امروزه یکی از شایع‌ترین بیماری‌ها کم اشتهایی و کاهش اشتها می‌باشد که در صورت عدم درمان می‌تواند خسارت‌های روحی و جسمی شدید و جبران‌ناپذیری را در سلامت فرد ایجاد کند. این در صورتی است که کودکان و افراد کهن‌سال به دلیل ضعف جسمی بیشتر در معرض خطرات کاهش اشتها قرار دارند.
به صورت کلی کم اشتهایی در افراد در سنین مختلف در اثر مسائل مختلفی هم چون کم‌اشتهایی موقت در اثر بیماری یا عوارض دارو و کم‌اشتهایی طولانی مدت در اثر اختلالات هورمونی و ارثی ایجاد می‌شود. این درصورتی است که گاهی به دلیل سخت بودن روند درمان نیازمند یک پرستار در منزل به منظور بهبود و آسان شدن روند درمان است. لذا در این مقاله قصد داریم به بررسی علت کاهش اشتها بپردازیم.
کاهش اشتها به چه معناست؟
دستگاه گوارش افراد پس از گوارش مواد در معده مواد مغذی مورد استفاده بدن را جذب می‌کند و به اندام‌های مختلف بدن انتقال می‌دهد. و زمانی که بدن فرد به هر دلیلی از جمله بیماری روحی یا جسمی قادر به جذب مواد مغذی نباشد، بدن توانایی خود یا به عبارت دیگر اشتهای خود را از دست می‌دهد در اینصورت بوده که فرد دچار کم اشتها و کاهش اشتها شده که در نتیجه این موضوع می تواند عوارض و پیامد های جبران ناپذیری را برای فرد داشته باشد.
به نقل از وبسایت healthline :
از دست دادن اشتها علامتی است که می تواند دلایل زیادی داشته باشد. این زمانی اتفاق می افتد که شما احساس گرسنگی نمی کنید. اصطلاح پزشکی برای از دست دادن اشتها بی اشتهایی است. این با اختلال خوردن بی اشتهایی عصبی متفاوت است. شناسایی و درمان علت اصلی کاهش اشتها به شما کمک می کند تا احساس بهتری داشته باشید.
انواع بی اشتهایی
در حالت کلی بیاشتهایی می‌تواند حالت های مختلفی داشته باشد. این حالات عبارت است از:
- بی اشتهایی در اثر اختلالات عصبی
همان‌طور که در بالا اشاره نمودیم نوسانات خلقی و هورمونی می‌تواند مشکلات عصبی را در فرد ایجاد نماید که به مراتب این حالت باعث نوعی بیاشتهایی عصبی در فرد شود. این پدیده بسیار در دختران و پسران جوان از اهمیت برخوردار است زیرا افرادی که درگیر اینگونه مشکلات هستند در آینده مستعد اختلالات جبران ناپذیری مانند ناباروری هر دو جنس، سقط جنین در بانوان، نازایی، شکنندگی استخوان، مو و ناخن خواهند بود.
- پرخوری عصبی به دنبال بی اشتهایی و کاهش اشتها
این نوع بیاشتهایی عصبی این نوع نیز در سن بلوغ و نوجوانی به ویژه در دختران و زنان جوان دیده می‌شود. اینگونه افراد با خوردن غذاهای نامناسب بدن خود را فرسوده نموده و از خوردن غذاهای سالم اجتناب کرده و دچار بیاشتهایی در غذاهای سالم می‌شوند
علت کم اشتهایی و کاهش اشتها
بیماری کرونا در سالهای اخیر مشکلات جدی را در زمینه تغذیه افراد ایجاد نموده است. افرادی که در این مدت دچار کرونا قبل از واکسیناسیون شدند، بدن آن‌ها به دلیل روند سخت درمان دچار مشکلات کاهش وزن و کم اشتهایی گردید.از این رو در سالهای پیش رو رسیدگی مناسب به بدن در برنامه روزانه از جمله فعالیت‌های مهم برای اینگونه افراد به شمار می‌رود.
مصرف فست‌فود و غذاهای نامناسب مانند انواع شیرینی‌جات، غذاهای فرآوری شده تنها باعث ایجاد اشتهای کاذب در فرد شده و به مرور باعث عدم تمایل و تضعیف اشتهای فرد به غذاهای سالم و مفید می‌شود، در نتیجه در آینده باعث بروز بیماری‌های مختلفی مانند انواع سرطان و بروز مشکلات کبدی و کلیوی در فرد در آینده خواهد شد.
لذا خوردن غذای سالم برای حفظ سلامت فرد امری ضروری به حساب می رود. مشکلات هورمونی ایجاد شده در افراد در سنین مختلف به دلیل آلودگی و سبک زندگی نامناسب به مرور باعث بروز کم‌اشتهایی و به دنبال آن باعث ایجاد لکه‌های جبران ناپذیر در سلامت افراد نخواهد گردید.
