علل و خطرات ناشی از آریتمی قلبی را بشناسیم

آریتمی قلبی Cardiac Arrhythmias یکی از مشکلات شایع در تمام گروه های سنی می باشد. سیستم الکتریکی قلب اهمیت حیاتی در کارکرد قلب دارد. این سیستم سرعت ضربان قلب را تعیین می کند و همچنین ضربان عضلات قلب را هماهنگ و سازماندهی می کند .

ناهنجاری در سیستم الکتریکی قلب می تواند ضربان قلب را خیلی سریع یا خیلی آهسته کند، یا عملکرد طبیعی قلب را کاملا مختل کند حتی اگر عضلات و دریچه های قلب کاملا طبیعی باشند ، این اختلال آریتمی قلبی Cardiac Arrhythmias نامیده می شود.

اگر قلب را مانند خانه تصور کنیم ، سیستم الکتریکی قلب در واقع سیمکشی برق خانه است که تامین کننده انرژی است . ممکن است در مواردی سیستم سیمکشی خانه دچار نقص شود درحالیکه ساختار خانه کاملا سالم است.

آسیب به سیستم الکتریکی قلب اغلب علت مرگ ناگهانی همراه با حمله قلبی است . حتی اگر آسیب به قلب ناشی از حمله قلبی خفیف یا متوسط باشد . یکی از دلایل انجام CPR و استفاده از دفیبریلاتورها(الکتروشوک) در حقیقت بازیابی ضربان قلب است .

دلایل آریتمی قلبی را می توان به چند دسته تقسیم کرد ، در این مطلب به شرح مختصری از دلایل اصلی ایجاد آریتمی قلبی می پردازیم

عدم تعادل سیستم عصبی خود مختار

سیستم عصبی خودمختار به طور کلی عملکردهای حیاتی را کنترل می کند که به طور معمول آگاهانه درباره آنها فکر نمی کنیم ، مانند تنفس ، تعریق و ضربان قلب . در واقع سیستم عصبی خودمختار ما را زنده نگه می دارد .

سیستم عصبی خود مختار شامل اعصاب سمپاتیک و پاراسمپاتیک است . عصب واگ مهمترین بخش سیستم عصبی خود مختار است.

برادی کاردیا Brady cardias (ریتم کند قلب) و تاکی کاردی Tachycardias (ریتم سریع قلب) غالبا در نتیجه فعالیت بیش از حد عصب واگ یا اعصاب سمپاتیک است .این فعالیت شدید عصب واگ ممکن است به علت استفراغ ، یبوست شدید یا انسداد ادرار باشد.

مقدار زیاد آدرنالین حاصل اعصاب سمپاتیک که خود بر اثر استرس حاد یا ترس ناگهانی بوجود می آید می تواند باعث افزایش چشمگیر ضربان قلب (تاکی کاردی) شود .

راه درمان آریتمی که به دلیل عدم تعادل اعصاب خود مختار بوجود می آید ، از بین بردن علت بالا بودن فعالیت عصب واگ یا اعصاب سمپاتیک است .این آریتمی ها با برطرف شدن عدم تعادل سیستم خودمختار از بین می روند

بیماری قلبی

هر نوع بیماری قلبی می تواند در سیستم الکتریکی قلب تاثیر بگذارد و باعث آریتمی قلبی شود . آریتمی قلبی که ناشی از بیماری قلبی است دامنه وسیعی دارد . می تواند از مشکلات خوش خیم بطنی تا فیبریلاسیون بطنی بسیار بدخیم را شامل شود

مشکلات ساختار قلب، شایعترین علت آریتمی قلبی خطرناک است .

اختلالات قلبی که معمولا مشکلات جدی قلبی به شمار می روند شامل ، بیماری عروق کرونر، کاردیومیوپاتی (بیماری عضلات قلب) و بیماری دریچه قلب هستند.

در واقع خطر مرگ ناگهانی در افرادی که دچار حملات قلبی یا نارسایی قلبی هستند بسیار بالا است و یکی از اهداف اصلی پزشک معالج اقدامات لازم برای کاهش قابل ملاحظه این خطر است

مواد مخدر و بعضی داروها

مواد مخدر می تواند عامل محرکی برای ایجاد آریتمی قلبی باشند ، مخصوصا در افرادی که بیماری زمینه ای دارند یا به دلایل ژنتیکی احتمال بروز بیماری در آنها زیاد است .

البته استفاده از بعضی داروها نیز ممکن است مشکل آریتمی قلبی ایجاد کند . مثل داروهای ضد التهابی به ویژه کینیدین و دیسوپیرامید و پروکایین آمید ….

استفاده از آنتی بیوتیکها مثل اریترومایسین ، آزیترومایسین ،کلاریترومایسین و سیپروفلوکسامین

آنتی هیستامینهای غیرآرامبخش مانند ترفنادین و آستمیزول

داروهای روانگردان به ویژه هالوپریدول ، تورازین و متادون

مصرف کوکایین و زیاده روی در مصرف الکل

اختلالات ژنتیکی

طی تحقیقاتی که از سال 2000 صورت گرفته محققان چندین جهش ژنتیکی را شناسایی کرده اند که اکنون بسیاری از آریتمی های قلبی با دلایل ناشناخته را توضیح می دهد.

