درمان اسهال با روشهای فوری و خانگی

اسهال یکی از مشکلات گوارشی رایج است که می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله مصرف غذای آلوده، عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی، استرس و حساسیت‌های غذایی ایجاد شود درمان اسهال با روشهای فوری و خانگی بسیار رایج بوده و افراد زیادی هستند که با استفاده از درمان‌ها و داروهای خانگی می توانند بدون مراجعه به پزشک اسهال را درمان کند.

ناگفته نماند که درمان اسهال با استفاده از داروهای خانگی تنها زمانی توصیه می شود که زود نتیجه دهد. به عبارت دیگر افرادی که مبتلا به اسهال مزمن و حاد می ‌شوند جهت جلوگیری از کاهش املاح بدن خود و دریافت درمان مناسب حتماً باید به پزشک مراجعه کنند. در ادامه، به معرفی روش‌های مؤثر خانگی برای درمان اسهال و بهبود سریع‌تر این وضعیت با پرستار بیمار می‌پردازیم.

اسهال چیست؟

اسهال یک نوع بیماری گوارشی است که هر فردی در طی سال ممکن است آن را تجربه کند. دلایل مختلفی وجود دارند که منجر به بروز بیماری اسهال میشوند. افرادی که به اسهال مبتلا می‌شوند به صورت مکرر و در بازه های زمانی کوتاه مدت نیاز به اجابت مزاج دارند. از این رو می‌توان از اسهال به عنوان یک عارضه آزاردهنده یاد کرد که بدن را ضعیف و دهیدراته میکند.

در واقع اسهال حالتی است که در آن فرد دچار دفع مدفوع شل و آبکی می‌شود و تکرر دفع نیز رخ می‌دهد. این وضعیت ممکن است به صورت حاد (چند روز) یا مزمن (چند هفته یا بیشتر) اتفاق افتاده و به دلیل عوامل مختلفی مانند عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی، مصرف غذاهای آلوده، استرس، یا حساسیت به برخی مواد غذایی ایجاد می‌شود. اسهال باعث کم‌آبی بدن می‌شود که به‌ویژه در کودکان و سالمندان خطرناک است و نیاز به درمان فوری اسهال دارد.

معمولاً شایع ترین علائم اسهال شامل مدفوع آبکی، حالت تهوع، کم آبی بدن، شکم درد، دل پیچه و نفخ است. هنگامی که سالمندان به اسهال مبتلا می شوند نیاز به پرستار سالمند دارند. زیرا آن ها در چنین شرایطی به سختی می توانند خود را کنترل کنند.

به نقل از وبسایت clevelandclinic :

اسهال به صورت مدفوع شل و آبکی تعریف می‌شود و یک وضعیت رایج است که معمولاً طی چند روز به خودی خود برطرف می‌شود. علل شایع آن شامل عفونت‌ها، عدم تحمل غذایی، داروها و اختلالات گوارشی است. در حالی که بیشتر موارد خفیف هستند، اسهال مداوم یا مزمن ممکن است نشان‌دهنده مشکلات جدی‌تری باشد. علائم اسهال شدید مانند تب، کم‌آبی بدن و وجود خون در مدفوع نیاز به توجه پزشکی دارد.

علائم ابتلا به اسهال

اسهال به وضعیتی اشاره دارد که در آن فرد دفع مدفوع شل و آبکی را تجربه می‌کند. علائم اصلی و مرتبط با اسهال شامل موارد زیر است:

1. افزایش تعداد دفعات دفع مدفوع: یکی از علائم اولیه اسهال، افزایش تعداد دفعات دفع مدفوع به‌ویژه به‌شکل شل و آبکی است که نیاز به درمان اسهال فوری دارد.
2. درد و گرفتگی شکم: بسیاری از افراد می‌توانند در کنار اسهال، درد و گرفتگی در ناحیه شکم را تجربه کنند.
3. نفخ و گاز شکم: تولید بیش‌ازحد گاز و احساس نفخ در شکم نیز از علائم رایج است.
4. احساس فوریت در دفع: افراد مبتلا ممکن است احساس نیاز فوری به دفع مدفوع داشته باشند که کنترل آن دشوار است.
5. تهوع و استفراغ: در برخی موارد، همراه با اسهال علائمی مانند تهوع یا حتی استفراغ مشاهده می‌شود که نشان‌دهنده اختلال در عملکرد گوارشی است.
6. کم‌آبی بدن: کاهش سطح آب و الکترولیت‌ها در بدن به دلیل اسهال مکرر از نشانه‌های جدی این وضعیت است که می‌تواند به خستگی، خشکی دهان و کاهش ادرار منجر شود.

