روش های کاهش اختلالات خواب در سالمندان

اختلالات خواب در افراد مسن sleep problems in the elderly  پدیده ای پر تکرار است و ممکن است متوجه شوید که به تدریج با گذشت زمان بدتر می شود.

همچنین بخوانید: پرستار سالمند

سالمندان ممکن است زودتر از موعد در ابتدای شب احساس خواب کنند ،و همچنین ممکن است صبح ها زودتر بیدار شوند یا احساس کنند که نمی توانند خواب عمیقی را تجربه نمایند .

این نکات به سالمند کمک می کند تا با مشکلات خواب خود کنار بیاید و با آرامش بیشتری به خواب برود :

دلایل عمده کم خوابی در افراد مسن

درد داشتن در یکی از اندامهای بدن می تواند به خواب رفتن و در خواب ماندن را در طول شب دشوار کند. اگر سالمند از نظر سلامتی مشکلاتی داشته باشد مانند آرتروز لازم است برای تسکین درد مفاصل خود با یک پزشک مشورت نماید. در غیر اینصورت امکان دارد به دلیل درد حاصله از آرتروز نتوانند خواب راحتی داشته باشد . استفاده از یک روند درمانی ساده مانند تغییر وضعیت خواب برای رفع ناراحتی هایی که منجر به درد می شود می تواند تا حد زیادی جلوی آشفتگی خواب را بگیرد.

درد ناشی از بیماری‌ها مانند دیابت آسم پوکی استخوان و آلزایمر می توانند بر روی الگوهای خواب تاثیرات منفی بگذارند.
همچنین نیاز مداوم به دفع ادرار در طول شب می‌تواند یکی از مهم‌ترین دلایلی باشد که خواب سالمند را آشفته نماید. بهتر است در مورد درمان هرگونه از مشکلات و بیماری های فوق با پزشک مشورت نمایید.

چرا داشتن یک خواب خوب برای سالمند ضروری است

قطعاً درست خوابیدن و به اندازه کافی خوابیدن در افراد سالمند درست به اندازه افراد جوان حائز اهمیت است. خواب کافی می‌تواند بر بهبود تمرکز حافظه و ترمیم سلول های آسیب دیده بدن و تقویت سیستم ایمنی بدن تاثیر گذار باشد.

متخصصان خواب بر این باورند که افراد سالمندی که در طول شب به اندازه کافی نمی خوابند در طول روز بیشتر احساس خواب آلودگی خواهند داشت و دچار مشکلات حافظه و نقص در تمرکز خواهند شد و در نهایت دچار افسردگی می گردند. اختلال خواب می‌تواند عامل اصلی افزایش خطر ابتلا به دیابت، بیماری‌های قلبی، سرطان پستان در زنان و مشکلات اضافه وزن باشد.

همچنین کمبود خواب سبب زمین خوردن سالمند می گردد، بنابراین کمک به سالمندان برای داشتن خواب بهتر بسیار مهم است.

روشهای عملی کمک به سالمندان برای داشتن خواب بهتر

اگر سالمند تحت مراقبت شبانه روزی در منزل می باشد، لازم است پرستار سالمند از جنبه‌های مختلف زندگی روزمره سالمند باخبر باشد تا بتواند در الگوی خواب او تاثیر بگذارد .

ممکن است روال عادی زندگی سالمند دارای فاکتور هایی باشد که خواب خوب شبانه را مختل می نماید بنابراین لازم است پرستار سالمند این موضوع را با پزشک در میان بگذارد و با مشورت او روتین مشخصی را برای فعالیتهای روز و شب سالمند تعیین کنند تا ساعت خواب او منظم گردد.

با انجام تعدادی از اقدامات قبل از خواب، سالمند احساس آرامش بیشتری خواهد نمود و آمادگی بیشتری برای خوابیدن خواهد داشت.
یکی از عوامل اصلی بی خواب شدن سالمند استفاده از خوراکی ها و نوشیدنی های محرک درست قبل از خوابیدن است که باید برای داشتن خواب خوب از این کار اجتناب نمود.

همچنین لازم است یک کار آرام بخش مانند کتاب خواندن را برای دور کردن افکار منفی و نگرانی قبل از خواب انجام دهند .

احساس آرامش و کاهش اختلالات خواب

اگر سالمند به مراقبتهای شبانه روزی نیاز دارد یکی از مهم‌ترین مواردی که باید مورد توجه پرستارسالمند قرار گیرد اطمینان از راحت بودن تخت خواب و اتاق خواب سالمند است .

ممکن است سالمند به یک تشک و بالش جدید نیاز داشته باشد تا بتواند در رختخواب با آرامش بیشتری بخوابد . برخی از سالمندان در تشک هایی که دارای الیاف مصنوعی هستند به راحتی نمی خوابند ، بنابراین لازم است از روکش های نخی برای پوشاندن این نوع از تشک ها استفاده گردد.

علاوه بر میزان راحتی تختخواب ، یکی از فاکتورهای مهم در نوع پوشش و لباس های سالمند است . لباسی که سالمند برای خوابیدن می پوشد ممکن است نوع خواب سالمند را تحت تاثیر قرار دهد. اگر فرد سالمند دچار مشکل زوال عقل یا آلزایمر است ممکن است از تحریک ، ناراحتی یا محدودیتی که لباس خواب برای او ایجاد می‌نماید آگاهی نداشته باشد.

