفاده از سرکه یا عسل

چکاندن یک قطره سرکه روی زبان یا مصرف یک قاشق عسل به دلیل تغییر طعم ناگهانی در دهان، می‌تواند اعصاب گلو را تحریک کند و سکسکه را متوقف کند. سرکه با طعم تند و اسیدی خود واکنش‌های عصبی را تحریک کرده و عسل با بافت چسبناک خود باعث فعال شدن عضلات دهان و گلو می‌شود. این روش‌ها برای مواقعی که روش‌های دیگر موثر نبوده‌اند می‌توانند مفید واقع شوند و در عین حال طعم خاصی را نیز به دهان می‌بخشند.

درمان دارویی سکسکه به چه صورتی است؟

سکسکه زمانی که به‌صورت مداوم و طولانی‌مدت ادامه پیدا کند، نیازمند درمان‌های دارویی است تا بتوان با کنترل علل ایجاد آن، به بهبود فرد کمک کرد. برای رفع این مشکل، استفاده از داروهایی که بر سیستم عصبی، حالت تهوع یا فشارخون تاثیر می‌گذارند معمولا موثر است.

کلرپرومازین

کلرپرومازین به عنوان یک داروی ضد روان‌پریشی شناخته می‌شود که علاوه بر کاربردهای اصلی خود، برای کنترل این مشکل نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دارو با تاثیر بر سیستم عصبی مرکزی، به کاهش تحریکات عصبی که موجب این مشکل می‌شود کمک می‌کند. با این حال، مصرف کلرپرومازین می‌تواند با عوارض جانبی مانند خواب‌آلودگی همراه باشد و نیازمند تجویز پزشک است.

متوکلوپرامید

متوکلوپرامید که بیشتر به عنوان داروی ضد تهوع شناخته می‌شود، برای کاهش تحریکات معده و روده استفاده می‌شود و می‌تواند به کاهش سکسکه نیز کمک کند. این دارو با اثرگذاری بر روی مراکز کنترل تهوع و کاهش حرکات معده، به تنظیم فعالیت‌های عصبی که باعث این مشکل می‌شوند کمک می‌کند. مصرف این دارو به طور معمول برای کوتاه‌مدت توصیه می‌شود و باید تحت نظر پزشک انجام شود.

گاباپنتین

گاباپنتین در اصل یک داروی ضد تشنج است که در کنترل دردهای عصبی و همچنین این مشکل نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دارو با تاثیر بر انتقالات عصبی در مغز، به کاهش فعالیت غیرعادی عضلات دیافراگم کمک می‌کند و می‌تواند در درمان این مشکل نیز موثر باشد. البته مصرف گاباپنتین می‌تواند با عوارضی همچون سرگیجه و خستگی همراه باشد و باید به دقت و با تجویز پزشک مصرف شود.

بنزودیازپین‌ها

بنزودیازپین‌ها که داروهای آرامبخش و مسکن هستند، به کاهش تحریکات عصبی و استرس کمک می‌کنند و می‌توانند در مواردی که سکسکه ناشی از تنش و اضطراب باشد موثر واقع شوند. این داروها به سرعت تاثیرگذار هستند و می‌توانند باعث آرامش عضلات و کاهش تحریکات غیرعادی شوند. استفاده طولانی‌مدت از این داروها به دلیل احتمال وابستگی نیازمند نظارت دقیق پزشکی است.

بنادریل

بنادریل که به عنوان داروی ضد حساسیت و آنتی‌هیستامین شناخته می‌شود، می‌تواند در برخی موارد برای کنترل این مشکل مورد استفاده قرار گیرد. این دارو با اثرگذاری بر سیستم عصبی و کاهش تحریکات گلو و دیافراگم، به کاهش علائم این مشکل کمک می‌کند. مصرف بنادریل معمولا با احساس خواب‌آلودگی همراه است و باید با احتیاط مصرف شود.

چگونه از سکسکه پیشگیری کنیم؟

سکسکه یک مشکل ناخوشایند است که ممکن است به طور مکرر در افراد مختلف رخ دهد. هرچند راه کاملا قطعی برای جلوگیری از آن وجود ندارد، ولی با انجام تغییراتی در سبک زندگی می‌توان تا حدی احتمال بروز این مشکل را کاهش داد. در ادامه به برخی از روش‌های موثر برای پیشگیری از این مشکل می‌پردازیم.

کاهش حجم وعده‌های غذایی

یکی از راهکارهای ساده برای پیشگیری از این مشکل، خوردن وعده‌های غذایی کوچک‌تر و افزایش دفعات غذا خوردن در طول روز است. وقتی معده به طور ناگهانی پر شود، احتمال ایجاد تحریک در دیافراگم و در نتیجه شروع این مشکل افزایش می‌یابد. با خوردن مقدار کمتر غذا در هر وعده و افزایش تعداد وعده‌ها، فشار کمتری بر روی معده و دیافراگم وارد می‌شود.

آرام غذا خوردن و جویدن کامل لقمه‌ها

خوردن سریع و بلعیدن غذا بدون جویدن کافی، باعث ورود هوای اضافی به معده می‌شود که می‌تواند یکی از علل بروز سکسکه باشد. بنابراین توصیه می‌شود که هنگام غذا خوردن، بدون عجله و با تمرکز بر هر لقمه غذا را خوب بجوید. این کار علاوه بر کمک به کاهش احتمال این مشکل، هضم غذا را نیز بهبود می‌بخشد.

مدیریت استرس و تنش

تنش‌های روانی و موقعیت‌های استرس‌زا می‌توانند در بروز این مشکل نقش داشته باشند. یادگیری تکنیک‌های مدیریت استرس مانند تمرینات تنفسی، مدیتیشن و یوگا می‌تواند به کاهش واکنش‌های غیرارادی بدن کمک کند. زمانی که استرس کمتر باشد، احتمال بروز مشکلاتی مانند سکسکه نیز کاهش می‌یابد.