شایع‌ترین علل بیاشتهایی چه می‌باشد؟
به‌طور کلی دلایل بسیار متعددی برای کاهش اشتها در افراد در سنین مختلف وجود دارد، از جمله: عوامل مربوط به جسم (کم آبی بودن بدن، دردهای دندانی، جراحت و از دست دادن حس‌های مهم مانند حس بویایی یا چشایی فرد)، تغییرات شدیدی خلقی (اضطراب،استرس شدید، ترس، افسردگی و اختلالات شدید تغذیه)، بیماری‌های با حالت زمینه‌ای (انواع سرماخوردگی،دیابت، ریوی، قلبی، عفونت، سرطان، زوال عقل،کبدی، اچ آی وی، مسمومیت غذایی، کم کاری تیروید) و مصرف برخی از داروهای شیمیایی (دیگوکسین، آنتی‌بیوتیک‌ها،فلوکستین، داروهای شیمی درمانی، هیدرالازین).
علائم کاهش اشتها
در برخی مواد بیاشتهایی فرد به دلیل بروز بیماری‌های مختلف در افراد ایجاد می شود. مثلا به دلیل بروز بیماری‌هایی هم چون:
اختلالات وسواسی و استرس شدید در افراد بزرگسال دلیل عمده کاهش اشتها می‌باشد. همچنین افسردگی در این سنین می‌تواند منجر به بروز بیاشتهایی افراد شود. در برخی موارد نیز مشکلات غده تیروئید باعث بروز نوسانات اشتها خواهد شد.
بیماری اوتیسم و آنورکسیا در کودکان می‌تواند از جمله علل شایع و مهم کم بودن اشتها در دوران کودکی و نوجوانی باشد و همین مسئله اختلالات جدی زا در روند صحیح رشد و نمو بدن تداخل جدی ایجاد نماید، بنابراین بهتر است در اولین فرصت از سلامت فرزند خود اطمینان حاصل نمایید. اما به طور کلی می توان علائم و نشانه های جسمی کم اشتهایی افراد به صورت زیر می باشد:
- کاهش شدید در میزان وزن بدن فرد
- کاهش شدید تمایلات جنسی افراد
- نوسانات و اختلالات خواب و خستگی شدید
- احساس معده درد همراه با سردی بدن
- ریزش و نازک شدن موها به ویژه موی سر
- زودرنجی و کج‌خلقی به ویژه در سالمندان
- مشکل در تمرکز در حین صحبت یا مطالعه
درمان بی اشتهایی در افراد
به طور کلی با توجه به علت ایجاد کم‌اشتهایی می‌توان روش‌هایی مختلفی را در روند درمان فرد به کار برد، به عنوان مثال:
- استفاده از داروهای گیاهی و درمانهای خانگی برای کم‌اشتهایی موقت
- استفاده از داروهای ضد‌افسردگی در صورت ابتلا به افسردگی و کاهش وزن
- استفاده از روتین غذایی و ورزشی مناسب برای بازگشت اشتها و شادابی فرد
- شرکت در فعالیت‌های اجتماعی به منظور حفظ شادابی روحیه و اشتها
- استفاده از چکاب ماهیانه و سالیانه به منظور پیشگیری از کاهش اشتها
- کمک گرفتن از مشاوره، و افراد متخصص مانند پرستار در منزل در بهبود روند درمان
راه های تشخیص کاهش اشتها و بی اشتهایی
به طور کلی بیاشتهایی در تمام افراد در هر سنین می‌تواند به دلایل مختلف شایع باشد، این درصورتی است که بی اشتهایی در سالمندان به دلیل کهولت سن و ضعف جسمی می‌تواند بسیار شایع‌تر و مورد توجه‌تر باشد زیرا ممکن است باعث تشدید وضعیت نابسامان شخص بیمار شود. این بیاشتهایی علائم ظاهری مختلفی دارد که تعدادی از مهم‌ترین موارد عبارت است از:
- وسواس بیش از حد در میزان کالری انواع غذا
- پرهیز از خوردن غذاهایی که اضافه وزن می‌‌آورد.
- خوردن غذاهای رژیمی و بسیار کم‌کالری
- پرهیز از خوردن وعده‌های معمول غذایی
- عدم تمایل به صرف غذا با کسی
- پنهان نمودن غذاها از دید افراد به منظور گول زدن
- برش غذا به تکه‌های بسیار ریز، به این دلیل که مشخص نشود کم غذا مصرف نموده و از طرفی ممکن است به خاطر راحت‌تر شدن عمل بلع و گوارش باشد.