در اینجا لیستی از شایعترین آریتمی های قلبی که اکنون می دانیم وابستگی ژنتیکی دارند را ذکر می کنیم .مسلم است که با پیشرفت تحقیقات آریتمی های دیگری نیز به این لیست اضافه خواهند شد.

سندرم QT طولانی

سندرم بروگادا

بعضی از شکلهای انسداد قلب

سندرم سینوس بیمار در جوانان

انواع خاصی از فیبریلاسیون دهلیزی

انواع خاصی از تاکی کاردی بطنی

سالخوردگی

به دلایلی که مشخص نیست پیری خود با نوعی فیبروز منتشر(زخم) در عضله قلب همراه است که ممکن است منجر به سندرم سینوس بیمار ، انسداد قلب ، یا فیبریلاسیون دهلیزی و در نهایت آریتمی قلبی شود .

فیبروز قلبی ناشی از پیری متداول ترین دلیل نیاز افراد مسن به تنظیم کننده ضربان قلب است .

اختلالات الکترولیت یا متالولیک

اختلالات مختلف الکترولیت های سرم خون و اسیدیته خون می تواند باعث آریتمی قلبی شود . این اختلال معمولا در افرادی دیده می شود که به بیماری کلیوی و دیابت مبتلا هستند و داروهای خاصی مصرف می کنند به مخصوص داروهای ادرارآور . این افراد معمولا کمبود آب و بیماری حاد دارند.

اختلالات متابولیکی و اکترولیتی که به طور برجسته باعث آریتمی قلبی می شوند شامل

هیپوکالمی (سطح پتاسیم پایین)

هیپرکالمی (سطح بالای پتاسیم)

هیپومنیزمی (سطح منیزیم پایین)

هیپوکلسمی (سطح کلسیم پایین)

اسیدوز (خون بیش از حد اسیدی است)

آلکالوز(خون بیش از حد قلیایی است)

بیهوشی

آریتمی قلبی در افرادی که تحت بیهوشی عمومی قرار می گیرند شایع است . در حالی که بیشتر این آریتمی ها خوش خیم هستند و به راحتی کنترل می شوند برخی از آنها می توانند خطرناک باشند

بیهوشی به دلایل مختلف با آریتمی قلبی همراه است از جمله

اختلالات الکترولیت و متابولیکی که ممکن است در حین بیهوشی رخ دهد

نوسانات فشار خون

عدم تعادل دستگاه عصبی خودمختار بر اثر بیهوشی

آسیب های قلبی عروقی در حین جراحی به ویژه جراحی قلب

ضربه قلبی

ضربه قلبی ناشی از هرگونه آسیب به قفسه سینه یا در نتیجه جراحی قلب می تواند هر نوع آریتمی قلبی را ایجاد کند

ایدیوپاتیک

اگر پس از یک تحقیق دقیق علت اصلی آریتمی قلبی ناشناخته باقی بماند ، آریتمی قلبی ایدیوپاتیک تلقی می شود .

ایدیوپاتیک اصطلاح پزشکی است که زمانی بکار می رود که ما نمی دانیم علت اصلی بیماری چیست.

در ساهای اخیر بسیاری از آریتمی هایی که قبلا به عنوان ایدیوپاتیک طبقه بندی می شدند اکنون می دانیم که ریشه ژنتیکی دارند

پیشگیری

بهترین راه برای کاهش خطر ابتلا به آریتمی قلبی ، پیشگیری از ابتلا به بیماری قلبی است .

کاهش دادن عوامل ایجاد کننده بیماری قلبی برای بسیاری از مردم می تواند سخت باشد ولی باید بدانید که ارزش تلاش کردن را دارد.

تغییر در سبک زندگی می تواند تا حدود زیادی خطر ابتلا را کاهش دهد .

این تغییرات شامل :

سیگار نکشید

مدیریت افزایش کلسترول یا تری گلیسیرید

ورزش زیاد

درمان فشار خون بالا

مدیریت دیابت

اجتناب از چاقی یا در صورت نیاز کاهش وزن

اکثر قریب به اتفاق آریتمی های قلبی که برای زندگی خطرناک است ناشی از بیماریهای قلبی است که تا حد زیادی قابل پیشگیری است .

در حالی که امروزه بیشتر آریتمی های قلبی را وابسته به عوامل ژنتیکی می دانیم ، انجام آزمایش ژنتیک چندان کار ساز نیست ، زیرا ژنتیک آریتمی قلبی بسیار پیچیده است و نمی توان با ترجمه تست ژنتیک به راه کارهای عملی رسید. ولی در خانواده هایی که مشکل آریتمی قلبی وابسته به عوامل ژنتیکی دارند می توان توصیه به انجام کارهای پیشگیرانه مثل تغییر در سبک زندگی ،تغذیه سالم ، اجتناب از مصرف غذاهای فرآوری شده به ویژه سرخ شده است . در پایان باید بدانید که مهمترین عامل سلامت قلب آرامش و پرهیز از عوامل استرس زا است .

مرکز پرستاری پرستار اول با داشتن مجوز رسمی از وزارت بهداشت و کادری مجرب متشکل از پرستار کودک ، پرستار سالمند و پرستار بیمار آمادگی دارد به صورت شبانه روزی به ارایه خدمات مراقبت و پرستاری در منزل بپردازد.