بهترین روش های تقویت رشد مغز نوزادان

رشد مغز نوزاد یکی از مهم ترین نکاتی است که در طول فرزند پروری برای والدین و پرستار نوزاد مورد اهمیت است. مغز انسان 100 میلیارد سلول عصبی دارد که همگی از بدو تولد وجود دارند اما ارتباط کمی بین آنها وجود دارد. مغز بچه ها با ایجاد یک شبکه پیچیده بین این سلول ها ایجاد می شود.

تحقیقات نشان می‌دهد فعالیت‌های خاص متنوعی وجود دارد که می توانید با کودک خود انجام بدهید تا این اتصالات پایدار بین سلول های عصبی ایجاد شود و خبر خوب این است که انجام همه آن‌ها آسان است.

زمان رشد مغز نوزاد چه موقع است؟

در بدو ورود کودکان، رشد مغزی نوزادان به نسبت بزرگسالان تقریبا یک چهارم است. اما رشد مغز در کودکان بسیار زود رخ می‌دهد، به‌طوریکه تا سه سالگی 80 درصد مغز تشکیل می‌شود و در شش سالگی 90 درصد یک مغز بزرگسال تشکیل شده است. سال‌های اولیه زندگی انسان‌ها بسیار در شکل گیری ارتباطات موثر است و در رشد مغز کودکان همان سه سال اول از مهم‌ترین دوران برای رشد مغزی کودک است.

اقدامات لازم در تقویت رشد مغزی نوزادان

نوزادان با تجربه کردن بسیاری از تعامل با والدین و برقراری ارتباطات با دیگران را فرا می‌گیرد. تجربه مغزی یک کودک ممکن است کل عمر او را تحت تاثیر قرار دهد. اقدامات زیر به شما کمک می‌کند تقویت رشد مغزی کودک خود را افزایش دهید.

1. محافظت در برابر سر و صداهای متعدد و شلوغ

سیستم عصبی نوزاد تازه متولد شده فیلتر ندارد: آن‌ها نمی‌توانند هر چیزی را که چشم آن‌ها می‌بیند، گوش آن‌ها می‌شنود یا پوست احساس می‌کند، غربال کنند.

هم‌زمان چندین منبع صدا حتی یک فضای کافی شاپ همراه با پخش موسیقی، صحبت چند نفر، سر و صدای ترافیک و غیره به راحتی می‌توانند بیش از حد کودک را تحریک کرده و او را گیج کنند و باعث ناراحتی او شود. نوزاد سه ماهه یا تازه متولد شده شما شنیدن صدای یک نفر و آهنگ های آرام و موزون را ترجیح می‌دهد.

2. رشد مغز نوزاد با نور کم در هنگام بیداری

پس از 9 ماه در نور کم رحم، چشمان نوزاد تازه متولد شده چند هفته طول می‌کشد تا با نور شدیدتر خارج از رحم سازگار شود. در نور کم و هنگام بیداری، نوزادان تازه متولد شده چشمان خود را باز می‌کنند و چند لحظه به اطراف اتاق نگاه می‌کنند.

این نگاه اولیه به اطراف به نوزاد کمک می‌کند تا هر دو چشم با هم هماهنگ کار کنند (زیرا گاهی چشمان نوزاد دارای عدم تعادل) و همچنین رفلکس مردمک چشم آنها تقویت گردد. با تغییر تدریجی شدت نور، می‌توانید به توسعه ارتباط مغز و چشم کودک کمک کنید (از نورهای شدید مانند آفتاب مستقیم خودداری کنید). هنگامی که کودک شما هوشیار است می‌توانید از چراغ کم نور یا پرده استفاده کنید.