لذا بهتر است لباس خواب سالمند را بررسی نموده و در صورتی که نیاز دارد از یک لباس خواب نخی گشاد برای بهتر خوابیدن استفاده نمایید.

برنامه ریزی برای سطح فعالیت

هر چقدر سن سالمند بالاتر برود ممکن است به صورت فزاینده‌ای انجام ورزش و فعالیت های این گونه را دشوار ببیند. به خصوص اگر دارای مشکلات جسمی و حرکتی باشد این مسئله برای او جدی تر می گردد . نقش پرستار سالمند در این میان بسیار مهم است زیرا یک پرستار سالمند ماهر می‌تواند با همراهی سالمند در یک پیاده روی کوتاه در فضای سبز یا رفتن به یک استخر محلی برای شنا تاثیر زیادی بر فعال نگه داشتن سالم داشته باشد.

محققان ثابت نمودند که پیاده روی در فضای سبز و انجام فعالیت‌های ورزشی می تواند تاثیر زیادی بر بهبود کیفیت خواب در سالمندان داشته باشد.
بهتر است این گونه فعالیت ها در فضای آزاد و زیر نور خورشید انجام پذیرد زیرا نور خورشید می تواند تحریک تولید ملاتونین در بدن را انجام دهد. این هورمون مقدار اکسیژن را در مغز افزایش میدهد و باعث بهبود سلامت عمومی و همچنین ارتقاء الگوی خواب سالم می شود.

علاوه بر فعالیت‌های بدنی داشتن تحریک های مناسب ذهنی نیز برای بهبود خواب سالمند می تواند نقش موثری داشته باشد.
ترغیب سالمند برای شرکت در سرگرمی هایی که از نظر ذهنی تحریک کننده است می تواند سبب استفاده بیشتر از مغز سالم گردد در نتیجه فرد سالخورده بیشتر خسته شده و آماده داشتن خواب شبانه با کیفیتی خواهد شد.

حل کردن پازل هایی مانند جدول کلمات متقاطع و سودوکو برای یک فرد سالمند که دچار اختلال خواب است فعالیتی ذهنی ایده‌آل است. اما باید دقت شود که این موارد بیش از حد چالش‌برانگیز نباشد زیرا ممکن است بیش از حد ذهن فرد سالمند را به چالش بکشد و آرامش او را از بین ببرد.

تاثیر اتاق خواب بر اختلالات خواب  :

لازم است از این موضوع اطمینان حاصل نمایید که اتاق خواب سالمند به اندازه کافی تاریک باشد. به خصوص اگر سالمند زودتر از بقیه افراد خانواده به رختخواب رفته باشد نور متساعد شده از اتاق های دیگر ممکن است خوابیدن را برای او دشوار کند.

استفاده از پرده های ضخیم بر روی پنجره یا خاموش کردن چراغ هایی که باعث اختلال در خواب سالمند می گردد سبب افزایش آرامش او در هنگام خوابیدن می شود لازم است . هرگونه وسیله برقی که می تواند از خود نور ساطع کند مانند تلویزیون یا ساعت خاموش شود یا از اطاق بیرون برده شود تا باعث حواس پرتی و اختلال خواب سالمندان نگردد.

البته بعضی از سالمندان با خوابیدن در تاریکی مطلق مشکل دارند بنابراین می‌توان از یک چراغ خواب در خارج از اتاق آنها استفاده نمود .به ویژه اگر سالمند در طول شب نیاز به استفاده از دستشویی پیدا نماید این نور می تواند جلوی سقوط و زمین خوردن او را بگیرد.

با توجه به زمان زیادی که هر یک از ما در اتاق خواب خود می گذرانیم لازم است این مکان آرام بخش باشد.  هرچه اتاق خواب سالمند مکان آرامتری باشد احساس راحتی و امنیت در آن بیشتر می گردد.

داشتن عکس هایی از افرادی که برای سالمند عزیز هستند و خاطرات خوشی را برای او تداعی می‌کنند او در به خواب رفتن بسیار کمک خواهد کرد زیرا سبب آرامش زیادی در وی خواهد شد.

اگر پس از انجام این اقدامات سالمند همچنان در خوابیدن مشکل دارد  بهتر است همواره از عادت داشتن خواب طولانی در طول روز جلوگیری گردد زیرا این امر به نوبه خود سبب اختلال در خواب شبانه می گردد.  همواره با یک متخصص خواب در مورد اختلالات خواب سالمند مشورت نمایید تا در صورت نیاز راهنمایی های مفیدی را ارائه دهد.

مرکز پرستاری پرستار اول با داشتن مجوز رسمی از وزارت بهداشت و سال ها تجربه ارزشمند در ارائه خدمات مراقبت و پرستاری در منزل آمادگی دارد به صورت شبانه روزی به همشهریان گرامی ارائه خدمت نماید.
کادر متخصص و آموزش دیده این مرکز در قالب پرستار کودک ، پرستار سالمند و پرستار بیمار با اندوختن تجارب ارزشمند در طی سال ها خدمت رسانی همواره آماده حضور در کنار شما عزیزان می باشد.
هشدار! این مطلب صرفا جنبه آموزشی دارد و برای استفاده از آن لازم است با پزشک یا متخصص مربوطه مشورت کنید.
لطفا به این مقاله امتیار دهید.