اسهال می‌تواند کوتاه‌مدت (حاد) یا طولانی‌مدت (مزمن) باشد و در صورت ادامه یافتن یا داشتن علائم شدید، نیاز به مراجعه به پزشک دارد. بانوان در دوران بارداری ممکن است دچار سوزش سر دل در بارداری شوند. ولی این موضوع نشانه هیچ مشکل گوارشی نیست و جای نگرانی ندارد.

انواع اسهال

اسهال وضعیتی است که به صورت تغییر در تعداد دفعات دفع مدفوع و یا تغییر در حالت مدفوع به شکلی آبکی یا شل تعریف می‌شود. در ادامه به توضیح انواع اصلی اسهال می‌پردازیم:

1- اسهال حاد (Acute Diarrhea)

اسهال حاد شایع‌ترین نوع اسهال است که به طور ناگهانی آغاز شده و معمولاً بین یک تا دو هفته به طول می‌انجامد. این نوع اسهال اغلب به علت عفونت‌های ویروسی، باکتریایی یا انگلی به وجود می‌آید و به درمان اسهال کودکان نیاز دارد.

2- اسهال مزمن (Chronic Diarrhea)

اسهال مزمن به اسهالی اطلاق می‌شود که بیش از چهار هفته ادامه پیدا کند. این نوع اسهال معمولاً ناشی از بیماری‌های طولانی‌مدت یا مشکلات ساختاری روده‌ها مانند التهاب روده است که به درمان خانگی اسهال نیاز دارد.

3- اسهال ترشحی (Secretory Diarrhea)

در اسهال ترشحی، روده مقدار زیادی مایعات ترشح می‌کند که از جذب شدن آن‌ها جلوگیری شده و منجر به اسهال می‌شود. این نوع اسهال معمولاً به تغییر در غشای روده یا عملکرد ناقل‌های یونی مرتبط است.

روش های درمان اسهال

اسهال یکی از مشکلات رایج گوارشی است که به دلایل مختلفی مانند عفونت‌ها، رژیم غذایی نامناسب یا بیماری‌های مزمن ایجاد می‌شود. در ادامه، به بررسی روش‌های درمان اسهال می‌پردازیم:

۱. داروهای ضد اسهال

داروهای ضد اسهال به طور معمول برای کنترل علائم اسهال استفاده می‌شوند. مانند:

• لوپرامید (Imodium): این دارو باعث کاهش حرکات روده و افزایش زمان عبور محتویات روده می‌شود. در نتیجه، مدت زمان اسهال کاهش می‌یابد.
• پراپیون (Propantheline): این دارو به عنوان یک آنتی‌کولینرژیک عمل کرده، به کاهش ترشح مایعات در روده کمک می‌کند و باید با نظر پزشک و پرستار در منزل مصرف شود.

۲. درمان با آنتی‌بیوتیک‌ها

در صورتی که اسهال ناشی از عفونت باکتریایی باشد، پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک تجویز کند. برای مثال:

• سیپروفلوکساسین (Ciprofloxacin): برای درمان عفونت‌های باکتریایی خاص، مانند عفونت ناشی از باکتری «شیگلا» یا «سالونلا».

۳. درمان‌های تخصصی

در صورت اسهال مزمن یا شدید، ممکن است نیاز به ارزیابی‌های بیشتری باشد:

• آندوسکوپی: برای بررسی دقیق‌تر وضعیت روده و شناسایی مشکلات احتمالی.
• آزمایش‌های خون و مدفوع: برای شناسایی عفونت‌های خاص یا ناهنجاری‌های متابولیکی.

درمان خانگی اسهال

اسهال یکی از مشکلات شایع گوارشی است که ممکن است به دلیل عفونت، غذای آلوده یا استرس ایجاد شود. در ادامه به بررسی روش‌های درمان خانگی اسهال می‌پردازیم:

۱. هیدراتاسیون

• آب: در صورت بروز اسهال، از دست رفتن آب و الکترولیت‌ها اتفاق می‌افتد. بنابراین، مصرف مایعات کافی برای جلوگیری از کم آبی بدن بسیار مهم است. آب ساده بهترین گزینه محسوب می‌شود.
• مایعات الکترولیتی: می‌توان از مایعاتی که حاوی الکترولیت‌ها هستند، مانند نوشیدنی‌های ورزشی یا محلول‌های خانگی مانند محلول ORS (محلول سرم خوراکی) استفاده کرد.