- رفتارهای وسواسی بسیار زیاد حتی برای خوردن غذاهای سالم
- زیاد ورزش و پیاده‌روی کردن
- کناره‌گیری و دور نمودن از اجتماع و افراد دیگر
نکات مهم در مورد بی اشتهایی و کاهش اشتها
در رابطه با کاهش اشتها و بی اشتهایی در افراد باید یکسری موارد رعایت شود که تعدادی از این موارد به صورت زیر می باشد:
- به هیچ عنوان از درمانهای خانگی در زمینه بی‌بشتهایی استفاده نمایید به این دلیل که ممکن است دلیل بیاشتهایی بسیار جدی تر از درمان های سطحی و جزئی خانگی باشد و نیازمند بررسی یک متخصص به منظور انجام آزمایش های پیشرفته و روند درمان طولانی مدت باشد.
- در هنگام کمک گرفتن از یک پرستار حتما سعی کنید از معتبر بودن موسسه اطمینان حاصل نمایید.
- در برخی از موارد مانند کم‌اشتهایی در افراد سالمند به دلیل سخت بودن پروسه مراقبت نیازمند روند طولانی درمان با استفاده از یک پرستار سالمند می‌باشد.
- قبل از گرفتن یک پرستار متخصص حتما با قسمت قسمت مشاوره شرکت برای کسب اطلاعات بیشتر و دقیق تر استفاده نمایید.
- سعی کنید به صورت صادقانه مشکلات، بیماری، پیش‌نیازهای لازم در مورد کهن‌سال‌ها را با پرستار مربوطه در میان بگذارید تا پرستار برنامه‌‌ریزی و مدیریت لازم برای نگهداری و مراقبت حرفه‌ای را برای والد شما انجام دهد.
- برنامه‌های شغلی، تفریحی، تحصیلی، اوقات فراغت خود را تنظیم نمایید و گاهی وقت بیشتری را به بودن در جمع‌های شاد خانوادگی اختصاص دهید این کار باعث می‌شود روحیه از دست رفته افراد کهن‌سال ترمیم شود و در برخی موارد بیاشتهایی فرد رفع گردد.
افراد در سنین مختلف در اثر دلایل مختلف بیاشتهایی را تجربه می‌نمایند. این درصورتی است که برخی از این دلایل، کوتاه‌مدت بوده مانند سرماخوردگی، مسمومیت در اثر مصرف غذا، ابتلا به انواع عفونت‌ها و یا اثرات جانبی مصرف داروی خاص در مقطع خاص می‌باشد. البته این نوع کم‌اشتهایی با استراحت و تغذیه مناسب در فرد از بین می‌رود در صورتی که در برخی از موارد علل شایع کم‌اشتهایی در افراد بزرگسال مشکلاتی از قبیل بیماری دیابت، سرطان، یا کهولت سن می‌باشد.
به طور کلی افراد کهن‌سال به دلیل ضعف جسمی بیشتر مستعد کم‌اشتهایی هستند. از این رو مراقبت از افراد کهن‌سال نیازمند اطلاعات دقیق و افراد متخصص است که پرستاران سالمند گزینه مناسبی برای مراقبت از آن‌ها می باشد. استخدام پرستار مناسب برای والدین کهن‌سال نه تنها ضروری است، بلکه به شما فرصت می‌هد با آرامش بیشتری به فعالیت‌های روزمره خود رسیدگی نمایند. بر این اساس شما عزیزان می‌توانند با مشاوره از خدمات پرستاری سالمند از شرکت‌های معتبری مانند پرستار اول، بهبود سلامت والدین خود گام موثری را بردارند.
سوالات متداول
علائم مهم بیاشتهایی چیست؟
به طور کلی علائمی که نشان می‌دهند فرد اشتهای بسیار کمی در طول چندین روز پیاپی دارد از عمده‌ترین نشانه‌های کم‌اشتهایی می‌باشد. امام علائم مهم دیگر عبارتند از: علاقه نداشتن به مصرف غذا حتی غذاهای مورد علاقه، حذف وعده‌های اصلی روزانه غذایی و تغییر چشمگیر و شایع در مدت کوتاه در وزن بدن
از دست دادن اشتها در فرد چه عوارضی ایجاد دارد؟
بیاشتهایی به مدت بسیار طولانی در افراد باعث ایجاد سوء تغذیه و افت شدید وزن می‌شود. در نتیجه، سیستم ایمنی شخص دچار ضعیف شده و فرد به سرعت مستعد بیماری‌های مختلف دیگر خواهد بود.
چه زمانی برای درمان بی اشتهایی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر مشکل کم اشتهایی بیش چندین هفته با علائم مشکوک تکرار شد و همچنین وزن بدن فرد به طور ناگهانی افت شدیدی نمود یا علائم جسمی دیگری مانند خستگی مزمن، ضعف بدن، حالت تهوع شدید، استرس و تپش قلب را تجربه نمود، حتما باید پزشک متخصص در این رابطه مشورت نماید.
استفاده از داروهای گیاهی برای درمان بیاشتهایی کار درستی است؟
خیر، در بسیاری موارد به دلیل پیچیده بودن روند درمان و نیازمند بودن به انجام آزمایش‌های خاص داروهای گیاهی و طب سنتی پاسخگو نبوده و مراجعه به پزشک و کادر درمان متخصص الزامی است.
