علت بروز بیماری آلزایمر چیست؟

از آنجایی که با افزایش سن بیماری های متعددی به دلیل کهولت سن و عدم توانایی بدن با یکسان شدن با شرایط وجود دارد مشکلاتی برای بدن به وجود می آید که عموما سبب بروز مشکلاتی برای فرد و خانواده آن شود.

عموما خانواده هایی که با این مشکلات دست و پنجه نرم می کنند از پرستار سالمند برای نگهداری از سالمندان استفاده می کنند. آلزایمر یکی از این بیماری ها است که سبب اختلال در حافظه بلند مدت و کوتاه مدت شخص می شود. به طوری که شخص پس از مدتی نه تنها خاطرات خود را به یاد نمی آورد بلکه مسائل ساده مانند نام فرزندان خود را نیز فراموش می کند.

آلزایمر چیست؟

آلزایمر جز دسته بیماری هایی است که در کهولت سن و در اثر تخریب مستقیم سلول های مغز رخ می دهد. در این بیماری، پروتئین‌های غیرطبیعی به نام بتا‌آمیلوئید و پروتئین‌های توی‌اوری (تترا-فتوپلاسمی) در مغز تجمع می‌یابند. این تجمع می‌تواند به تشکیل پلاک‌های آمیلوئیدی و پیچ و تاب‌های نوروفیبرال منجر شود. این تجمعات باعث آسیب به نورون‌ها (سلول‌های عصبی) می‌شوند و می‌توانند منجر به مرگ سلول‌های مغزی شوند. تخریب نورون‌ها با اختلال در ارتباطات بین آنها همراه است.

یکی دیگر از مشکلاتی که تجمع پروتئین ها به وجود می آورد بروز التهاب در مغز است، که باعث آسیب بیشتر به سلول‌های عصبی و محیط مغز می‌شود. در نهایت به علت آسیب‌های ناشی از ایترات و مرگ سلولی، انتقال سیگنال‌های عصبی مختل می‌شود که می‌تواند منجر به مشکلات حافظه، تفکر و رفتار شود. و پیشرفت این بیماری بر اثرتغییرات در سطح انتقال‌دهنده‌های عصبی، مانند استیل‌کولین، است که می‌تواند بر روی عملکرد مغز تأثیر گذارند.

شاید بتوان در جواب سوال آلزایمر چیست بگوییم که آلزایمر جز بیماری های زوال عقل در سالمندان دسته بندی می شود که در ابتدای وقوع ممکن است به کندی رخ دهد و با پیشروی بیماری سرعت بیشتری پیدا می کند. می توان از آلزایمر به عنوان یکی از دلایل دمانس یاد کرد. که  حدود 60تا70 درصد را شامل می شود. در این بیماری پس از سلول های مغز از بین رفته و عملکرد مغز تحلیل می رود. ممکن است شما هر فراموش کاری را آلزایمر تلقی کنید اما بهتر است بدانید با افزایش سن مقداری فراموشی طبیعی است اما آلزایمر نوعی اختلال حافظه پیشرفته است. طبق تحقیقات انجام شده در یک هشتم افراد سالمند احتمال بروز آلزایمر بسیار زیاد است. این بیماری یک بیماری پیچیده و چالش‌برانگیز است که نه تنها بر روی فرد بیمار، بلکه بر خانواده و دوستان او نیز تأثیر می‌گذارد.

علائم آلزایمر

علائم آلزایمر ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد و در افراد متفاوت با شکل های مختلفی روی دهد. بیماری آلزایمر چندین مرحله دارد:

1. اولین مرحله تغییر حافظه و‌گفتار در مراحل اولیه:

در این مرحله فرد به راحتی خاطرات گذشته را به یاد می آورد و عمده ی اختلال در حافظه ی کوتاه مدت و لحظه ای رخ می دهد. در مرحله اول علائم اولیه آلزایمر به این شکل است که فرد صحبت شما را فراموش می کند، ممکن است سوالات تکراری از شما بپرسد، در این مرحله عموما گفتار شخص مختل شده و در نحوه استفاده و یادآوری کلمات به مشکل بر می خورد .