۲. گیاهان دارویی

• زنجبیل: زنجبیل خاصیت ضد التهابی و ضد میکروبی دارد. می‌توان چای زنجبیل تهیه کرد و مصرف نمود.
• چای نعناع: نعناع به تسکین مشکلات گوارشی کمک می‌کند. مصرف چای نعناع به آرامش روده‌ها کمک خواهد کرد.

۳. استراحت

• استراحت کافی به بدن کمک می‌کند تا بهبود یابد. در طول بیماری، به بدن خود اجازه دهید تا بهبود یابد و از فعالیت‌های سنگین پرهیز کنید.

درمان خانگی برای اسهال معمولاً شامل هیدراتاسیون، استفاده از گیاهان دارویی و استراحت کافی است. اگرچه بیشتر موارد اسهال خفیف به خودی خود بهبود می‌یابند، اما در صورت بروز علائم شدید، مراجعه به پزشک ضروری است.

عوارض اسهال برای بدن

اسهال به عنوان یک وضعیت بالینی، به معنی دفع مکرر و آبکی مدفوع است. این مشکل می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود و نیاز به درمان فوری اسهال دارد. در ادامه به تفصیل و توضیح کامل این مشکل می‌پردازیم:

1. کم آبی بدن (Dehydration): یکی از خطرناک‌ترین عوارض اسهال، کم آبی بدن است. در اثر اسهال، مقدار زیادی مایعات و الکترولیت‌ها از بدن دفع می‌شود.
2. عدم تعادل الکترولیت‌ها: اسهال منجر به از دست رفتن الکترولیت‌های مهمی مانند سدیم، پتاسیم و کلرید می‌شود.
3. سندرم روده تحریک‌پذیر: برخی از افراد پس از تجربه اسهال، ممکن است به سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) دچار شوند. این اختلال به علائم گوارشی مانند درد شکم، نفخ و تغییر در عادات روده منجر می‌شود.
4. تب : تب یکی از عوارض اسهال است که ممکن است برای فرد مبتلا آزاردهنده باشد. بخصوص تب در کودکان هنگام اسهال میتواند بسیار شدید شود.

راه های پیشگیری از اسهال

پیشگیری از اسهال به ویژه در مناطق با بهداشت و شرایط زندگی نامناسب، بسیار مهم است. در ادامه، به بررسی راه‌های پیشگیری از اسهال و درمان اسهال فوری می‌پردازیم:

1- اهمیت بهداشت شخصی

• شستن دست‌ها: شستن مرتب دست‌ها با آب و صابون، به ویژه قبل از غذا خوردن و بعد از استفاده از توالت، یکی از بهترین راه‌ها برای پیشگیری از انتقال میکروب‌ها و باکتری‌ها است.
• استفاده از دستمال‌های کاغذی: در مواقعی که آب و صابون در دسترس نیست، استفاده از ضدعفونی‌کننده‌های حاوی الکل می‌تواند مؤثر باشد.

2- توجه به مواد غذایی

• پخت صحیح غذا: اطمینان از پخته شدن کامل غذاها، به ویژه گوشت، تخم‌مرغ و ماهی، کمک می‌کند تا باکتری‌ها از بین بروند.
• خوردن غذاهای تازه: غذاهای تازه و سالم مصرف کرده و از غذاهای مانده یا فاسد پرهیز کنید.

3- ایمن‌سازی در سفر

• واکسیناسیون: در صورت سفر به مناطق خاص، مشاوره با پزشک درباره واکسیناسیون‌های لازم (مانند هپاتیت A) می‌تواند مفید باشد.