3. ارتباط پوست به پوست با نوزاد برای رشد مغز نوزاد

داشتن ارتباط پوستی با نوزاد گاهی ممکن است ناخوشایند باشد، اما ارزشش را دارد. این کار مزایای زیادی را برای کودک فراهم می کند: هضم بهتر، تنظیم دمای بدن، افزایش وزن، بهبود ایمنی، بهبود خواب و حتی رشد مغز می‌شود. نکات مربوط به ارتباط پوستی با نوزاد:

دیدن علائم گرسنگی نوزاد و زمان غذای او یک فرصت عالی برای زمان ارتباط پوستی با نوزاد است. کودک را بدون لباس و با پوشک در آغوش بکشید، پیراهن خود را در بیاورید و برای گرم شدن از پتو روی شانه‌های خود استفاده کنید. قبل از اینکه لباس خود را در بیاورید، سعی کنید به یاد داشته باشید که حمام رفته باشید، یک لیوان آب، تلفن، کتاب یا هر چیز دیگری را که لازم است در کنار خود بگذارید تا وقتی کودک به خواب رفت نیازی به جابه جایی نداشته باشید.

سعی کنید با کودک خود حمام کنید و از این طریق با او ارتباط پوستی داشته باشید. اگر کودک شما از ماساژ لذت می‌برد، نوزاد را با روغن نارگیل و با دستان نرم و گرم ماساژ دهید. ماساژ برای نوزادان بیشترین آرامش را به وجود می‌آورد، بنابراین ماساژ را با سینه کودک شروع کنید و به سمت پاها و بازوها حرکت کنید.

ارتباط پوستی می‌تواند با مادر و پدر، پدربزرگ، مادربزرگ ها و حتی خواهر و برادرها انجام شود. در هر صورت مقادیر قابل توجهی اکسی توسین ترشح می‌شود که باعث کاهش استرس و نگرانی طرفین می‌شود.

به نقل از سایت lovevery:

مغز انسان دارای 100 میلیارد سلول عصبی است که همه آنها در بدو تولد وجود دارند اما پیوندهای کمی بین آنها وجود دارد. مغز نوزادان با ایجاد یک شبکه پیچیده بین این سلول ها رشد می کند.
تحقیقات نشان می‌دهد که انواع خاصی از تجربیات وجود دارد که می‌توانید برای ایجاد این ارتباطات پایدار به کودک خود بدهید. و خبر خوب این است که انجام همه آنها آسان است.

4. استفاده از تصاویر با کنتراست برای رشد مغز نوزاد

چندین دهه تحقیق نشان می دهد که زمان صرف تماشای تصاویر با کنتراست بالا برای رشد شناختی و مغز کودک مهم است. تا حدود ماه پنجم، نوزادان از چشم خود به عنوان منبع اصلی اطلاعات برای شناخت دنیا استفاده می‌کنند. هنگامی که چشم‌های کودک شما شروع به هماهنگ شدن می‌کند، تصاویر با کنتراست بالا او را جلب می‌کند.

چند نکته برای رشد چشم کودک:

با تصاویر ساده در حدود 12 اینچ فاصله از صورت کودک (تقریباً از مچ دست تا آرنج) شروع کنید. تصاویر را ثابت نگه دارید و سعی کنید آنها را تغییر ندهید تا زمانی که کودک شما توجه خود را از دست بدهد، این نشانه ای است که آنها از این کار خسته شده اند.

وقتی آن‌ها علاقه خود را به یک تصویر از دست دادند، به یک تصویر جدید تغییر دهید و در نهایت با قدرت گرفتن چشم او، تصاویر را با تصاویر پیچیده تری تعویض کنید. می‌توانید با حرکت آهسته یک تصویر به صورت افقی به جلو و عقب در جلوی صورت آن‌ها، به پیشرفت ردیابی بصری او کمک کنید تا به آنها کمک کند با یک چشم یک چیز متحرک را دنبال کنند. این مهارت مهمی است که بعداً برای خواندن، نوشتن و هماهنگی چشم‌ها مورد نیاز است.

5. کشش عضلات نوزاد برای رشد مغز

پس از آن همه مدت در رحم ماندن‌، برای نوزادان جدید بسیار مهم است که از موقعیت جنین خارج شوند و از عضلات خود به روش های جدید استفاده کنند.
قرار گیری در موقعیت‌های فیزیکی مختلف در طول روز می‌تواند به کودک کمک کند تا از ایجاد قسمت‌های صاف و تخت شده بر روی سر نوزاد جلوگیری کند و به مغز وی کمک می‌کند تا درک کند بدن در کجا قرار گرفته است و چه حالتی دارد.

