رژیم کتوژنیک در کودکان: آشنایی با فواید و مضرات این رژیم برای کودکان

فواید و مضرات رژیم کتوژنیک در کودکان

رژیم کتوژنیک در کودکان که متشکل ازچربی بالا و کربوهیدرات خیلی کم است معمولا برای درمان بیماری صرع و سرطان مغزبه کار می رود. درسال های اخیر استفاده از این رژیم افزایش یافته است. در این مقاله به فواید و مضرات این رژیم در کودکان و نوجوانان می پردازیم.  رژیم کتوژنیک در کودکان  به گونه‌ای طراحی شده است که بدن را به سمت کتوز سوق دهد، حالت متابولیکی که در آن بدن برای انرژی از چربی به جای کربوهیدرات استفاده می کند. هنگامی که مصرف کربوهیدرات ها کم تر شود ، کبد چربی را به مولکولی به نام کتون تبدیل می کند ، که ازآن به عنوان منبعی برای کسب انرژی بهره می گیرد‌. از دهه ی 1920 به عنوان راهی برای درمان صرع مقاوم استفاده شد.زمانی که هنوز داروهای ضد صرع تولید نشده بود این روش تنهادرمان موثرصرع بود.

برنامه غذایی رژیم کتوژنیک در کودکان  :

رژیم کتو باعث محدودیت های غذایی شدید در کودک می شود وبدن اورا برای تولید انرژی دچارمشکل می کند. برنامه غذایی  به طور معمول حاوی 90%چربی، 8_6%پروتئین و 24% کربوهیدرات است. مصرف غلات، سبزیجات، مواد معدنی،فیبر،آنتی اکسیدان ها وویتامین ها قطع می شود و بدین ترتیب  کودک انرژی روزانه ی خود راازچربی و پروتئین به دست می آورد. برخلاف رژیم های دیگر که فردناچار به تحمل گرسنگی است، در این رژیم غذاهای پرچرب گنجانده می شود. رژیم کتوژنیک در کودکان بسیار محدود کننده است و بیشتر شامل به غلات ، شکر ، میوه و سبزیجات نشاسته ای در برنانه غذایی لحاظ نمی شوند. دراین برنامه ی غذایی ، فقط 5 تا 10 درصد از رژیم غذایی شما می تواند از کربوهیدرات ها باشد.

رژیم کتوژنیک در کودکان  با سایر رژیم های کم کربوهیدرات متفاوت است مثلا رژیم غذایی اتکینز ، مصرف پروتئین را محدود می کند. این یعنی چربی 60 تا 80 درصد رژیم غذایی را شامل می شود، مصرف گوشت چرب ، پنیر ، تخم مرغ ، آجیل ، روغن و غیره. هم چنین مصرف بسیاری از میوه ها ، سبزیجات و غلات سالم در این رژیم محدود می شود. کمبود مواد مغذی می تواند باعث بروز مشکلاتی از قبیل سلامتی استخوان ، کند شدن رشد ، سنگ کلیه ، استفراغ و رفلاکس معده شود.
یکی دیگر از مهمترین مواد مغذی مور دنیازبدن ، فیبر است که به دلیل داشتن کربوهیدرات ، نمی توان از آن استفاده کرد.

این مشکل بسیارحائزاهمیت است، زیرا فیبر برای عملکرد سالم روده ضروری است و باکتری های مفید موجود در روده را تغذیه می کند. جای تعجب نیست یبوست یکی از عوارض جانبی رژیم کتو است. یكی از مهم ترین عوارض رژیم کتوژنیک در کودکان ، آنفولانزای كتو است. افرادی که از این رژیم پیروی می کنند طیف وسیعی از علائم از جمله سردرد، مه مغزی خستگی ، تحریک پذیری و مشکل در خواب راتجربه می کنند.علاوه برعوارض جانبی جسمی، ممکن است تأثیرات روانی نیز بر کودکان داشته باشد.

   رژیم کتوژنیک در کودکان برای کنترل صرع:

صرع می تواند کیفیت زندگی کودکان را به شدت محدود کرده و از مشارکت آن ها در فعالیت های مدرسه و فعالیت های اجتماعی جلوگیری کند. کنترل تشنج اولین قدم برای کمک به کودکان مبتلا به صرع وبرگرداندن زندگی آن ها به روال  عادی است. رژیم کتوژنیک در کودکان  به عنوان یک گزینه درمانی مناسب ارائه شده است آمارها نشان می دهد که اغلب از داروهای جدید مؤثرتر است ، و هم چنین به طور مداوم هوشیاری و عملکرد مغز را بهبود می بخشد. در سال 2008 یک مجمع پزشکی بین المللی اعلام کرد رژیم کتوژنیک باید پس از استفاده دو داروی ضد تشنج ناموفق به کودک ارائه شود. رژیم غذایی باید تحت نظارت دقیق متخصص تغذیه شروع و حفظ شود.

طبق تحقیقات اخیربه کارگیری این رژیم برای کودکان مبتلا به صرع موجب افزایش سوخت و سازبدن وکاهش تحریک پذیری مغز ودرنتیجه علائم تشنج کم تر در50% آن ها شد. معمولا نگهداری کودک طی یک تا دوهفته ی اول این رژیم در بیمارستان ومستقیما تحت نظر پزشک خواهد بود.  ممکن است در هفته ی اول از تمام مواد مغذی رژیم برای هفته ی اول استفاده شود و پس از آن رژیم دوباره ازسر گرفته شود. تمام آموزش های لازم به کودک و والدین داده می شود تا بتوانند این رژیم رادر منزل ادامه دهند.