2. مرحله ی دوم از دست رفتن حافظه و رفتار:

در این مرحله مشکلات آلزایمر پیشرفته تر شده و شخص با مشکلات بیشتری دست و پنجه نرم می کند. در این مرحله ابتدا شخص از نظر روحی پریشان می شود و ثبات شخصیتی خود را از دست می دهد. ممکن است در مکان هایی که قبلا بسیار حضور داشته گم شود. اثرات روحی این مرحله بسیار بیشتر است و عموما در شرایط روحی و خلقی دچار عدم ثبات می شوند و با حتی کوچکترین مسئله مانند رعایت بهداشت برای او بی اهمیت می شود. مرحله ی دوم اولین مرحله شروع علائم آلزایمر به صورت جدی است.

این دو مرحله اساسی ترین علائم آلزایمر است اما باید توجه داشته باشید که در صورتی که یکی از این علائم را در عزیزانتان مشاهده کردید بهتر است تر چه سریع تر با یک متخصص اعصاب و روان مشورت کنید تا بتوانید در مراحل اولیه آلزایمر را شناسایی کنید. زیرا درمان آلزایمر در مراحل اولیه کارایی بیشتری دارد. در ادامه تعدادی از علائم ثانویه آلزایمر را برای شما معرفی می کنیم:

• فشار خون شریانی کنترل نشده در سنین میانسالی و پیری
• آترواسکلروز شریان های بزرگ سر
• هیپرلیپیدمی
• هیپرهموسیستئینمی
• دیابت
• اضافه وزن بدن
• هیپودینامی
• هیپوکسی مزمن
• کهولت سن

به نقل از سایت clevelandclinic:

بیماری آلزایمر (که “alz-HAI-mirs” تلفظ می شود) یک بیماری مغزی است که باعث کاهش تدریجی حافظه، تفکر، یادگیری و مهارت های سازماندهی می شود. در نهایت بر توانایی فرد برای انجام فعالیت های اساسی روزانه تأثیر می گذارد. بیماری آلزایمر (AD) شایع ترین علت زوال عقل است.
علائم آلزایمر با گذشت زمان بدتر می شود. محققان معتقدند روند بیماری ممکن است 10 سال یا بیشتر قبل از ظاهر شدن اولین علائم شروع شود. AD بیشتر افراد بالای 65 سال را تحت تاثیر قرار می دهد.

درمان آلزایمر

درمان آلزایمر بسیار به زمان شناخت و تشخیص بیماری بستگی دارد هر چقدر که زودتر بیماری تشخیص داده شود بهتر می توان برای درمان آن  قدم برداشت . درست است که این بیماری درمان خاص و ثابتی ندارد و فرد مبتلا به آلزایمر تا آخر عمر با آن همراه است اما می توان با مصرف دارو مهارت های ذهنی را حفظ کرد، عملکرد مغز را بهبود بخشید و عوارض ناشی از آن را کاهش داد. همین درمان های به ظاهر ساده می تواند سبب شود که فرد مدت بیشتری استفلال داشته باشد و بتواند زندگی شخصی را داشته باشد. در برخی موارد پزشکان توصیه  می کنند که یک سری از تمرین های ذهنی نه برای درمان این بیماری، بلکه برای جلوگیری از پیشرفت سریع این بیماری گرفت.

تمرین هایی که برای مدیریت بیماری آلزایمر استفاده می‌شود. برای مدیریت و درمان بیماری آلزایمر، تعدادی تمرین و فعالیت وجود دارند که می‌توانند به بهبود عملکرد شناختی و کیفیت زندگی بیماران کمک کنند. در زیر به برخی از این تمرینات و فعالیت‌ها اشاره می‌شود:

1. انجام تمرینات شناختی:

• حل معما و پازل: مانند سودوکو، جدول کلمات متقاطع و پازلی که نیاز به تفکر و حل مسئله دارند.
• بازی‌های فکری: بازی‌هایی مانند شطرنج، بازی‌های کارتی یا بازی‌های تخته‌ای که نیاز به استراتژی و تفکر دارند.