برخی نکات برای جلوگیری از ایجاد قسمت های تخت در سر نوزاد و ایجاد کشش عضلانی بدن:

• کاردرمانگرها توصیه می‌کنند برای جلوگیری از تشکیل قسمت های تخت بر روی سر و محکم شدن عضلات گردن، سر کودک خود را از این طرف به آن طرف برگردانید.
• بیشتر نوزادان نمی‌توانند سر خود را به سمت بالا نگه دارند و سر آنها به یک طرف می افتد و می چرخد. بنابراین مهم است که به کودک کمک کنید تا سر خود را به هر دو جهت بچرخاند.
• دراز کشیدن به پهلو به کودک کمک می کند تا در عضلات پشت و شکم خود قدرت ایجاد کند و همچنین او را تشویق می کند که دستان خود را کنار هم بیاورد و این یک مرحله مهم در رشد نوزاد است.

6. تخصیص زمان برای خوابیدن به روی شکم

آكادمی اطفال آمریكا توصیه می‌كند كه زمان خوابیدن روی شكم باید تحت نظارت والدین انجام شود و از نظر زمانی درست بعد از افتادن بند ناف شروع می‌شود. بعضی از نوزادان این حالت را دوست دارند اما تعدادی نیز از این حالت لذت نمی‌برند. حتی اگر کودک شما از خوبیدن روی شکم خوشش نمی آید لازم است بدانید که این کار برای ساختن عضلات و هماهنگی لازم برای غلتیدن، خزیدن، راه رفتن و بازی ضروری است.

7. اثر صدای والدین بر رشد مغز نوزاد

صحبت کردن با نوزادی که هنوز صحبت نمی‌کند ناخوشایند است، بین هوش کودک و تعداد کلمات صحبت شده یک رابطه مستقیم وجود دارد. در چند ماه اول، کودک شما به طور مداوم به آهنگ، ریتم و الگوهای صدای خانواده گوش می‌دهد. حتی اگر آنها هنوز نمی‌توانند آنچه شما می‌گویید را درک کنند، اما مغز آنها زمینه را برای دستیابی به زبان فراهم می‌کند.

نکات مهم در تقویت رشد مغز کودکان

نکات ریز اما قابل توجه در کودکان وجود دارد که برای رشد مغزی کودک مفید است. برای مثال می‌توانید برای کودک کتاب بخوانید و اگر کودک در هنگام کتاب خوانی چهره شما را ببیند، به احتمال زیاد به کتابی که می‌خوانید علاقه‌مند می‌شود!
با نوزاد به یک تور گردشگری در خانه بروید. هنگامی که کودک شما بیدار است، او را به سمت بیرون بغل کنید و در خانه بگردید و از آنچه می بینید و تجربه می‌کنید صحبت کنید.

صحبت با صدای آهسته و آرام برای نوزاد

با کودک خود در مورد کارهایی که با هم انجام می‌دهید با صدای بلند صحبت کنید. وقایع روز خود را تعریف کنید. در طول تغییر زمان و شب و روز با نوزاد صحبت کنید.

با نوزاد تماس چشمی برقرار کرده و به نشانه‌های آن‌ها پاسخ دهید. اگر شروع به سر و صدا کردند با آن‌ها، صحبت کنید.
برای کودک خود آواز بخوانید، حتی اگر فکر می‌کنید که صدای خوبی ندارید کودک شما آن را دوست خواهد داشت زیرا شما خواننده هستید. نوزادان حتی بیش از صحبت کردن، آواز خواندن را دوست دارند.

به شریک زندگی خود، پدربزرگ و مادربزرگ کودک و سایر مراقبان بگویید که صحبت کردن برای رشد مغز کودک شما چقدر مهم است. آن‌ها را تشویق کنید تا راه های گفتگو با کودک را پیدا کنند. هرچه کودک کلمات بیشتری را بشنود، بعداً زبان آموزی برای او راحت‌تر می‌شود.