  رژیم کتوژنیک برای درمان سرطان مغز:

رژیم کتوژنیک در کودکان  در کنار شیمی درمانی راهی مناسب برای کنترل سرطان مغزاست. محققان به این نتیجه رسیده اند تقریبا تمام تومورها از انرژی کربوهیدرات(گلوکز)برای رشد تغذیه می کنند و چون این رژیم باعث محدودیت استفاده از گلوکز می شود سلول های تومورکوچک تر می شوند، درنتیجه به کارگیری این رژیم به همراه روش های درمانی دیگراثربخشی بالایی دارد. مطالعات روی حیوانات نیزاین اثر بخشی را تایید می کند. معمولاً دوره ی این رژیم حدود دو سال طول می کشد و پس ازاین دوره یا قطع می شود یا به شکل اصلاح شده آتکینز تغییر پیدا می کند.

پزشکان معمولا رژیم کتوژنیک در کودکان  را توصیه نمی کنند چون ممکن است حفظ آن در درازمدت کمی مشکل باشد. طی 20 سال اخیر انواع اصلاح شده ی این رژیم مانند رژیم آتکینز معرفی شده اند که فواید آن ها به نسبت بالاتر است.اگرچه کتودرمانی مصرف کربوهیدرات وپروتئین را محدود می کند، رژیم اصلاح شده  آتکینز سرشار از کربوهیدرات هاست و مقاومت بدن نسبت به انسولین را بالا می برد . همچنین تحقیقات نشان داده است که رژیم کتو می تواند برای نوزادان و کودکان نوپا مؤثر باشد.از آن جا که این گروه سنی بسیار آسیب پذیر هستند حتما باید تحت نظر پزشک از آن استفاده کنند.

    عوارض جانبی احتمالی

رژیم کتوژنیک در کودکان  مانند هر رژیم غذایی دیگری ممکن است عوارض جانبی داشته باشد و این عوارض در کودکان و نوجوانان بیش تر خواهد بود ، زیرا بدن آن ها در حال رشد است.مهم ترین عوارض جانبی احتمالی مرتبط با رژیم کتو در کودکان:

• کمبود آب بدن
• مشکلات گوارشی مانند تهوع ، استفراغ ، اسهال و یبوست
• افزایش کلسترول خون
• قند خون پایین
• مختل شدن رشد
• کمبود ویتامین ومواد معدنی

زمانی که درمان تحت نظر پزشک باشد، اقدامات مناسب برای به حداقل رساندن عوارض جانبی صورت می گیرد. بدون کمک گرفتن از دستورات پزشک این رژیم باریسک بالایی همراه خواهد بود. كودكان در مرحله ی حساسی از زندگی خود قرار دارند كه باسرعت زیاد رشد می كنند به همین دلیل تغذیه آن ها بسیار مهم است. محدود کردن بیش از حد مواد غذایی ممکن است بر رشد و سلامت کلی آن ها تأثیر بگذارد. با توجه به میزان بالای چاقی در کودکان ، بسیاری از کودکان ممکن است ناچار به کاهش مصرف کربوهیدرات شوند. با این حال ، رژیم کتوژنیک در کودکان  سالم و در حال رشد بسیار محدود کننده است.

     آیارژیم کتوژنیک برای کاهش وزن کودکان و نوجوانان مناسب است؟

ظاهر متناسب برای نوجوانان حائزاهمیت است. رعایت رژیم غذایی بیش از حد محدودکننده می تواند منجر به رفتارهای ناسالم وعادات غذایی بد شود. اگرچه مطالعات حاکی از تاثیر رژیم کتو روی  کاهش وزن نوجوانان است، بسیاری از الگوهای غذایی دیگرکم عارضه ترخواهند بود. همین ایده در مورد کودکان نیز صدق می کند. در حالی که رژیم کتو می تواند به کاهش وزن کمک کند ، سایر الگوهای غذایی نیاز به محدودیت کمتری دارند ونسبت به رژیم کتو کم خطرتر هستند.  از آن چه گفته شد نتیجه می گیریم رژیم کتوژنیک در کودکان  در کنار روش های درمانی متداول برای معالجه کودکان و نوجوانان مبتلا به صرع و سرطان مغز روش مناسبی است که حتما باید تحت نظر پزشک صورت گیرد تا عوارض جانبی مانند کم آبی بدن به حداقل برسند. این رژیم برای کاهش وزن کودکان و نوجوانان توصیه نمی شود.

با توجه به موارد ذکر شده در مورد اهمیت نوع رژیم غذایی در کودکان ، لازم است  استفاده از هر نوع رژیم خاص مانند رژیم غذایی کتوژنیک در کودکان تحت نظر متخصص تغذیه انجام گردد. در راستای حفظ سلامت و رشد کودک ضروری است والدین و پرستار کودک با رویکردهای حرفه ای با تغذیه کودک روبرو شده و  همواره به دنبال بهترین و مناسب ترین رژیم های غذایی برای کودک خود  باشند.