2. انجام فعالیت‌های یادگیری:

• یادگیری زبان جدید: می‌تواند به تحریک مغز و حفظ عملکرد شناختی کمک کند.
• کلاس‌های هنری یا موسیقی: شرکت در فعالیت‌های هنری مانند نقاشی یا نواختن ساز می‌تواند ذهن را فعال نگه‌دارد.

3. انجام تمرینات حرکتی:

• ورزش‌های هوازی: پیاده‌روی، دویدن یا شنا که به بهبود سلامت عمومی و افزایش جریان خون به مغز کمک می‌کنند.
• یوگا یا تای‌چی: این فعالیت‌ها به تقویت تعادل، انعطاف‌پذیری و آرامش ذهن کمک می‌کنند.

4. انجام تمرینات حافظه:

• استفاده از کارت‌های حافظه: این تمرین‌ها می‌توانند به تقویت حافظه کمک کنند.
• تکرار و یادآوری: یادآوری اطلاعات جدید، مانند نام‌ها یا تاریخ‌ها، می‌تواند به تقویت حافظه کمک کند.

5. شرکت در فعالیت‌های اجتماعی:

• شرکت در گروه‌های محلی: فعالیت‌های گروهی و دادن هدیه به سالمند می‌تواند به بهبود روابط اجتماعی و روحیه کمک کند.
• شرکت در کلاس‌های گروهی: این کلاس‌ها می‌توانند شامل هنر، ورزش یا موضوعات دیگری باشند که علاقه‌مندند.

6. شرکت در فعالیت‌های روزمره:

مشارکت در کارهای خانه: انجام کارهایی مانند باغبانی، آشپزی و خرید می‌تواند به حفظ استقلال و تقویت مهارت‌های اجرایی کمک کند.

انواع آلزایمر

زوال عقل اولین علائم در بیماری آلزایمر است عموما اصلی ترین دلیل زوال عقل استرس و تنش های محیطی است این بیماری عموما از 8 سال قبل با استفاده از آزمایش های عصب شناسی قابل پیش بینی است. مشکلات آلزایمر عموما با عدم توانایی شخص در جذب اطلاعات جدید خود را نشان می دهد. آلزایمر انواع مختلفی  دارد که در ادامه به بررسی و تعریف هر یک از انواع آلزایمر می پردازیم:

1) زوال عقل یا آلزایمر زودرس

زوال عقل یا آلزایمر زودرس به شرایطی اطلاق می‌شود که ذهن و عملکرد شناختی فرد در سنین جوانی یا میانسالی (معمولاً قبل از 65 سالگی) تحت تأثیر قرار می‌گیرد. در این حالت، فرد به تدریج مشکلاتی در حافظه، تفکر، حل مساله و انجام فعالیت‌های روزمره تجربه می‌کند. علائم آلزایمر زودرس می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

1. مشکلات حافظه: فراموش کردن اطلاعات جدید، نام‌ها و قرار ملاقات‌ها.
2. اختلال در تفکر: دشواری در برنامه‌ریزی، سازمان‌دهی و حل مسائل.
3. تغییرات در شخصیت: تغییرات در خلق و خو، بی‌قراری یا افسردگی.
4. از دست دادن توانایی‌های اجتماعی: دشواری در دنبال کردن مکالمات یا درک موقعیت‌های اجتماعی.
5. اختلال در به خاطر سپردن اطلاعات جدید
6. پنهان کردن اشیا درمکان های عجیب
7. تکرار سوالاتی که پاسخ آن را می داند و قبلا پرسیده شده.
8. کناره گیری از فعالیت های قبلی و‌حضور در اجتماعات
9. تحریک پذیری یا عصبانیت غیرعادی
10. نیاز بیمار به کمک برای انجام فعالیت های مختلف
11. هذیان وافسردگی

این مرحله جز مراحل اولیه بیماری به حساب می آید. در این مرحله سرعت پیشرفت بیماری بسیار کم است. و در این مدت سالمند نیازمند درمان آلزایمر است.