برای درمان اسهال چه بخوریم؟

شاید مهمترین سوالی که در درمان خانگی اسهال مطرح می‌شود این است که چه غذاهایی برای اسهال خوب است. در ادامه به معرفی بهترین مواد غذایی برای درمان اسهال میپردازیم:

مواد غذایی آبکی:

همانطور که مستحضر هستید اسهال عارضه‌ای است که منجر به کم آبی و دهیدراته شدن بدن می شود از این رو برای جبران آب از دست رفته بیمار باید به مصرف غذاهای آبکی روی بیاورد. البته ناگفته نماند که مصرف مواد غذایی آبکی برای درمان اسهال نیز مفید هستند زیرا هنگامی که انسان اسهال میشود بدن او مواد غذایی آبکی را بهتر جذب می کند. همین عامل کمک می کند مواد مغذی از طریق مدفوع خارج نشوند به این ترتیب توصیه می‌کنیم کسانی که دچار اسهال های شدید می‌شوند مصرف سوپ های آبکی و نرم را فراموش نکنند.

ماست:

مصرف ماست یکی از بهترین درمان اسهال با روشهای فوری و خانگی به شمار می‌رود. این ماده غذایی در بردارنده باکتری های مفید بوده و با مصرف ماست باکتری های موجود در آن جهت بهبود شرایط بسیار کمک کننده است. البته ماست مواد غذایی مغذی نیز دارد و مصرف آن موجب مقاوم شدن بدن و مقابله بهتر آن با اسهال میشود.

زنجبیل:

یکی دیگر از مواد غذایی موثر و تاثیر گذار برای درمان اسهال مصرف زنجبیل است. زنجبیل برای رفع برخی از ناراحتی‌های معده عملکرد بسیار مناسبی دارد. این ادویه منحصر به فرد علاوه بر بهبود اسهال برای تسکین دل پیچه و درد های شکمی نیز بسیار تاثیرگذار است.

نعناع:

مصرف نعناع برای بهبود اسهال یک روش درمانی خانگی بسیار رایج بوده و معمولا افرادی که دچار اسهال میشوند اولین داروی خانگی که با آن روی می‌آورند نعناع است. همچنین نعناع نیز نظیر زنجبیل برای برطرف کردن نفخ و دل پیچه می‌تواند مفید باشد.

تخم شنبلیله:

از آنجایی که تخم شنبلیله در بردارنده مقادیر زیادی ماده لعابدار و لزج به نام لیزاب است، برای درمان اسهال یک داروی خانگی بسیار موثر به شمار می‌رود. بنابراین کسانی که دچار اسهال میشوند در کنار دیگر موارد معرفی شده می‌توانند از این گزینه نیز برای بهبود شرایط خود بهره ببرند.

چای بابونه:

چای و یا دم کرده بابونه یک درمان خانگی مفید است و برای برطرف کردن ناراحتی و بیماری های متعددی کاربرد دارد. چای بابونه علاوه بر آنکه در بهبود اسهال بسیار تأثیرگذار است دردهای ناشی از این بیماری را نیز کاهش می‌دهد. به همین دلیل می‌توان از چای بابونه به عنوان یک درمان خانگی سریع و موثر یاد کرد.

سخن پایانی

درمان اسهال با روش‌های فوری و خانگی می‌تواند به کاهش علائم و بهبود سریع‌تر کمک کند. از جمله روش‌های مؤثر می‌توان به مصرف مایعات کافی، استفاده از غذاهای ملایم مانند برنج و سیب‌زمینی، اشاره کرد. با این حال، در صورت تداوم یا تشدید علائم، مشاوره با پزشک ضروری است تا از بروز عوارض جدی جلوگیری شود.

سوالات متداول

1- اسهال چیست و چه علائمی دارد؟

اسهال به معنی افزایش تعداد دفعات و نرم شدن مدفوع است. علائم آن شامل مدفوع آبکی، دل‌درد، نفخ، و گاهی تب می‌شود.

2- چه عواملی باعث ایجاد اسهال می‌شود؟

اسهال ممکن است به دلایل مختلفی از جمله عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی، مصرف غذاهای فاسد، عدم تحمل غذایی یا بیماری‌های مزمن گوارشی ایجاد شود.

3- آیا می‌توان برای درمان اسهال غذاهای خاصی خورد؟

بله، در هنگام اسهال بهتر است از غذاهای سبک و زودهضم مانند برنج، سیب‌زمینی آب‌پز، و موز استفاده شود و از مصرف لبنیات، غذاهای چرب و ادویه‌جات تند خودداری کنید.

4- درمان اسهال آبکی چیست؟

برای درمان اسهال آبکی، مایعات فراوان بنوشید، غذاهای سبک بخورید، از غذاهای تحریک‌کننده پرهیز کنید، در صورت لزوم دارو مصرف کنید و اگر علائم شدید شد، به پزشک مراجعه کنید.