جستجوی صداهای جدید برای رشد مغز نوزاد

در حدود 4 هفته، کودک احتمالاً علاقه بیشتری به انواع صدا و الگوها نشان می‌دهد. با قرار دادن نوزاد در معرض اصوات زندگی واقعی، به جای صداهای از پیش ضبط شده توسط اسباب‌بازی‌های الکترونیکی، به نوزاد کمک کنید تا شبکه‌های عصبی ماندگارتری ایجاد کنند. هنگامی که کودک شما هوشیار است و اتاق ساکت است، صداهای ساده‌ای را در کنار او ایجاد کنید:

روی شیشه ضربه بزنید، کلیدهایتان را تکان دهید، دستان خود را به آرامی به هم بزنید. این صداهای روزمره برای شما عادی است، اما برای کودک شما کاملاً جدید و جالب است. سعی کنید کودک را تا آنجا که ممکن است با صداها درگیر کنید، در مورد آنچه که انجام می‌دهید و آنچه که او می‌بیند صحبت کنید. برخی از ایده های جستجوی صدا توسط نوزاد:

• جلوی کودک کاغذ را پاره یا مچاله کنید.
• ماکارونی خشک را درون یک تابه بریزید، یک قاشق را روی ظرف بکشید یا صداهای معمول پخت و پز دیگر را ایجاد کنید.
• دستگیره در را بچرخانید، زنگ در را بزنید و پرده ها یا پنجره ها را باز یا بسته کنید.
• موسیقی بگذارید و برقصید.
• مانند سایر اشکال، به واکنش‌های کودک نیز دقت نمایید. اگر نوزاد ناراضی است، وقت آن رسیده که کمی به او استراحت دهید.

آشنایی کودک با اعضای بدن خود

تحقیقات نشان داده است که اگر دستکش‌های سفید طرح دار را روی دستان کودک خود بگذارید، ممکن است چندین هفته زودتر از آنچه معمول است متوجه دستان خود شود. کشف دست گام مهمی در مسیر کنترل دستان کودک است. می‌توانید دستکش‌های طرح‌دار سیاه و سفید تهیه کنید یا با بستن تکه‌ای پارچه با طرح سیاه و سفید به دور دست کودک او را به شناختن دست‌ها تشویق نمایید.

کودک را روی یک پتو ساده به صورت دراز کشیده بگذارید و تصاویر با کنتراست بالا را در معرض دید آنها بگذارید. دستکش‌های سیاه و سفید را در حالی که کودک روی پشت یا پهلو یا بروی شکم خوابیده است، روی دستان آن‌ها قرار دهید.

ببینید آیا نوزاد شروع به شناخت و درک دستان خود می‌کند یا نه. در غیر اینصورت، می‌توانید دست‌های نوزاد را به آرامی در خط دید آن‌ها حرکت دهید.
و برای مادر شیرده، یک نکته خوب در مورد مغز کودک این است که سعی کنید هر روز به کودک خود قطره ویتامین D بدهید، قبل از تغذیه یا پستانک کودک یک قطره ویتامین را بر روی پستانک بچکانید. ویتامین D برای رشد سالم بدن ضروری است و مقدار کافی در آن در شیر مادر یافت نمی‌شود.

سوالات متداول

1. مغز نوزاد چطور رشد می کند؟

برای اندازه گیری رشد مغز نوزاد را آن را به چهار قسمت تقسیم کنیم، قسمت اول در نوزادی شکل گرفته و تا 3 سالگی تا آخر قسمت سوم تا 80 درصد مغز شکل گرفته8 و نهایتا 90% مغز در 6 سالگی تکمیل خواهد شد.

2. تکامل رشد مغز نوزاد چطور پیش می رود؟

چهار پس از لقاح، صفحه عصبی جنین تشکیل خواهد شد و این رشته های عصبی اساس مغز و نخاع نوزاد است.

3. آیا ضربه بر رشد مغز نوزاد تاثیر منفی میگذارد؟

بله صد در صد. رشد جمجمه نوزاد هنوز تکمیل نشده و استخوان جمجمه بسیار نرم است. مخصوصا در هنگامی که نوزاد درحال یاد گیری راه رفتن است باید خیلی مراقب باشید که زمین نخورد و سرش به جایی برخورد نکند.