2) آلزایمر متوسط

آلزایمر متوسط به مرحله‌ای از بیماری آلزایمر اشاره دارد که در آن علائم و نشانه‌های اولیه آلزایمر به طور قابل توجهی پیشرفت کرده و تأثیر بیشتری بر زندگی روزمره فرد دارند. در این مرحله، فرد ممکن است به کمک بیشتری نیاز داشته باشد و برخی از عملکردهای روزمره را به سختی انجام دهد. در این مرحله، حمایت از خانواده و دوستان و همچنین کمک حرفه‌ای از متخصصان می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی فرد مبتلا کمک کند. همچنین داروهای خاصی نیز وجود دارند که می‌توانند به کاهش علائم و تسهیل مدیریت بیماری کمک کنند.  علائم آلزایمر متوسط شامل:

1. مشکلات جدی در حافظه: فراموش کردن اطلاعات مهم مثل تاریخ‌ها و رویدادها، یا یادآوری افراد نزدیک دشوار است.
2. شلختگی در تفکر: ممکن است فرد در فهم و ترتیب اطلاعات دچار مشکل شود.
3. اختلال در زبان: مشکل در پیدا کردن کلمات مناسب یا تکرار سوالات.
4. اختلالات احساسی و رفتاری: ممکن است تغییرات در خلق و خو، مانند افسردگی، اضطراب، یا پرخاشگری مشاهده شود.
5. سختی در انجام فعالیت‌های روزانه: فرد ممکن است در انجام کارهای ساده مانند پختن غذا یا مدیریت امور مالی مشکل داشته باشد.
6. اختلال در شناخت زمان و مکان: گم شدن در مکان‌های آشنا یا فراموشی زمان و تاریخ.
7. در این زمان فرد هم در حافظه کوتاه مدت و هم بلند مدت دچار مشکل می شود.
8. پرخاشگری کلامی و فیزیکی یا بی قراری
9. اختلالات بیولوژیکی ریتم (مانند اشتها و خواب)
10. معکوس شدن ریتم خواب و بیداری
11. توهم و هذیان

از مشکلاتی که برای فرد در این مرحله رخ میدهد و سبب گیج شدن خانواده ی آن های می شود حرف زدن با خود است. برای مثال علائم آلزایمر متوسط حرف زدن با خود در آینه است.

3) زوال عقل شدید

آلزایمر شدید، مرحله نهایی و پیشرفته این بیماری است که در آن علائم و نشانه‌ها به‌طور قابل توجهی تشدید شده و بسیاری از عملکردهای شناختی و جسمی فرد تحت تأثیر قرار می‌گیرند. در این مرحله، فرد نیاز به مراقبت و حمایت کامل دارد.  علائم آلزایمر شدید شامل:

1. از دست دادن حافظه شدید: فرد ممکن است نام و چهره‌های نزدیکان و دوستان خود را فراموش کند و حتی نتواند خود را شناسایی کند.
2. ناتوانی در برقراری ارتباط: بیمار ممکن است قادر به صحبت کردن شخصی یا بیان نیازهای خود نباشد و ممکن است به صداها پاسخ ندهد.
3. کاهش فعالیت‌های حرکتی: بیمار ممکن است به تدریج حرکات فیزیکی را از دست بدهد و به نشستن یا دراز کشیدن وادار شود.
4. مشکلات در فعالیت‌های روزانه: بیمار نیاز به کمک کامل در انجام کارهای روزانه خود دارد، از جمله غذا خوردن، لباس پوشیدن و بهداشت شخصی.
5. تغییرات عاطفی و رفتاری: ممکن است رفتارهای غیرمعمول، اضطراب، افسردگی یا پرخاشگری بروز کند.
6. اختلال در شناخت زمان و مکان: گم شدن در مکان‌های آشنا و عدم توانایی در درک زمان و واقعیت.