اجتناب از نوشیدنی‌های گازدار

مصرف نوشیدنی‌های گازدار یکی از عوامل شناخته شده برای تحریک دیافراگم و ایجاد این مشکل است. این نوشیدنی‌ها باعث تجمع گاز در معده می‌شوند که می‌تواند به تحریک دیافراگم و بروز این مشکل منجر شود. با جایگزین کردن نوشیدنی‌های گازدار با آب یا چای‌های گیاهی می‌توان این خطر را کاهش داد.

پرهیز از مصرف مشروبات الکلی

مشروبات الکلی می‌توانند باعث تحریک عصب واگ و دیافراگم شوند و در نتیجه به ایجاد این مشکل منجر شوند. بنابراین، ترک یا کاهش مصرف مشروبات الکلی می‌تواند به کاهش احتمال بروز این مشکل کمک کند. الکل همچنین باعث خشکی و تحریک دستگاه گوارش می‌شود که خود می‌تواند علتی برای این مشکل باشد.

کاهش مصرف نوشیدنی‌های قندی

نوشیدنی‌های حاوی قند بالا می‌توانند فشار بیشتری بر سیستم گوارشی وارد کنند و موجب تحریک و انقباضات غیرطبیعی دیافراگم شوند. کاهش مصرف این نوشیدنی‌ها نه تنها به کاهش سکسکه کمک می‌کند بلکه برای سلامت کلی بدن نیز مفید است.

جلوگیری از تغییرات ناگهانی دمای بدن

تغییرات ناگهانی دمای محیط، مانند ورود از محیط گرم به سرد یا برعکس، می‌تواند موجب تحریک دیافراگم و بروز این مشکل شود. پوشیدن لباس مناسب برای تنظیم دمای بدن و جلوگیری از تغییرات ناگهانی دما، می‌تواند یکی از راه‌های موثر برای پیشگیری از این مشکل باشد.

علت بروز سکسکه چیست؟

سکسکه یک مشکل غیرارادی است که به دلایل مختلفی می‌تواند در افراد رخ دهد. این وضعیت ممکن است به طور ناگهانی ایجاد شود و مدت زمان آن بسته به علت آن متفاوت باشد.

مصرف نوشیدنی‌های گازدار

یکی از علل شایع بروز این مشکل، نوشیدن مایعات گازدار است. گاز موجود در این نوشیدنی‌ها وارد معده شده و منجر به تحریک دیافراگم می‌شود. این تحریک می‌تواند منجر به انقباض غیرارادی دیافراگم و در نتیجه شروع این مشکل شود.

استفاده از الکل

الکل می‌تواند به تحریک و خشکی دستگاه گوارشی و عصب واگ منجر شود. این تحریک‌ها می‌توانند عاملی برای انقباضات غیرطبیعی دیافراگم باشند که باعث ایجاد این مشکل می‌شود. مصرف زیاد الکل همچنین ممکن است باعث تحریک سیستم عصبی شود که به بروز این حالت منجر می‌شود.

هیجان و استرس روحی

تغییرات شدید احساسی مانند هیجان یا استرس می‌توانند بر سیستم عصبی و عضلات بدن تاثیر بگذارند. وقتی فرد دچار استرس یا هیجان شدید می‌شود، این واکنش‌ها می‌توانند موجب تحریک دیافراگم و ایجاد سکسکه شوند. تکنیک‌های آرامش‌بخش می‌توانند به کنترل این مشکل کمک کنند.

پرخوری

مصرف بیش از حد غذا و پر شدن معده می‌تواند فشاری اضافی بر دیافراگم وارد کند. این فشار اضافی ممکن است باعث تحریک دیافراگم و ایجاد انقباضات غیرارادی شود. این حالت بیشتر زمانی رخ می‌دهد که غذا به سرعت و بدون جویدن کافی بلعیده شود زیرا هوا نیز همراه غذا وارد معده می‌شود.

تغییر ناگهانی دما

تغییرات دمایی سریع می‌توانند باعث تحریک عصب‌های مرتبط با دیافراگم شوند. به عنوان مثال، نوشیدن یک نوشیدنی بسیار سرد یا گرم یا ورود به محیطی با دمای متفاوت می‌تواند واکنش‌های ناگهانی دیافراگم را تحریک کند. این نوع تغییرات دما می‌تواند یکی از علل بروز این مشکل باشد.

جمع بندی

سکسکه یک واکنش غیرارادی و معمولا گذرا است که می‌تواند به دلایل متعددی از جمله مصرف نوشیدنی‌های گازدار، استفاده از الکل، پرخوری، هیجان و استرس روحی، تغییر ناگهانی دما و بلع هوا هنگام جویدن آدامس یا سیگار کشیدن رخ دهد. در حالی که این مشکل اغلب بی‌ضرر است اما در موارد طولانی‌مدت می‌تواند موجب اختلال در فعالیت‌های روزمره مانند خواب و غذا خوردن شود. پرستار اول به عنوان یک مجموعه با ارائه بهترین خدمات پرستاری در منزل در خدمت‌رسانی آماده است.

سوالات متداول

عوارض سکسکه چیست؟

اختلال در صحبت کردن، اختلال در غذا خوردن، سوتغذیه و کاهش وزن از انواع عوارض این مشکل هستند.

درمان خانگی سکسکه شامل چه مواردی می‌شود؟

نفس کشیدن در کیسه پلاستیکی، نوشیدن آب سرد و فشار دادن کف دست می‌توانند در حل این مشکل کمک کنند.