شاید برای شما سوال پیش بیاید که تفاوت زوال عقل با آلزایمر چیست؟ آلزایمر با زوال عقل کاملا متفاوت است در جدول زیر تفاوت های اصلی این دو بیماری برای شما آورده شده است:

تشخیص آلزایمر

تشخیص آلزایمر شامل ارزیابی جامع و چند مرحله‌ای است که توسط پزشک یا متخصص حوزه سلامت انجام می‌شود. این روند معمولا شامل مراحل زیر است:

ابتدا باید تاریخچه پزشکی فرد چک شود. پزشک از بیمار و خانواده یا مراقبان او درباره علائم، وضعیت سلامتی عمومی و سوابق پزشکی گذشته سوال می‌کند. در قدم‌بعدی باید به ارزیابی علائم شناختی پرداخت و تست‌های شناختی استاندارد مانند آزمون‌های حافظه، تفکر و زبان (مانند آزمونMMS ) انجام می‌شود تا میزان عملکرد شناختی فرد ارزیابی شود. یکی دیگر از مراحلی که در تشخیص بیماری بسیار کمک کننده است معاینه فیزیکی برای بررسی وضعیت سلامت عمومی و شناسایی مشکلات پزشکی دیگر انجام می شود است. این موارد می‌تواند شامل فشار خون، ضربان قلب و وضعیت کلی بدن باشد.

روش دیگری که در تشخیص آلزایمر پیشرونده استفاده می شود، تصویربرداری مغز است. در برخی موارد، تصویربرداری‌های مغزی مانند MRI یا CT برای بررسی ساختار مغز و شناسایی شواهد آسیب یا مشکلات دیگر مانند سکته مغزی یا تومورها انجام می‌شود.همچنین برای اطمینان از روند بیماری پزشک ممکن است از خانواده یا مراقبان درباره توانایی فرد در انجام فعالیت‌های روزمره سوال کند و اینکه آیا نیاز به کمک دارند یا خیر.

افرادی که آلزایمر می گیرند چقدر زنده می ماند؟

طول عمر افرادی که مبتلا به آلزایمر هستند، به عوامل مختلفی بستگی دارد، و به طور کلی می‌توان گفت که این بیماری پیشرونده است و بین افراد متفاوت است. به طور متوسط، افراد پس از تشخیص آلزایمر، حدود 4 تا 8 سال زندگی می‌کنند، اما این مدت می‌تواند از 3 تا 20 سال یا بیشتر متغیر باشد. عوامل موثر بر طول عمر در افراد مبتلا به آلزایمر شامل موارد زیر است:

1. سن: سن هنگام تشخیص بیماری تأثیر زیادی بر پیش‌آگهی دارد. افرادی که در سنین بیشتری مبتلا می‌شوند ممکن است به دلیل عملکرد کمتر سلول های بدن و عدم انطباق آن ها، بیشتر به این بیماری مبتلا شوند.
2. سلامت عمومی: وضعیت کلی سلامتی فرد، شامل وجود بیماری‌های دیگر (مانند بیماری‌های قلبی، دیابت، یا اختلالات تنفسی) می‌تواند تأثیرگذار باشد. هراندازه که سیستم ایمنی فرد ضعیف تر باشد، علائم این بیماری شدید تر بروز می کند.
3. نوع آلزایمر: برخی از اشکال آلزایمر می‌توانند پیشرفت سریع‌تری داشته باشند، در حالی که سایر اشکال ممکن است پیشرفت کندتری داشته باشند. هر اندازه که سرعت پیشرفت آلزایمر بیشتر باشد، ممکن است فرد به دلیل عوارض ناشی از بیماری زودتر از بین رود.
4. حمایت و مراقبت: نحوه نگهداری از سالمند در این بیماری بسیار مهم و در کیفیت زندگی فرد تاثیر گذار است. کیفیت و نوع حمایتی که فرد دریافت می‌کند (بخصوص در مراحل پیشرفته بیماری) نیز می‌تواند بر طول عمر تاثیرگذار باشد.

نتیجه گیری

آلزایمر از سری  بیماری های مغزی است که سبب اختلال در عملکرد نورون ها و سلول های مغز که مسئول به یاد آوردن خاطرات و عملکرد آگاهانه است رخ می دهد. آلزایمر یکی از بیماری هایی است که به طور مزمن در افراد مسن رخ می دهد و علت بروز آن تا کنون مشخص نشده اما انتظار می رود که در عملکرد سلول های مغز اختلال پیش بیاید. سرعت پیشرفت علائم بیماری در سال های اول بروز بیماری بسیار کند است ولی با گذشت زمان سرعت آن بیشتر شده و فرد علائم واضح تری از بیماری مشخص می شود. مدت زنده ماندن فرد پس از بروز علائم آلزایمر عموما حداکثر 8سال می باشد. تا کنون راه درمان موثری برای این بیماری کشف نشده و تنها روش های درمانی سبب کاهش علائم آلزایمر خواهد شد. موسسه پرستار اول با داشتن کادری متخصص سالهاست که توانسته در نگهداری عزیزانی که در دوران سالمندی از آلزایمر رنج می برند، نگهداری و مراقبت کند تا زندگی با کیفیت بهتر را تجربه کنند.

سوالات متداول

1. آلزایمر چیست؟

آلزایمر یک نوع از زوال عقل است که به تدریج باعث اختلال در حافظه، تفکر و رفتار می‌شود. این بیماری عموماً باعث از دست رفتن توانایی‌های شناختی و فعالیت‌های روزمره می‌شود. در این بیماری عملکرد طبیعی سلول های مغز دچار اختلال شده و بسیاری از سلول های مغز در اثر آسیب از بین می رود.

2. علائم اولیه آلزایمر چیست؟

علائم اولیه شامل فراموشی اطلاعات جدید، سردرگمی در زمان و مکان، مشکل در انجام وظایف روزمره، تغییرات شخصیتی و کاهش توانایی در برنامه‌ریزی یا انجام کارهای منطقی است. با پیشرفت این بیماری علائم آن شدیدی تر می شود و در درجات پیشرفته توهم و هذیان را برای سالمند به دنبال دارد.

3. چه عواملی باعث بروز آلزایمر می‌شوند؟

علل دقیق آن هنوز به‌طور کامل مشخص نیست، اما عوامل ژنتیکی، تغییرات شیمیایی در مغز و تجمع پروتئین‌های غیرطبیعی (مانند بتا آمیلوئید) نقش دارند. از طرفی می توان از افزایش سن و عدم توانایی بدن در درست کار کردن را به عنوان یکی از عوامل بروز آلزایمر نام برد.

4. آیا آلزایمر درمان قطعی دارد؟

در حال حاضر، درمان قطعی برای آلزایمر وجود ندارد. اما برخی داروها می‌توانند علائم را کنترل کرده و پیشرفت بیماری را کندتر کنند. همچنین، درمان‌های غیر دارویی مانند مشاوره و حمایت اجتماعی نیز می‌توانند مفید باشند.

5. چگونه می‌توان به فرد مبتلا به آلزایمر کمک کرد؟

فراهم کردن محیطی آرام و آشنا، تسهیل در فعالیت‌های روزمره، ارتباط موثر و حمایت عاطفی از جمله روش‌هایی هستند که می‌توانند به بیماران کمک کنند.

6. آیا آلزایمر موجب مرگ می شود؟

آلزایمر اگر پیشرونده باشد بله کشنده است. آلزایمر پیشرونده در نهایت آنقدر نورون ها را تخریب میکند که بخش های کنترل کننده حیاتی بدن از کار می افتند و بیمار فوت میکند.